فقها و حقوقدانان شورای نگهبان چگونه انتخاب می‌شوند؟ +نگاهی به سوابق اعضای شورای نگهبان
با توجه به فرا رسیدن سالروز تاسیس شورای نگهبان، سوابق اعضای فعلی شورای نگهبان و فرایند انتخاب آنان را مورد بررسی قرار دادیم.
۲۶ تیر سالروز تأسیس شورای نگهبان است. شورای نگهبان در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و وظیفه دارد تمام مصوبات مجلس را از حیث عدم مغایرت با موازین اسلامی و قانون اساسی بررسی کرده تا در صورت عدم مغایرت، مصوبه مجلس صورت قانونی به خود گیرد.
علاوه بر این نقش برجسته، شورای نگهبان موظف به نظارت بر انتخابات بوده و مرجع رسمی تفسیر قانون اساسی به شمار می‌آید. آنچنان که از قانون اساسی برمی‌آید، علت اصلی پیش‌بینی نهاد شورای نگهبان، دو مسئله حراست و نگهبانی از «احکام اسلام» و صیانت از «قانون اساسی» بوده و به همین دلیل از این نهاد به شورای «نگهبان» تعبیر شده است. نوع وظایف و اختیارات شورای نگهبان و اهمیت آن موجب شده است که این نهاد در زمره نهادهای بسیار مهم نظام جمهوری اسلامی ایران درآید.
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران برای شورای نگهبان وظایف متعددی را برشمرده است. عمده این وظایف به طور مشترک بر عهده فقها و حقوقدانان و تعدادی دیگر، وظایف اختصاصی فقها است. از میان مجموعه وظایف شورای نگهبان، سه مورد «نظارت بر قانون‌گذاری»، «تفسیر قانون اساسی» و «نظارت بر انتخابات» دارای اهمیت بسیاری هستند.
اصول قانون اساسی ناظر بر شورای نگهبان
بر اساس اصل ۹۱ قانون اساسی، به منظور پاسداری از احکام اسلام و قانون اساسی از نظر عدم مغایرت مصوبات مجلس شورای اسلامی با آنها، شورایی به نام شورای نگهبان با ترکیب زیر تشکیل می‌شود:
۱- شش نفر از فقهای عادل و آگاه به مقتضیات زمان و مسائل روز که انتخاب این عده با مقام معظم رهبری است.
۲- شش نفر حقوقدان در رشته‌های مختلف حقوقی از میان حقوقدانان مسلمانی که به وسیله رئیس قوه قضائیه به مجلس شورای اسلامی معرفی می‌شوند و با رأی مجلس انتخاب می‌شوند.
بر این اساس شورای نگهبان دارای ترکیب دوگانه است. این نهاد در مجموع ۱۲ عضو دارد که برای یک دوره شش ساله انتخاب می‌شوند؛ نیمی از اعضای آن فقیه و نیمی دیگر حقوقدان هستند.
مدت عضویت در شورای نگهبان
بر اساس اصل ۹۲ قانون اساسی، اعضای شورای نگهبان برای مدت شش سال انتخاب می‌شوند در حالی که دوره نمایندگی مجلس شورای اسلامی چهار ساله است. این تدبیر موجب شده است که در هر دوره جدید قانون‌گذاری مجلس، شورایی با سابقه و با تجربه‌ای کافی در کنار آن به انجام وظیفه مشغول باشد. علاوه بر آن، با وجود اینکه بعد از گذران یک دوره دوازده ساله که کشور سه مجلس قانون‌گذاری و دو شورای نگهبان را تجربه خواهد کرد و دوران انجام وظیفه هر دو همزمان به پایان خواهد رسید، باز هم تمهیداتی در قانون اساسی اندیشیده شده و تجربه و سابقه بر نوگرایی ترجیح داده شده است.
نخست آنکه نصف اعضای حقوقدان و فقیه شورای نگهبان در اولین دوره پس از سپری شدن سه سال، به قید قرعه تعویض خواهند شد. به این ترتیب، اعضای جدید از توان و تجربه شش عضو سابق شورا استفاده خواهند کرد. ذیل اصل ۹۲ قانون اساسی در این خصوص مقرر می‌دارد: «… ولی در نخستین دوره، پس از گذشتن سه سال، نیمی از اعضای هر گروه به قید قرعه تغییر می‌یابند و اعضای تازه‌ای به جای آنها انتخاب می‌شوند». لذا هر سه سال یک بار نیمی از اعضای شورای نگهبان تغییر می‌کند.
