مصوبه مجلس برای نظارت بر بانک‌های متخلف
خضریان با اشاره به تصویب بند الحاقی ماده ۱۰ برنامه هفتم، گفت: مصوبه مجلس برای جلوگیری از بنگاه‌داری بانک‌ها در لایحه برنامه منجر به الزام قانونی برای تکمیل سمات است که می‌تواند به وسیله نظارت پیشینی، بانک‌های متخلف را بیش از پیش منضبط کند.
علی خضریان نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه حوزه تسهیلات اعطایی بانک‌ها، یکی از مسائل مربوط به نظام بانکی است که در صورت عدم نظارت دقیق و درست بانک‌های عامل بر آن ممکن است با تخلفاتی همراه شود،گفت: به جهت رفع این گونه از مشکلات، سامانه متمرکز اطلاعات تسهیلات و تعهدات (سمات) به وجود آمده است که با استفاده از آن جهت نظارت بر عملکرد بانک‌ها می‌توان این مشکلات را رفع کرد.
وی با اشاره به اعتراضات مردمی در موضوع تسهیلات خرد بانکی گفت: اعتراض عموم مردم در ماه‌های اخیر نسبت به عملکرد بانک‌ها در مراجعه به نمایندگان مجلس این است که شعب بانک‌ها از ارائه تسهیلات مختلف از جمله تسهیلات ازدواج ممانعت می‌ورزند و در پاسخ مشتریان، مسدود بودن سامانه سمات را علت آن می‌شمارند. این در حالی است که سمات ابزار بانک مرکزی برای نظارت مؤثر بر بانک‌هاست. و براساس تصمیم بانک مرکزی، بانک‌هایی که تخلف می‌کنند یا حد اعتباری پایینی دارند، اجازه تسهیلات‌دهی کمتری خواهند داشت و بانک مرکزی با وجود سمات توانسته این قاعده را اعمال کرده و بانک‌های متخلف را محدود کند.
نماینده تهران در مجلس در ادامه افزود: موضوعی که باید مدنظر داشت این است که با توجه به اینکه سمات هنوز تکمیل نشده، بانک‌ها این مقدار محدود تسهیلات‌دهی خود را به جای تسهیلات خرد و تکلیفی به تسهیلات کلان به اشخاص مرتبط با خود که عموماً موجب بنگاه‌داری بانک‌ها می‌شود، اختصاص می‌دهند و بعد از پایان اعتبار ماهانه برای تسهیلات دهی، سمات را به عنوان مقصر معرفی می‌کنند. این موضوع باعث شد تا در هنگام رسیدگی به لایحه برنامه هفتم، پیشنهادی از سوی اینجانب جهت ایجاد یک زمان‌بندی یکساله برای تکمیل سمات به ثبت برسد که با استقبال کمیته پولی و بانکی کمیسیون تلفیق مواجه شد و در کمیسیون تلفیق به تصویب رسیده بود.
خضریان با اشاره به فرمایشات رهبر معظم انقلاب پیرامون لزوم جلوگیری از بنگاه‌داری بانک‌ها گفت: معظم له در دیدار با اعضای هیأت دولت در شهریورماه سال 1397 به موضوع بنگاه‌داری بانک‌ها اشاره کردند و تصریح فرمودند که جلوی بنگاه‌داری بخش بانکی را بگیرید؛ مجلس یازدهم با درک صحیح از این فرمایشات با تصویب بند الحاقی به ماده 10 لایحه برنامه هفتم، ساز و کار قانونی این امر بر زمین مانده را که اخیراً نیز به دلیل پایین آمدن دیوارنگاره میدان ولیعصر(عج) تهران با فشار بانک‌ها موجب یادآوری این امر بر زمین مانده و احیای حساسیت‌های اجتماعی شده بود، عملیاتی کرد.
وی افزود: مصوبه مجلس برای جلوگیری از بنگاه‌داری بانک‌ها در لایحه برنامه هفتم منجر به الزام قانونی برای تکمیل سمات است که می‌تواند به وسیله نظارت پیشینی، بانک‌های متخلف را بیش از پیش منضبط کند و با محدود کردن تسهیلات متخلفانه بانک‌ها به اشخاص مرتبط با خود که عموماً موجب بنگاه‌داری بانک‌ها می‌شود، امکان افزایش تسهیلات خرد را فراهم آورد.
عضو کمیسیون اصل نود مجلس تصریح کرد: خوشبختانه مجلس با تصویب بند الحاقی ماده 10 برنامه هفتم، بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیر بانکی را موظف کرد تا طی یکسال اول برنامه و تا پایان سال 1403، سامانه‌های داخلی خود را به نحوی اصلاح کنند که هرگونه ایجاد تعهد و پرداخت وجوه تحت عنوان تسهیلات بدون اخذ شناسه یکتای صادر شده از سامانه متمرکز اطلاعات تسهیلات و تعهدات سمات امکان‌پذیر نباشد.
خضریان افزود: البته در جزء 2 این بند الحاقی اشخاص حقیقی از این تکلیف مستثنی شده‌اند و این تکلیف به تکالیف مالیاتی اشخاص حقوقی اضافه شده است. و براساس جزء 3 بند الحاقی ماده 10، سازمان امور مالیاتی مکلف شده است تا معادل تسهیلات و تعهدات بدون شناسه سمات از بانک‌ها، مالیات دریافت کند. با مصوبه مجلس تشخیص اینکه بانک‌ها چقدر تسهیلات و تعهدات بدون شناسه دارند به وسیله ابزارهای نظارتی بانک مرکزی امکان پذیر می‌شود. ضمن اینکه تکلیف اشخاص حقوقی برای تأیید صحت اطلاعات وارد شده در سمات از این جهت است که مطالبه ثبت اطلاعات از سمت مشتری وجود داشته باشد؛ در غیر اینصورت شناسایی تخلفات بانک برای نهادهای نظارتی مشکل خواهد بود.
نماینده تهران در مجلس در پایان با اشاره به جزء 4 بند الحاقی ماده 10 لایحه برنامه هفتم در صحن علنی مجلس گفت: یکی از اتفاقات مبارک در حوزه بانکی و حرکت در مسیر بانکداری اسلامی نیز در همین جزء توسط مجلس به تصویب رسید که بر اساس آن، در کلیه عملیات‌های بانکی از جمله تسهیلات، دریافت و پرداخت هرگونه سود مرکب و سود از سود و جریمه تأخیر نسبت به وجه التزام و خسارت و جریمه تأخیر تأدیه ممنوع و باطل است. و در صورت مجرمانه بودن موارد مذکور علاوه بر استرداد وجوه و جبران خسارت، مجازات‌های قانونی نیز اعمال می‌شود.
تسنیم