وقتی کاسبان برجام نگران ناترازی تامین برق می‌شوند!
روزنامه اعتماد می‌گوید ناترازی در تامین و مصرف برق به اقتصاد کشور آسیب می‌زند.
روزنامه اعتماد می‌گوید ناترازی در تامین و مصرف برق به اقتصاد کشور آسیب می‌زند.
این روزنامه در گزارشی نوشت: «یکی از تعطیلات جدیدی که به تازگی با آن رو‌به‌رو شده‌ایم مربوط به تعطیلات دو روزهای بود که سخنگوی دولت علت آن را شدت گرمای هوا اعلام کرد. اما بلافاصله پس از انتشار این خبر برای تعطیلی سراسری روزهای چهارشنبه و پنج‌شنبه، یک منبع آگاه در وزارت نیرو اعلام کرد علاوه‌بر شدت گرما، کاهش تولید برق هم از دلایل دیگر این تصمیم بوده است.
تصویر «ناترازی در انرژی برق» را می‌توان در این آمار دید: سال 1399 به ازای هر مشترک روزانه یک دقیقه خاموشی وجود داشت و این میزان در سال 1400 بیش از 9 برابر شده و به 9.2 دقیقه رسیده است. از سال قبل خاموشی در بخش خانگی کاهش یافته، اما کمبود برق خود را به شکل تعطیلی صنایع که بخش مولد اقتصاد است، نشان داده است.
یک کارشناس صنعت برق درخصوص کمبود سرمایه‌گذاری‌ها در حوزه برق گفت: منابع درآمدی لازم در کشور برای تولید برق نیروگاهها وجود ندارد و عدم همخوانی در نرخ‌گذاری‌ها در بخش خرید و فروش برق و اینکه قیمت خرید برق چندبرابر قیمت فروش آن شده است باعث‌شده تا سرمایه‌گذاری‌ها در این بخش سوددهی کافی نداشته باشد تا جایی که امروز می‌بینیم دولت تنها یک‌هفتم قیمت برق واقعی را از مردم می‌گیرد. این در حالی است که نیاز کشور به تولید برق بسیار بالاست و با توجه به رشد 7 درصدی مصرف برق سال جاری نسبت به سال گذشته که رقم کمی هم نیست باید به فکر سرمایه‌گذاری‌های جدید بود.
گرچه تعطیلی دو روزه غافلگیرانه‌ای که پشت‌سر گذاشتیم برای یک‌سری اصناف، مانند آنها که در حوزه گردشگری هستند، با رونق همراه بود، اما بخش‌هایی از اقتصاد نیز از آن ضرر کرده‌اند. تولید ناخالص داخلی ایران در تابستان سال گذشته 3448 هزار میلیارد تومان بود. اگر به اندازه تورم امسال همین رقم را در نظر بگیریم که بالاتر برود، عدد 4807 هزار میلیارد تومان به دست می‌آید. یعنی روزانه 51700 میلیارد تومان. به عبارتی در همین دو روز احتمال اینکه اقتصاد ایران بیش از 100 هزار میلیارد تومان زیان دیده باشد؛ زیاد است. هرچند این فقط یک تخمین است و در اقتصاد غیرشفاف ایران، نمی‌توان به‌طور دقیق در این‌باره پیش‌بینی داشت».
در همین زمینه روزنامه سازندگی در تحلیلی نوشت: «ایران با ناترازی مصرف انرژی دست به گریبان است اما دولتمردان اصرار دارند کمبودی نیست. با این حال کشور را در زمستان به بهانه آلودگی هوا (اما به‌دلیل واقعی کمبود گاز) و در تابستان بهانه گرما (اما به‌دلیل واقعی کمبود برق) تعطیل می‌کنند. ما با این کمبود آب، برق، گاز و بنزین رو‌به‌رو هستیم و زیرساخت‌های صنعتی و انرژی کشور نیازمند باز‌سازی هستند اما به‌دلیل تحریم‌ها امکان باز‌سازی وجود ندارد. دولت‌ها هر زمان با ناترازی انرژی مواجه می‌شوند، کشور را تعطیل می‌کنند.
مسئله کشور فقط ناترازی برق نیست. ما کمبود گاز و آب هم داریم. به کمبود بنزین هم دوباره دچار شده‌ایم و این روند کمبود و ناترازی در همه عرصه‌های تامین انرژی روزبه‌روز بیشتر می‌شود. ما با دولتی مواجه هستیم که مانع شکل‌گیری بازار است. بازار با واقعی کردن قیمت‌ها به رفتار مصرفی شکل می‌دهد.