دوم آنکه حضور اعضای سابق در شورای جدید مجاز است و در نهایت آئین‌نامه داخلی شورای نگهبان برای جلوگیری از فترت در کار شورای نگهبان در ماده ۶ مقرر می‌دارد: «دبیر شورا ۴۰ روز قبل از پایان مدت عضویت اعضایی که عضویتشان در شرف انقضا است، طی نامه‌ای مراتب را در مورد فقها به مقام معظم رهبری و در مورد حقوقدانان به رئیس قوه قضائیه اعلام می‌نماید.»
اعضای فعلی شورای نگهبان (به ترتیب اولین تاریخ عضویت در این شورا)
۱. آیت‌الله احمد جنتی (۱/۱۲/۱۳۵۹)
۲. عباسعلی کدخدایی (۱۶/ ۵/ ۱۳۸۰)
۳. آیت‌الله سید محمدرضا مدرسی‌یزدی (۲۵/۴/۱۳۸۳)
۴. سیامک ره‌پیک (۲۷/۴/۱۳۸۹)
۵. آیت‌الله مهدی شب‌زنده‌دار (۲۴/۴/۱۳۹۲)
۶. آیت‌الله علیرضا اعرافی (۲۴/۴/۱۳۹۸)
۷. محمدحسن صادقی‌مقدم (۲۵/۴/۱۳۹۸) ش
۸. هادی طحان‌نظیف (۲۵/۴/۱۳۹۸)
۹. آیت‌الله سید احمد خاتمی (۱۱/۸/۱۳۹۹)
۱۰. آیت‌الله سید احمد حسینی‌خراسانی (۱۳/۶/۱۴۰۰)
۱۱. غلامرضا مولابیگی (۱۲/۸/۱۴۰۰)
۱۲. خیرالله پروین (۴/۵/۱۴۰۱)
مختصری از سوابق اعضای فعلی شورای نگهبان
آیت‌الله احمد جنتی
با پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، آیت‌الله جنتی در مسئولیت‌ها و سنگرهای گوناگونی به ایفای نقش پرداخت. نخستین مسئولیت او پس از پیروزی انقلاب، قضاوت در دادگاه‌های انقلاب با حکم امام خمینی (ره) بود. برکناری و گاه اعدام قضات دوران حکومت شاه، فقدان قوانین و آئین‌نامه‌های اجرایی در دادگاه‌ها، عدم‌آشنایی افراد مؤمن و انقلابی با سیر اجرایی کار قضاوت و مشکلات متعدد دیگر، کار در دستگاه قضائی سال‌های نخستین انقلاب را دشوار ساخته بود. با وجود این مشکلات، بزرگانی چون شهید قدوسی، شهید بهشتی و آیت‌الله جنتی در این عرصه پای نهادند و به تدوین و اصلاح ساختار قضائی کشور پرداختند. دستگاه قضائی منسجم امروز کشور ما، حاصل تلاش این افراد در آن سال‌هاست.
از مسئولیت‌های مهم آیت‌الله جنتی عضویت در شورای نگهبان قانون اساسی، از نخستین روزهای تشکیل این نهاد مقدس است. آیت‌الله جنتی در طول عمر این نهاد، بارها با عنوان عضو فقیه این شورا، به دفاع از این نهاد و مبانی انقلاب اسلامی پرداخته است. او همچنین همراه با آیات ربانی بهشتی و سید احمد خمینی، در تهیه و تنظیم آئین‌نامه شورای نگهبان قانون اساسی نقش داشت. سپس به امامت جمعه اهواز منصوب شد و مدت کوتاهی هم در این سمت در کرمانشاه خدمت کرد. مدتی بعد از طرف امام (ره) به عضویت شورای عالی تبلیغات اسلامی درآمد. در سال ۱۳۶۸ از طرف امام به ریاست سازمان تبلیغات اسلامی منصوب شد و تا ۱۳۷۱ در آن سمت بود. وی در دوره پنجم مجلس خبرگان رهبری با رأی اکثریت مطلق اعضا به ریاست مجلس خبرگان برگزیده شد.
