تخریب ۶۰ درصد ساختمان‌ها در کشور با زلزله ۷ ریشتری
رئیس بخش زلزله‌شناسی مهندسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی گفت:به‌طور متوسط در کشور با رخداد زلزله ای به بزرگی ۷ ریشتر حدود ۶۰ درصد ساختمان‌ها تخریب می‌شود.
علی بیت‌الهی رئیس بخش زلزله‌شناسی مهندسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی اظهار کرد: سناریوی زلزله‌ای به بزرگی 7 ریشتر در مراکز استانی بر اساس اطلاعات آمار سال 1395 مرکز آمار ایران، مدل کاهیدگی دکتر قدرتی، روابط شکنندگی ناصراسدی و همکاران و زلزله‌های مرکز لرزه‌نگاری موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران انجام شده است.
وی افزود: در این ارزیابی پسلرزه ها از داده های اصلی حذف نشده اند. اثر ساختگاه به‌دلیل کمبود اطلاعات لحاظ نشده است، ساختمان های اسکلت دار بتنی و فولادی یکسان فرض شده است( به‌دلیل اختلاف ناچیز در fragility curves ). لازم به‌ذکر و پر واضح است که برآوردها تقریبی و تخمینی و با هدف ارائه تصویری کلی از ابعاد حادثه در سناریوی بدتر برای هر کدام از مراکز استان‌هاست.
وی بیان کرد: بدیهی است احتمالاً رخداد در نواحی مختلف یکسان نیست. اما برآورد حاضر با توجه به درصد آسیب پذیری ها، واحدهای فاقد اسکلت، جمعیت اطراف رومرکز زلزله فرضی با بزرگی 7 و مواردی از این قبیل می تواند سیمای ملموس از ابعاد حادثه فرضی را در استان‌ها نشان دهد.
نقشه و نمودار پارامترهای مهم سناریوی زلزله 7 ریشتری در مرکز مراکز استان ها و اطراف آنها همراه با توضیح مختصر آورده شده است؛
1- محدوده تهران-کرج و اطراف آن، گستره‌ای با ریسک به‌مراتب بالاتر در پهنه ایران زمین است. برآورد اولیه خسارت برای زلزله 7 در این محدوده نشان از آسیب پذیری جدی بیش از 2 میلیون واحد مسکونی و در معرض قرارگیری بیش از 6 میلیون جمعیت دارد. مجاورت این دو کلانشهر به هم، ابعاد ریسک را چند برابر سایر گستره‌های مراکز استانی دیگر کرده است.
2- با توجه به آمار 1395 و تعداد واحدهای مسکونی فاقد اسکلت، درصد آسیب پذیری واحدهای مسکونی(با فرض وقوع زلزله با بزرگی 7)، در شهرهای یزد و زاهدان بالای 70 درصد و درصد آسیب پذیری واحدهای مسکونی کرج و تهران کمتر از سایر مراکز استانی است. هرچند که تعداد به‌مراتب بالای واحدهای مسکونی در این دو شهر(تهران و کرج و اطراف آن) ابعاد آسیب پذیری را بیشتر نشان می‌دهد.
3- مراکز استانی تهران، کرج، مشهد، اصفهان و شیراز و اطراف آنها تعداد واحدهای مسکونی فاقد اسکلت بالاتری را نسبت به سایر نواحی دارند.
4- نواحی تهران، کرج، اصفهان، مشهد، شیراز و تبریز، جمعیت به‌مراتب بیشتری را در معرض خطر زلزله فرضی با بزرگی 7 (در نقطه وسط مراکز استانی) خواهند داشت.
5- این تحقیق، 14 پارامتر در معرض ریسک از نوع جمعیتی و ساختمانی را مد نظر قرار داده که در این نوشتار به 6 مورد آن اشاره شد.
6- مولف برای برآورد تعداد ساختمان های آسیب دیده، بطور تقریبی، سه واحد مسکونی را یک ساختمان فرض کرده است.
7- تلفات جانی زلزله ها در شب به‌طور تقریبی و میانگین 3 برابر زلزله های روز است. مفهوم جمعیت در معرض خطر به معنی تلفات جانی زلزله‌ها نیست.
8- آشنایی با ابعاد حادثه، الزاما باید منجر به اقدامات کاهش ریسک شود، علاوه بر آن آمادگی در حین رخداد و بعد آن نیز از دستاوردهای مهم سناریوهای مختلف زلزله خواهد بود.
9- برپایه این مطالعه، نشان داده می شود که بطور متوسط در کشور، با رخداد زلزله ای به بزرگی 7 حدود 60 ساختمان ها تخریب می شود./تسنیم