خط و نشان به دالان صهیونیستی

خبرها حاکی از این است که در چند روز گذشته تحریکات نظامی در مرز ارمنستان و آذربایجان افزایش یافته است. آذربایجان در حال انتقال تجهیزات نظامی و نیروهای خود به مرز ارمنستان است. همزمان انتقال محموله‌های نظامی از اسرائیل به آذربایجان بیشتر شده است. نیکول پاشینیان نخست‌وزیر ارمنستان هم دولت آذربایجان را به جمع‌آوری نیرو در مرز متهم و مدعی شده است که باکو قصد دارد اقدامی تحریک آمیز علیه قره باغ و ارمنستان انجام دهد. آیا ممکن است برای بار سوم در قره باغ آتش جنگ شعله‌ور شود؟ موضع ایران در برابر اقدام تحریک آمیز آذربایجان چه خواهد بود؟اهمیت پاسخ به این سوالات از این جهت است  که شهریور سال گذشته و پس از وقوع جنگ قره‌باغ میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان نیز به تدریج مشخص شد، باکو با وجود مخالفت‌های صریح ایران، درصدد تغییر معادلات ژئوپلیتیکی در حوزه قفقاز جنوبی از جمله در استان سیونیک ارمنستان و احداث دالان زنگزور است.دالان زنگزور فارغ از آن که در امتداد مرزی ایران یا در مکانی بالاتر از مناطق مرزی ایران احداث شود، پیوستگی سرزمینی ایران با ارمنستان را قطع می‌کند و همچنین سبب می‌شود مسیرهای ترانزیتی کشورمان را در شمال و شمال غربی به سمت اروپا برای صادرات و واردات در اختیار جمهوری آذربایجان و ترکیه قرار دهد. همچنین قطع رابطه جغرافیایی ایران و ارمنستان از طریق تسلط باکو بر استان سیونیک ارمنستان موجب قطع دسترسی ایران به گرجستان و بندر باتومی در ساحل دریای سیاه خواهد شد و ایران را در تنگنای ژئواستراتژیک قرار خواهد داد. حضور پررنگ و نظامی رژیم صهیونیستی در مرزهای شمال غرب ایران از دیگر پیامدهای تصرف احتمالی سیونیک توسط باکو خواهد بود.تلاش برای انجام چنین اقدامی از سوی باکو سال گذشته با هشدار صریح کشورمان رو به رو شد و ارتش با برگزاری رزمایش «فاتحان خیبر» به هرگونه تحرک مشکوکی از سوی جمهوری آذربایجان واکنش نشان داد و یادآور شد که در مقابله با اقدامات احتمالی آماده رویارویی نظامی نیز خواهد بود. در ادامه، اما در ماه‌ها و هفته‌های گذشته خبرهایی از سمت و سوی باکو مخابره شد که نشان می‌داد تغییر معادلات مرزی در قفقاز همچنان در دستور کار مقام‌های آذربایجان قرار دارد.این مهم را سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور در پاسخ به تماس «نیکول پاشینیان» نخست وزیر ارمنستان،مورد توجه قرار داد و در واکنش به گزارش پاشینیان از آخرین تحولات منطقه قفقاز، ضمن اعلام مجدد مخالفت جدی جمهوری اسلامی ایران با هرگونه تشنج و نیز تغییر در مرزهای تاریخی منطقه، بر آمادگی کشورمان به عنوان همسایه‌ای قدرتمند، برای ایفای نقش موثر در جلوگیری از درگیری جدید و هرگونه تغییر در ژئوپلیتیک منطقه تاکید کرد.همزمان در دیدار هیئتی از نیروهای مسلح ایران با وزیر دفاع جمهوری آذربایجان در مقر این وزارتخانه، دو طرف درباره چشم‌انداز توسعه همکاری‌ها در حوزه نظامی و مسائل امنیتی منطقه تبادل‌نظر کردند.علت این سفر در رسانه ها «توسعه مناسبات و همکاری‌های دفاعی و نظامی دوجانبه» اعلام شده است، اما اگر به‌طور مداوم تحولات منطقه قفقاز جنوبی را دنبال کنیم می توانیم پی ببریم که فلسفه وجودی این دیدار برای کاهش التهاب موجود بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان بوده است.