برخی از فعالیت‌ها و مسئولیت‌های وی پس از انقلاب به شرح زیر است:
- دبیری شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی؛
- ریاست سازمان تبلیغات اسلامی؛
- نمایندگی امام و رهبری در اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانش آموزان؛
- عضویت در شورای نگهبان با حکم امام و رهبری؛
- دبیری شورای نگهبان؛
- امامت جمعه موقت قم، کرمانشاه و تهران؛
- عضویت در شورای پشتیبانی جنگ؛
- مدیریت در دادگاه‌های انقلاب اسلامی؛
- نمایندگی مجلس خبرگان در دوره اول و دوم از استان خوزستان و در دوره سوم، چهارم و پنجم از استان تهران؛
- عضویت در هیأت تحقیق مجلس خبرگان؛
- رئیس مجلس خبرگان رهبری؛
- عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام؛
- عضویت در شورای بازنگری قانون اساسی؛
- عضویت در هیأت مؤسس جامعه‌الزهرا سلام‌الله‌علیها با حکم امام (ره)؛
- عضویت در شورای عالی انقلاب فرهنگی با حکم رهبری؛
- عضویت در شورای عالی تبلیغات خارجی با حکم رهبری؛
- مسئولیت ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر؛
- عضویت در کمیسیون صدا و سیما به عنوان نایب رئیس؛
- نمایندگی مقام معظم رهبری در کمک رسانی به مردم بوسنی و هرزگوین.
آیت‌الله احمد جنتی هم‌اکنون عضو فقها، دبیر شورای نگهبان و رئیس مجلس خبرگان رهبری است. وی با سابقه‌ترین عضو فقهای شورای نگهبان است و پس از منصوب شدن از سوی حضرت امام خمینی (ره) در اسفند ۱۳۵۸ در تمام ادوار شورای نگهبان حضور داشته است.
عباسعلی کدخدایی
کدخدایی پس از اتمام تحصیل رشته حقوق در دانشگاه تهران، در وزارت سپاه سابق مشغول به کار شد و پس از پایان جنگ تحمیلی جهت ادامه تحصیل به انگلستان بورسیه شد و کارشناسی ارشد در حقوق بین‌الملل را از دانشگاه هال و دکتری حقوق بین‌الملل را از دانشگاه لیدز انگلستان اخذ کرد و بعد از بازگشت به میهن اسلامی به عضویت هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران درآمد.
او در سال ۱۳۸۰ از سوی ریاست وقت قوه قضائیه (آیت‌الله هاشمی‌شاهرودی) جهت عضویت در شورای نگهبان به مجلس شورای اسلامی معرفی و به عنوان عضو حقوقدان انتخاب می‌شود که از آن زمان تاکنون حضور مؤثری در این شورا داشته است.
عباسعلی کدخدایی در شورای نگهبان در مسئولیت‌هایی چون قائم‌مقام دبیر، معاون اجرایی و امور انتخابات و سالیان زیادی هم در جایگاه سخنگویی این شورا حضور داشت و اکنون نیز چند سالی است به عنوان رئیس پژوهشکده شورای نگهبان به همراه پژوهشگران جوان در راستای اینکه پژوهشکده بازوی مشورتی حقوقی این شوراست، علاوه بر ارائه نظرات حقوقی و کارشناسی به این شورا با انتشار مشروح مذاکرات و نظرات استدلالی شورای نگهبان، راه‌اندازی سامانه جامع نظرات شورای نگهبان، برگزاری کارگاه‌های علمی و انتشار کتاب‌های تألیفی و پژوهشی نقش ارزنده‌ای در جامعه علمی-حقوقی ایفا می‌کند. وی سابقه چهار دوره عضویت در شورای نگهبان را دارد.
آیت‌الله سید محمدرضا مدرسی‌یزدی
آیت‌الله مدرسی‌یزدی فعالیت‌های بسیاری در عرصه علم و فرهنگ داشته که از جمله آنها می‌توان انجام مصاحبه‌ها، شرکت و ارائه مقالات در همایش‌های ملی و بین‌المللی در داخل و خارج دانست و نیز تألیف کتب و مقالات فراوان در عرصه‌های گوناگون علمی که از ویژگی‌های این آثار، روزآمد بودن و ژرف‌نگری تحسین برانگیز آنها است.
