بانک‌ها به جای وام مسکن دادن به شهروندان ملک می‌خرند!
بنگاهداری بانک‌ها؛ بی‌خانمانی شهروندان
مشکل مسکن نیاز به توضیح ندارد، همین حالا نیمی از مردم تهران با دوندگی بسیار سعی در پیدا کردن سقفی دارند تا زیر آن زندگی کنند چرا که 51 درصد مردم پایتخت اجاره‌نشین هستند. اما مشکل مسکن تنها در عدم تولید آن در دهه گذشته و روند کند تولید در این سالها نیست، مولفه‌های بسیاری در قرارگیری ما در وضعیت کنونی موثر است؛ یکی از آنها بنگاهداری بانک‌هاست. همین چند روز پیش وقتی سازمان فرهنگی اوج دیوارنگاره ولی‌عصر(عج) را به انتقاد از ملاکی بانک‌ها اختصاص داد تنها در فاصله سه روز با فشار بانک‌ها به پایین کشیده شد چرا که جریان پشت این فشار تاب و تحمل هیچ انتقادی را ندارد، اتفاقی که رسانه‌های مختلف از آن با «قلدری بانک‌ها» یاد کردند.
چرا بانک‌ها بنگاهداری می‌کنند؟
اقتصاد ایران را می‌توان یکی از اقتصادهای بانک‌‌محور دنیا معرفی کرد. اقتصادی که این نهادهای پولی نفوذ بالایی در سازوکارهای مختلف آن داشته و اثر زیادی در هدایت اقتصاد دارند. بانک‌ها به‌دلیل دسترسی مناسب به منابع پولی، نقش موثری در هدایت اعتبارات دارند که این ویژگی یک شمشیر دولبه برای بانک‌ها است. ه‌دلیل این ویژگی این نهادهای پولی هم می‌توانند نقش موثری در رشد اقتصادی داشته باشند و هم می‌توانند موجب تخریب اقتصاد شوند. بنگاهداری بانک‌ها یکی از اصلی‌‌ترین محل‌‌های تقابل بانک‌ها و منتقدان نظام بانکی کنونی است. بسیاری بر این عقیده‌‌اند که بنگاه‌های زیرمجموعه بانک‌ها به سبب نفوذ در بانک‌ها، بیش از دیگر بازیگران اقتصادی به منابع پولی دسترسی داشته و همین موضوع موجب می‌شود تا در رقابت با دیگر شرکت‌‌ها موفق‌‌تر ظاهر شوند. هرچند این موضوع تا حدودی صحیح است اما پشت‌‌پرده آن دلایلی وجود دارد که بانک‌ها را به سمت بنگاهداری سوق می‌دهد.
وام نمی‌دهیم؛ ملک می‌خریم
این مساله امروز و دیروز هم نیست و دولت‌ها مدام با روی کار آمدن وعده تغییر رویه بنگاهداری بانک‌ها را می‌دهند. شهریور سال گگذشته هم معاون بانک مرکزی اعلام کرده است «برای خروج بانک‌ها از بنگاه داری و واگذاری اموال مازادشان برنامه جدید داریم که طبق سند تحول دولت جلو می‌رویم. » این وعده در حالی در سال گذشته داده شده که با نگاهی به آمار و عملکرد بانک‌ها می‌توان متوجه شد سهم سرمایه گذاری برخی بانک‌ها در املاک و مستغلات بسیار بالاتر از تسهیلات خرد پرداختی به مردم است. یعنی بانک‌ها ترجیح می‌دهند همچنان در بازار املاک سرمایه‌گذاری کنند تا به مردم برای خرید املاک وام بدهند!
خانه‌های خالی و ملاکی بانک‌ها
نشانه‌های بسیار دیگر هم در این ماجرا می‌توان به چشم دید. از سهم بالای بانک‌ها در خانه‌های خالی تا همین ماجرای فشار برای پایین آوردن دیوارنگاره ولی‌عصر(عج). از همان آغاز مجلس یازدهم بحث بر سر اخذ مالیات بر خانه‌های خالی مطرح بود و این موضوع یکی از اهرم‌های فشاری تلقی می‌شد که به واسطه آن بتوانند بخشی از کسری واحدهای مسکونی را جبران کنند اما در همه این سالها وجود جریانی مخالف آن از هیچ مانع‌تراشی و سنگ‌اندازی دریغ نکرد. حالا می‌توان حتی دپای بانک‌ها را در این سنگ‌اندازی‌ها به شکل مشهودتری دید. کافی است بدایند 80 درصد از خانه‌های خالی موجود متعلق به بانک‌ها و خصیت‌های حقوقی است!