آن سوی اصرار به تصرف سیونیک

علیرضا تقوی نیا-بسیاری از تحلیل گران با توجه به نقل و انتقالات نظامی در قفقاز جنوبی، از نهایی شدن حمله همزمان ترکیه و باکو به استان سیونیک ارمنستان خبر می دهند.ترکیه از این اقدام چند هدف دارد :1- اتصال زمینی به باکو و در نتیجه دریای کاسپین و ایجاد یک کریدور تجاری و دالان تورانی و اتصال کشورهای ترک نشین .2- دراختیار گرفتن و کنترل کامل مسیر زمینی ایران به روسیه و اروپا تا ابد.3- ایجاد خط لوله گاز از باکو و ترکمنستان تا ترکیه و همچنین بهره برداری از منابع گاز و نفت دریای کاسپین و انتقال آن به اروپا ؛ این اقدام بلندپروازانه باعث می شود تا آنکارا به یک هاب بزرگ گازی در دنیا تبدیل شود.همچنین با توجه به قطع شدن صادرات گاز روسیه به قاره سبز ، اروپایی ها مجبور به خرید گاز مایع (LNG) از آمریکا و قطر شده اند که هزینه ای بسیار بیشتر از CNG دارد‌ و در نتیجه از ایجاد خط لوله ترکیه به کشورهایشان کاملا استقبال می کنند . اردوغان و مشاورانش احتمالا این طور محاسبه کرده اند که روسیه درگیر جنگ در اوکراین است و نیز رابطه پوتین و پاشینیان خوب نیست در نتیجه نمی تواند ابتکار عمل را در موضوع سیونیک بر عهده گیرد.از طرفی آنان گمان می کنند جمهوری اسلامی ایران نیز به دلیل مشکلات اقتصادی ناشی از تحریم، درگیری با طالبان در شرق ، تمرکز بر کنترل اتفاقات احتمالی در سالگرد اغتشاشات سال ۱۴۰۱ و همچنین داشتن جمعیت بالای آذری زبان نخواهد توانست در برابر حمله مشترک ترکیه و باکو به سیونیک واکنش خاصی بروز دهد.البته محاسبه ترکیه دقیق نیست، زیرا ایران به  هیچ وجه در این مورد کوتاه نمی آید و ولو با دادن هزینه سنگین، اجازه تغییر ژئوپلیتیک منطقه را نخواهد داد، زیرا به کلی ارتباطش با اروپا و روسیه قطع می شود و در کنترل کامل ترکیه و باکو قرار می گیرد و آن ها در برابر تهران برتری محسوس ژئوپلیتیکی می یابند.درمقابل آمریکایی ها نیز موافق طرح ترک ها نیستند زیرا : 1- ارمنستان یک کشور مسیحی بوده و به لحاظ هویتی یک پایگاه مسیحی در میان مناطق مسلمان نشین است که از نظر آن ها باید حفظ و تقویت شود.2- لابی ارمنی به شدت در آمریکا قوی است و بعد از لابی یهودی ایپک بیشترین نفوذ را به خصوص بر دموکرات ها دارد و بی تردید حمایت دولتمردان ایالات متحده را جلب می کند.3- آمریکایی ها (به ویژه حزب دموکرات) با سیاست های اسلام گرایی اردوغان مخالف هستند و طرح های بلندپروازانه نئوعثمانی گری او را برنمی تابند.4 - انتقال گاز CNG از مسیر ترکیه به اروپا ، این قاره را از لحاظ انرژی به ترکیه وابسته کرده و جایگاه هژمونیک آمریکا را تضعیف می کند و مهم تر این که شرکت های تولید انرژی LNG آمریکایی بازار بزرگ انرژی اروپا را از دست می دهند.بنابراین منفعتی موازی در میان ایران ، روسیه و آمریکا وجود دارد که اجازه ندهند به هیچ قیمتی اردوغان و علی اف به اهدافشان دست یابند.

خراسان