وی از سال‌های نخستین تحصیل به امر تدریس نیز اهتمام ویژه‌ای داشته است و تقریباً تمامی دروس مقدمات و سطوح حوزه را تدریس کرده و در کنار آن به تدریس دروس فلسفه اسلامی، عرفان نظری، فلسفه تطبیقی، فلسفه اخلاق و علم اقتصاد مبادرت نموده است.
وی از سال ۱۳۷۲ (ش) تدریس رسمی خارج فقه و اصول را آغاز کرده و همچنان ادامه دارد. او مدتی نیز در دانشکده‌های مختلف تدریس کرده و روزگاری نیز به تدریس در مؤسسه باقر العلوم پرداخته است. وی از جمله همکاران و مؤلفان کتب دفتر همکاری حوزه و دانشگاه در سال‌های اولیه تأسیس بوده است. وی سابقه چهار دوره عضویت در شورای نگهبان را دارد.
برخی از فعالیت‌های سیاسی وی به شرح زیر است:
۱. عضویت در کمیته انقلاب اسلامی استان لرستان
۲. ناظر بر انتخابات دوره اول خبرگان رهبری در استان یزد
۳. حضور در جبهه‌های دفاع مقدس
۴. مشارکت فعال در دفتر همکاری حوزه و دانشگاه برای بازسازی علوم انسانی
۵. عضویت در هیأت امنای بنیاد نخبگان
۶. عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
۷. عضو فقهای شورای نگهبان.
آیت‌الله مدرسی یزدی هم اکنون در قم حضور دارد و به تربیت طلاب می‌پردازد و همزمان از فقهای شورای نگهبان است. همچنین وی از اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه است.
سیامک ره‌پیک
ره‌پیک از سال ۱۳۶۸ سابقه تدریس و پژوهش دارد و در سال ۱۳۷۰ به عضویت هیئت علمی دانشگاه علوم قضائی درآمد و اکنون نیز با رتبه استاد تمامی در این دانشگاه مشغول به تدریس است.
وی در شوراهای مختلف در مراکز علمی، وزارت علوم، دانشگاه‌ها و مراکز اجرایی عضویت داشته و به مناسبت‌ها و موضوعات مختلف در این شوراها شرکت کرده و حدود ده سال نیز رئیس پژوهشکده مطالعات راهبردی بوده و مسئولیت‌های دیگری مانند معاونت پژوهشی دانشگاه را نیز بر عهده داشته است.
وی پیش از عضویت در شورای نگهبان از سال ۱۳۸۳ عضو مجمع مشورتی حقوقی بود و با مرکز تحقیقات این شورا راجع به مسائل، مشکلات و ابهاماتی که در راستای تفسیر قانون اساسی و احیاناً مصوبات قانونی مطرح می‌شد، به صورت نظریات و گزارشات کتبی یا نشست‌های تخصصی شرکت می‌کرد.
ره‌پیک در سال ۱۳۸۹ از سوی ریاست وقت قوه قضائیه (آیت‌الله آملی‌لاریجانی) جهت عضویت در شورای نگهبان به مجلس معرفی و از سوی مجلس شورای اسلامی نیز به عضویت این شورا انتخاب شد.
سیامک ره‌پیک با پایان یافتن دوره‌ی عضویتش در سال ۱۳۹۵، با حکم آیت‌الله جنتی به عنوان معاون اجرایی و امور انتخابات در این شورا حضور داشت تا اینکه مجدداً در مرداد ماه سال ۱۳۹۷، به جای مرحوم محمدرضا علیزاده به عضویت شورای نگهبان درآمد و مجدداً در سال ۱۴۰۱ برای دوره جدید (۱۴۰۱ تا ۱۴۰۷) به عضویت شورا انتخاب شد.
وی علاوه بر مسئولیت معاونت اجرایی و امور انتخابات، از ۱۳۹۲ تا سال ۱۳۹۹ ریاست پژوهشکده شورای نگهبان را نیز بر عهده داشت و اکنون نیز چند سالی است به عنوان قائم‌مقام دبیر شورای نگهبان فعالیت می‌کند. ره‌پیک سه دوره است که عضو شورای نگهبان است.
