فرش قرمز بریکس زیر پای ایران / بریکس چیست و چه اهمیتی دارد؟

پس از آن که رئیس جمهور چین، از ایران برای حضور در نشست اخیر بریکس دعوت کرد، تمایل برای پیوستن به این گروه نوظهور توسط ایران نیز بیشتر شده است. همچنان که وزارت امور خارجه روسیه به تازگی اعلام کرد که ایران به ‌طور رسمی درخواست عضویت در گروه بریکس را داده است. درخواست عضویت در گروه بریکس درحالی ارائه می‌شود که ایران سال گذشته توانست در شورای همکاری‌های شانگهای به عنوان عضو ناظر انتخاب شود. موقعیت جغرافیایی منحصر به فرد ایران و قابلیت ها و ظرفیت های آن در حوزه انرژی، ترانزیت و فعالیت های تجاری و اقتصادی به گونه‌ای است که اعضای بریکس نگاه ویژه به ایران دارند و این کشور از جذابیت بالایی برای قدرت های نوظهور این گروه برخوردار است.دیروز نیز سخنگوی دستگاه دیپلماسی کشورمان  از روی غلتک افتادن مسیر بریکسی شدن ایران و دعوت از رئیس جمهور برای نشست آینده اجلاس سران بریکس خبرداده است. کنعانی گفت :« جمهوری اسلامی ایران درخواست خود را برای عضویت در بریکس ارائه کرده و در این زمینه رایزنی‌ها، گفت و گوها و مشورت‌های خود را با کشورهای اصلی عضو بریکس انجام داده است. خوشبختانه این درخواست عضویت با توجه به جایگاه مهم جمهوری اسلامی ایران مورد توجه مجموعه بریکس است و بر همین مبنا جناب آقای رئیس جمهور در اولین اجلاس روسای گروه بریکس ( که در تیرماه سال گذشته برگزار شد)  به طور مجازی شرکت کرد.» کنعانی همچنین از  رئیس جمهور  برای مشارکت در نشست آینده اجلاس سران بریکس   دعوت کرده است.پیشتر،رئیس جمهور آفریقای جنوبی تاکید کرده بود که نشست آینده سران بریکس که قرار است ۲۲ تا ۲۴ اوت (۳۱ مرداد تا ۲ شهریور) در ژوهانسبورگ برگزار شود، «حضوری» خواهد بود.

بریکس به چه کار ایران  می آید؟!

اما بریکس چیست و حضور ایران در آن چه مزیتی دارد؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که   «بریکس» نام گروهی متشکل از 5  کشور نوظهور اقتصادی در جهان یعنی چین، روسیه، برزیل ، هند و آفریقای جنوبی است  که 17 سال پیش استارت آن زده شد،  گروهی که با داشتن نزدیک به نیمی از مردم جهان،حدود 30 درصد مساحت کره خاکی  و برخورداری از ۲۵ تا ۲۸ درصد از توان مالی جهانی نشان می‌داد که از ظرفیت بالایی برخوردار است.  مهم‌ترین فلسفه شکل گیری  « بریکس» به چالش کشیدن نظام توسعه اقتصادی و جهانی که غرب آن را پرچمداری می‌کرد، بود و به نوعی در تک صدایی توسعه غربی،  بلند گوی جانبه گرایی،  برهم زننده تعادل ایجاد شده توسط غرب در نظم جهانی و رهبر تغییر الگوی توسعه  اقتصادی و جهانی سازی به حساب می‌آمد. بریکس یک ائتلاف فراقاره‌ای به شمار می‌آید که می‌تواند  ساختاربندی جدیدی را برای اقتصاد و سیاست جهانی فراهم  کند.  همکاری های  اعضای بریکس  به طور کلی شامل مواردی نظیرِ افزایش مبادلات تجاری بین کشورهای عضو و در نتیجه کاهش وابستگی اقتصادی به اروپا و آمریکا، تشکیل بانک توسعه و ذخیره ارزی در برابر نهادهای غربی همچون بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول، ایجاد روابط جنوب-جنوب، استفاده از ظرفیت کشورهای در حال توسعه برای تغییر مناسبات اقتصاد جهانی و عادلانه تر کردن آن، ایفای نقش موثر در یاری رساندن به کشورهای در حال ورشکستگی و نیز تاثیرگذاری مثبت بر بحران‌های سیاسی یا اقتصادی مهم جهانی بود.  در عین حال به نظر می‌رسد بریکس  اکنون در یک موقعیت خاص و نقطه عطف قرار گرفته است.  جنگ روسیه – اوکراین،  این رویداد مهم بین‌المللی نیز   می تواند سرآغازی بر نظام بندی‌های جدید جهانی در پسا کرونا باشد . نقطه عطفی که باعث شده  این کشورها  موضع خود در برابر بلوک غرب و چند جانبه گرایی را بار دیگر بازخوانی کنند، تعریف جدیدی برای سازمان‌های نظیر  «بریکس» و « سازمان شانگهای »ارائه  دهند.  بازخوانی که در بطن خود حکایت از فعال‌تر شدن این سازمان‌ها خواهد داشت.   از روسیه گرفته که به سراغ «گروه 8» نوین رفت تا چین که نسخه آپدیت شده بریکس یعنی «بریکس پلاس» را روی میز گذاشت و از کشور‌های ایران، پاکستان، بنگلادش، نیجریه، کره، مکزیک،‌اندونزی، ترکیه، فیلیپین و ویتنام دعوت کرد تا در این اتحادیه حضور پیدا کنند. با این توصیف باید گفت که بریکس و بریکس پلاس از جایگاه ویژه‌ای در خط بندی‌های جدید بین‌المللی برخوردار است که البته در کنار عزم جزم کشورهای حاضر در آن برای به چالش کشیدن قدرت محوری غرب و توجه جدی به چند جانبه گرایی؛ لازم است که در میدان عمل نیز اقدامات مهم، حداقلی و پایه‌ای هر چه سریع‌تر به جریان بیفتد.  موقعیت ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک کشورمان  در کنار منابع عظیم نفت و گاز زمینه مناسبی است تا همکاری ایران  با این کشورها بیش از پیش گسترش یابد و از طرف دیگر ظرفیت مناسب این کشورها  نیز چه از نظر فناوری چه از نظر سرمایه می‌تواند بخش قابل توجهی از نیازهای ایران را برآورده کند.

خراسان