دولت‌ها هر زمان که با ناترازی انرژی مواجه می‌شوند، دکمه «تعطیلی» کشور را فشار می‌دهند و مردم را روانه خانه و منزل خود می‌کنند. از دوره کرونا به این‌سو، «تعطیل کردن کشور» به یکی از ابزارهای دم‌دست دولت‌ها تبدیل شده است و تصمیم‌گیران بدون توجه به آثار این سیاست از آن به‌عنوان آبی روی آتش استفاده می‌کنند. تنها برق نیست که گرفتار ناترازی عمیقی شده است».
انتشار این تحلیل‌ها در نشریات زنجیره‌ای غربگرا در حالی است که پسرفت در زمینه تولید برق، میراث دولت آقای روحانی است که وزیر نیروی آن، نیروگاهسازی را همکاری با مافیا وانمود کرده و رد می‌نمود!
دولت روحانی، پایین‌ترین رکورد توسعه ظرفیت‌های نیروگاهی را در مقایسه با دولت قبل و بعد از خود داشته و بنابراین روشن است که موضوع بازدارنده تحریم با همه اهمیتش، علت اصلی کاهش تولید برق در دولت روحانی نبوده است.
متاسفانه دولت سابق در زمینه توسعه نیروگاهها، پایین‌ترین سهم را در مقایسه با دولت‌های قبلی داشته و به تعهدات خود طبق برنامه ششم توسعه عمل نکرده است. این در حالی است که اگر به سیاست‌های کلی «اقتصاد مقاومتی» (ابلاغ‌شده در سال 92) اهتمام می‌شد، اکنون باید به شکل پایدار، مازاد تولید برق داشتیم و از صادرات آن درآمد ارزی کسب می‌کردیم.
علت این عقبگرد، تعهدی است که دولت قبل در «توافق پاریس»، بدون اطلاع یا تصویب مجلس به غرب (بزرگ‌ترین تولیدکنندگان گاز‌های گلخانه‌ای در دنیا) داد و متعهد به کاهش مصرف سوخت فسیلی و گاز‌های گلخانه‌ای شد، بی‌آنکه جایگزینی برای تامین انرژی پایدار (از جمله برق هسته‌ای و انرژی‌های تجدیدپذیر) بیندیشد. دولت روحانی در یک دوره هشت‌ساله، پسرفت در هر دو حوزه قدیمی و جدید تامین برق را پذیرفت. خانم ابتکار رئیس وقت سازمان محیط‌‌زیست در‌باره تعهد داده شده به غرب گفته بود: «در دولت یازدهم با برنامه‌ریزی انجام شده، حرکت نزولی استفاده از سوخت‌های فسیلی به‌ویژه در نیروگاهها آغاز شده است».
غربی‌ها از یک‌طرف با توافق آب و هوایی پاریس، به طرف ایرانی گفتند پالایشگاه و نیروگاه نسازید و از سوخت فسیلی استفاده نکنید؛ و از طرف دیگر، با توافق برجام، دنبال آن بودند که ایران نتواند از فناوری هسته‌ای برای تامین برق بهره‌مند شود. در حقیقت این وضعیت پسرفت دوگانه و موازی در زمینه تولید برق در حالی اتفاق افتاد که ادعا می‌شد برجام از جمله موجب رونق اقتصاد و تولید منابع انرژی در کشور خواهد شد.
در همان حال وزیر نیروی دولت روحانی ادعا می‌‌کرد «ساخت نیروگاه برای ۲۰۰ ساعت، توجیه اقتصادی ندارد و زیر بار فشار مافیای نیروگاهسازی نمی‌‌‌روم».
با وجود این میراث خسارت‌بار که موجب قطع طولانی‌مدت و بی‌برنامه برق صنایع و خانه‌ها در سال‌های 1398 و 1399 شد، دولت جدید و وزارت نیرو به‌واسطه برخی توانستند ضمن افزایش تولید، میزان مصرف را مدیریت کنند. ظرفیت‌های جدید تولید انرژی از جمله برق هم در برخی استان‌های مختلف فعال شده یا در حال طراحی و برنامه‌ریزی است./کیهان