آیت‌الله مهدی شب‌زنده‌دار
آیت‌الله شب‌زنده‌دار سال‌ها به تدریس دروس دوره سطح پرداخته و شرحی نیز بر قسمتی از تحریرالوسیله نگاشته است. وی مدیر مؤسسه و مدرسه بقیة‌الله (عج) است.
با توجه به فقدان مرحوم آیت‌الله رضوانی (ره) در مجموعه فقهای شورای نگهبان، رهبر معظم انقلاب طی حکم مورخ ۲۴/۰۴/۱۳۹۲ آیت‌الله شب‌زنده‌دار را به جای وی به عضویت شورای نگهبان منصوب کردند.
آیت‌الله شب‌زنده‌دار مجدداً با حکم مورخ ۲۴/۰۴/۱۳۹۵ مقام معظم رهبری در عضویت شورای نگهبان ابقاء و منصوب شد. وی هم‌اکنون علاوه بر عضویت در شورای نگهبان، ریاست مجمع مشورتی فقهی شورای نگهبان را بر عهده داشته و همچنین عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بوده و در شهر قم به تربیت طلاب می‌پردازد. همچنین وی نمایندگی شورای عالی در هیأت امنای مرکز جهانی علوم اسلامی و سازمان مدارس خارج از کشور را نیز عهده‌دار است. وی سابقه سه دوره عضویت در شورای نگهبان را دارد.
آیت‌الله علیرضا اعرافی
پس از رحلت مرحوم آیت‌الله مؤمن عضو باسابقه شورای نگهبان، رهبر معظم انقلاب در تاریخ ۲۴ تیر ماه ۱۳۹۸ طی حکمی آیت‌الله علیرضا اعرافی را به عضویت فقهای شورای نگهبان منصوب کردند.
آیت‌الله علیرضا اعرافی از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون در مسئولیت‌های مهمی ایفای نقش کرده که برخی از این موارد به شرح زیر است:
۱) ریاست مرکز جهانی علوم اسلامی و عضویت در هیئت امنای آن؛
۲) عضویت در شورای فرهنگی - اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری؛
۳) عضویت در شورای فرهنگ عمومی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛
۴) ریاست پژوهشگاه حوزه و دانشگاه قم؛
۵) مدیریت گروه علوم تربیتی مؤسسه امام خمینی (ره)؛
۶) عضویت در هیئت امنای مؤسسه بین‌المللی هدی؛
۷) معاونت پژوهشی حوزه علمیه قم؛
۸) ریاست هیئت امنای دانشکده علوم قرآنی میبد؛
نگاهی به سوابق اعضای شورای نگهبان
۹) عضویت در کنگره دین پژوهان کشور؛
۱۰) مدیر مسئولی فصلنامه‌های «حوزه و دانشگاه «، «جستار اقتصادی» و «تربیت اسلامی»؛
۱۱) عضویت در هیئت امنای دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم؛
۱۲) عضویت در شورای پژوهش‌های علمی کشور؛
۱۳) عضویت در هیئت امنای مرکز جهانی و سازمان مدارس خارج از کشور؛
۱۴) وی سال‌ها در دانشگاه‌های سراسر کشور و مؤسسات وابسته به آموزش عالی تدریس داشته و از این رهگذر شاگردان خوبی را تربیت کرده است.
۱۵) مدیر حوزه‌های علمیه سراسر کشور؛
۱۶) امام جمعه شهر مقدس قم؛
۱۷) عضو فقهای شورای نگهبان.
او در سال ۱۳۷۱ با حکم مقام معظم رهبری به امامت جمعه شهر میبد برگزیده شد و در حال حاضر از اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم است و به تدریس اشتغال دارد.
محمدحسن صادقی‌مقدم
صادقی‌مقدم مدرک کارشناسی خود را در سال ۱۳۶۴ و در رشته حقوق قضائی از دانشگاه تهران اخذ کرد؛ سپس در سال ۱۳۶۷ در مقطع کارشناسی ارشد و در گرایش حقوق خصوصی از دانشگاه تربیت مدرس فارغ‌التحصیل شد و در نهایت در سال ۱۳۷۳ دکتری خود را در همین گرایش و از همین دانشگاه کسب کرد.
