بحران دارویی در ایران به مرحله هشدارآمیزی رسیده است
دارو نیست؛ وزیر: دارو هست!
«بحران دارو» ترکیب ترسناکی است، ترکیبی کلامی که بیواسطه سلامتی مردم ایران را نشانه رفته است. سال گذشته و در آستانه فصل سرد سال تعلل دولت در تهیه دپوی دارویی کشور باعث شد سرم قندی در بازار نایاب شود و حتی کمبودها به اقلامی همچون قرصهای آنتیبیوتیک و استامینوفن هم برسد، اگرچه دولت سعی کرد با ورود داروی بیکیفیت پاکستانی بخشی از این بحران را به نوعی چاره کند اما این معضل بار دیگر در زمان تقدیم لایحه بودجه مطرح شد. همه این ماجراها اما باعث نشده است چیزی از آن ترکیب ترسناک یعنی «بحران دارو» حل شود. با این تفاوت که این بار وزارت بهداشت مدعی است که 70 درصد انبار داروییاش پر شده و احتمالا مشکلی نخواهد داشت، ادعایی که تقریبا همه کارشناسان این حوزه آن را نادرست میدانند.
چرخه باطل دارو
میان وزارت بهداشت و کارشناسان دارویی قرائت متفاوتی از وضعیت دارو وجود دارد. به این معنا که با وجود هشدارهای کارشناسان در سال گذشته، مشکلات دارویی به سال 1402 هم رسیده و با این حال وزیر بهداشت مدعی است که «مشکلی برای تامین دارو در کشور نداریم.»
با وجود وعدههای زیاد وزیر بهداشت و مسئولان درمانی کشور برای رفع کمبود دارو، اوضاع در سال 1401 تا حدی بحرانی شد که صدای نمایندگان مجلس را هم درآورد.
آنطور که در نقدها اشاره میشد، این وضعیت حتی از دوران جنگ نیز بدتر بود. در این میان رئیس کمیسیون بهداشت مجلس به رئیس دولت سیزدهم برای رفع کمبود دارو نامه نوشت تا بلکه اوضاع دارویی کشور رو به بهبود رود.
کمبود دارو تا روزهای پایانی سال گذشته ادامه داشت و رئیس کمیسیون بهداشت مجلس بار دیگر در میانه اسفند نسبت به کمبود دارو برای امسال هشدار داد و گفت که اگر ارز مورد نیاز دارو و تجهیزات پزشکی تامین نشود به چالش برمیخوریم.
با وجود اینکه سازمان غذا و دارو مدعی تولید 98 درصد داروهای مورد نیاز کشور بود، اما این سازمان در تاریخ هشتم بهمن 1401، درخواست تامین ارز نیمایی برای دارو از بانک مرکزی داشت.
نبود ارز و کمبود 200 قلم دارو
چند روز پیش سلمان اسحاقی، نایب رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس گفت: کمیسیون بهداشت سه گزارش نظارتی در مورد بحران دارویی و ملزومات پزشکی را در صحن علنی مجلس قرائت کرد و در نشست دیروز هم مشخص شد که وزارت بهداشت و اقتصاد، سازمان برنامه و بودجه و بانک مرکزی به تکالیف خود عمل نکردند.
وی افزود: بنابراین مقرر شد بر اساس ماده ۲۳۴، گزارش ترک فعل دستگاهها به صحن علنی مجلس ارائه و با موافقت نمایندگان، متخلفان به قوه قضائیه معرفی شوند.
اسحاقی ادامه داد: متأسفانه ارز لازم توسط بانک مرکزی اختصاص نیافت و تولیدکنندگان داخلی در مورد قیمت گذاری و تخصیص ارز با مشکل مواجه شدند.
وی یادآور شد: پس از بحث و گفتگوهای صورت گرفته رئیس کمیسیون بهداشت تاکید کرد که رئیس جمهور باید نسبت به تشکیل فرماندهی واحد در دولت برای مقابله با بحران دارویی اقدام کند تا به دنبال بی توجهی نسبت به این موضوع در آینده با مرگ و میرهایی در پی کمبود دارو در کشور مواجه نشویم.
سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس افزود: کمیسیون به دفعات موضوع بحران دارویی را به دولت گوشزد کرده اما توجه چندانی به این موضوع نشده و نتیجه این بی توجهی، کمبود بیش از ۲۰۰ قلم دارو در کشور است و تداوم این بی توجهیها، افزایش مرگ و میرها را در پی خواهد داشت.
نابودی زیرساختهای دارویی
سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران دو سالی است که درباره وضعیت دارو بعد از قطع حمایت ارزی دولت هشدار میدهد. آنها بهار سال گذشته در نامهای به رئیسجمهور اعلام کرده بودند که وضعیت نگرانکنندهای در انتظار صنعت داروسازی کشور قرار دارد و ممکن است منجر به تعطیلی این شرکتها شود. محمد عبدهزاده، رئیس هیئتمدیره این سندیکا نیز دهم مرداد امسال در نامهای به وزیر بهداشت، هشدارهایی جدی درباره وضعیت بحرانی صنعت دارویی کشور داده است. آنها در بخشی از این هشدارها اعلام کردند که وضعیت اقتصادی فعلی در حال نابودی زیرساختهای دارویی کشور است. در بخشی از این نامه درباره وضعیت بغرنج زیرساختهای دارویی کشور آمده است: «وضعیت استهلاک صنایع دارویی به حدی حاد شده که اغلب کارخانجات موجود توان خرید دستگاههای جدید نداشته و به خرید قطعات و ماشینآلات دستدوم اقدام مینمایند که این خود تهدیدی جدی را متوجه کیفیت دارو و سلامت بیماران میکند. زیرساختهایی که امروز در کشور وجود دارد و مایه افتخار و امنیت خاطر مردم و مسئولان است، با ادامه این روند رو به نابودی رفته و امکان جایگزینی با وضعیت اقتصادی کشور متصور نیست.»