ناوگان حمل و نقل شهری تهران در حال فروپاشی است
در راه‌ماندگان شهری
وقتی از کیفیت زندگی در یک شهر حرف می‌زنیم این موضوع با کنار هم گذاشتن چندین مولفه به دست می‌آید. مولفه‌هایی که به نوعی شاخص‌های جهانی محسوب می‌وند و با اندازه‌گیری آن می‌توان به یک کیفیت کلی از زندگی شهروندان در آن شهر رسید. نه تنها شهر تهران در این سالها در فهرست کیفی شهرهای جهان جایگاه نازلی داشته بلکه به نظر می‌رسد در زمینه این شاخص‌ها هم همچنان شیب کاهشی محسوسی دارد. از جمله شاخص‌های مهم در اندازه‌گیری کیفی زندگی در شهرها سهولت و وضعیت حمل و نقل عمومی آن شهر است، مولفه‌ای که اتفاقا امتیاز موثری در جایگاه شهرها دارد، مولفه‌ای که تهران در آن به شکل معناداری رو به سقوط است.
بهشت فرسوده
وضعیت محیط زیستی، ترافیک، قیمت مسکن، معابر و بوستان‌های شهری و بالاخره کیفیت حمل و نقل عمومی از جمله شاخص‌های مهم در زمینه کیفیت شهرها برای زندگی است که حداقل به اعتراف شهردار تهران در زمینه ناوگان حمل و نقل عمومی وضعیت تهران روز به روز بدتر می‌شود. ععلیرضا زاکانی اگرچه حالا با ابلاغ پست دیگری راهی پاستور شده است اما همین چند روز پیش از 72 هزار تاکسی فرسوده در میان ناوگان حمل و نقل عمومی تهران گفته بود. عددی که باید با این آگاهی خوانده شود که تهران در حال حاضر 82 هزار تاکسی دارد که به گفته زاکانی 72 هزار دستگاه آن فرسوده است.
فروپاشی حمل و نقل؛ فقط 27 درصد
نامناسب بودن ناوگان حمل و نقل شهری به معنای تشویق شهروندان برای استفاده بیشتر از خودروهای شخصی‌شان است و همین موضوع دومینوی دیگر مشکلات شهری را به حرکت می‌اندازد؛ ترافیک وحشتناک، افزایش استفاده از سوخت و بالاخره هم آلودگی هوای شهر! همین حالا هم تهرانی‌ها به‌طور میانگین روزانه ۳۱ دقیقه از وقت‌شان در ترافیک تلف می‌کنند. طبق آمار مرکز کنترل ترافیک شهر تهران، تعداد سفر خودروهای سواری نسبت به سه سال پیش، ۴۳ درصد افزایش یافته است. همین بی‌علاقگی شهروندان به استفاده از ناوگان بی‌کیفیت حمل و نقل عمومی را می‌توان در میانه آمارها و گفته‌های پلیس راهور هم به چشم دید. به‌عنوان مثال در سال گذشته رئیس مرکز اطلاع‌رسانی پلیس پایتخت اعلام کرد: «فقط ۲۷ درصد شهروندان تهرانی با حمل و نقل عمومی به مقصد می‌رسند.» اگرچه این درصد در میان حرف‌های علیرضا زاکانی به شکل عجیبی تا 34 درصد افزایش یافت و عجیب‌تر از آن اینکه به پیوست این آمار 34 درصدی او تیرماه امسال وعده داده است این میزان را تا دو برابر افزایش می‌دهد! او گفته « بنا داریم ۷۰ درصد جابه جایی تهرانی‌ها با حمل و نقل عمومی و ۳۰ درصد با وسیله نقلیه شخصی را تغییر دهیم» این ادعا در حالی عنوان می‌شود که ناوگان حنل و نقل شهری تهران به نوعی در حال فروپاشی است!
اتوبوس‌هایی که آب رفت
تاکسی‌ها تنها بخش ناوگان حمل و نقل شهری نیست که با فرسودگی هوا را آلوده می‌کنند و مصائب دیگری هم پدید آورده‌اند، اتوبوس‌های شهری هم با چنین معضلی دست به گریبانند و البته که سهم بالاتری هم در آلودگی هوا و هم میزان نارضایتی شهروندان دارند. هر سال مدیریت شهری با وعده افزایش اتوبوس به این ناوگان به ارائه آمارهای این کمبود می‌پردازد، خود همین رویه هم جالب توجه است، اینکه شهردار پایتخت به جای حل مشکلات مدام آمار کمبود اتوبوس را به شهروندان اعلام کند! برای فهم این میزان کمبود اتوبوس همین بس که بدانیم از سال ۱۳۹۰ تا سال 1399 به صورت خاص، سالانه ۱۳۶اتوبوس از چرخه حمل و عمومی شهر تهران خارج شده و ناوگان حمل و نقل اتوبوسی تهران در طول این ۹ سال ۱۷درصد کوچک‌تر شده است. به طوری که از حدود ۷۰۰۰ اتوبوس در سال ۱۳۹۱ به نزدیک ۵۴۰۰ اتوبوس در سال ۱۳۹۹ رسیده است.
انتقال کیفیت به بغداد!
حتی اگر کمبودی هم وجود نداشته باشد کمتر شهروند صاحب خودروی شخصی ترجیح می‌دهد به استفاده از این ناوگان روی بیاورد. در تمامی شهرهای بزرگ جهان فلسفه استفاده از اتوبوس و مترو در وهله اول کاهش مدت زمان سفر است و دوم سهولت و ارزانی آن است و اساسا در تهران این موارد خلاف این فلسفه است. به این معنا که استفاده از خودروی شخصی در شهری همچون تهران هم ارزان‌تر از مترو و اتوبوس است و هم سهل‌تر و سریع‌تر است! همین ماجرا به نوعی تشویق شهروندان به استفاده از خودروی شخصی است. اما آنچه شاید برای تهرانی‌ها برخوردنده باشد ارتباطی به وضعیت کنونی ناوگان حمل و نقل شهری ندارد بلکه گفته علیرضا زاکانی است که اعلام کرده « آماده انتقال تجربیات در حوزه‌های خدمات شهری و حمل و نقل» به بغداد است!