وی در تیر ماه ۱۳۹۸ از سوی رئیس قوه قضائیه به عنوان حقوقدان پیشنهادی شورای نگهبان به مجلس دهم معرفی و از سوی نمایندگان مجلس برای یک دوره ۶ ساله به عنوان حقوقدان شورای نگهبان انتخاب شد. محمدحسن صادقی‌مقدم هم‌اکنون به عنوان عضو حقوقدان شورای نگهبان و معاون اجرایی و امور انتخابات شورای نگهبان مشغول به کار است.
هادی طحان‌نظیف
طحان‌نظیف پس از دریافت مدرک دیپلم خود در رشته ریاضی و فیزیک، راهی دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام) می‌شود و دوران کارشناسی و مدرک کارشناسی ارشد خود را از همین دانشگاه و با گرایش حقوق عمومی اخذ و پس از آن مدرک دکترایش را با همان گرایش از دانشگاه تهران دریافت می‌کند.
وی علاوه بر تدریس و تحقیق، سمت‌های اجرایی و آموزشی در دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام) داشته و در کنار فعالیت‌های آموزشی پژوهشی و اجرایی با نهادهای مختلف نظام اعم از قوای سه‌گانه، شورای نگهبان، مجمع تشخیص و… نیز در زمینه‌های علمی-پژوهشی ارتباط داشته و در این زمینه فعالیت کرده است. هادی طحان‌نظیف حدود هفت سال در هیئت تطبیق مصوبات دولت با قوانین در مجلس شورای اسلامی و مدتی هم در مرکز پژوهش‌های مجلس حضور داشته است.
وی پیش از عضویت در شورای نگهبان قریب به ۱۰ سال در این نهاد حضور داشت و با بهره‌مندی از تجارب بزرگان علمی و عملی، فقهی و حقوقی کشور تجربه‌های فراوانی اندوخته است. حضور در جلسات شورای نگهبان برای او فرصتی ذی‌قیمت و گران‌سنگ برای آشنایی با نظرات این نهاد و تسلط بر فرآیندها و رویه‌های آن، اشراف بر قانون اساسی، مسائل مربوط به انتخابات و دغدغه‌های نمایندگان را فراهم آورده بود، تا اینکه وی در تاریخ ۱۹ تیر ماه سال ۱۳۹۸ توسط حجت‌الاسلام سید ابراهیم رئیسی، رئیس وقت قوه قضائیه به عنوان یکی از ۵ گزینه پیشنهادی حقوقدان شورای نگهبان به مجلس معرفی شد و در تاریخ ۲۵ تیر ماه با رأی نمایندگان مجلس، به عنوان عضو حقوقدان شورای نگهبان انتخاب شد.
وی سوابقی همچون عضو هیأت علمی دانشکده حقوق دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، معاونت آموزشی دانشکده حقوق دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، عضو هیأت امنای پژوهشکده شورای نگهبان، دبیر جلسات شورای نگهبان، مشاور معاون اجرایی و امور انتخابات شورای نگهبان، عضو مجمع مشورتی حقوقی شورای نگهبان، عضو کمیسیون تطبیق مصوبات سازمان بازرسی کل کشور، مدیر گروه حقوق اجتماعی- فرهنگی مرکز تحقیقات شورای نگهبان، کارشناس و مشاور حقوقی «هیأت بررسی و تطبیق مصوبات دولت با قوانین» مجلس شورای اسلامی، دبیر کمیته فرهنگی- اجتماعی مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری و کارشناس گروه حقوق عمومی دفتر مطالعات حقوقی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی را در کارنامه خود دارد.
طحان‌نظیف از تیر ماه ۱۴۰۰ مسئولیت سخنگویی این شورا را هم بر عهده دارد.
آیت‌الله سید احمد خاتمی
آیت‌الله خاتمی قبل از پیروزی انقلاب همگام با رهبر کبیر انقلاب اسلامی امام خمینی در ستیز با رژیم منحط پهلوی بود و با ایراد خطابه‌های حماس علیه آن رژیم سیاه نقش مفیدی در روشنگری مردم ایفا کرد و بعد از پیروزی انقلاب عمده راهی را که برای خود برگزید، کار فرهنگی بود که از طریق تدریس، خطابه و تألیف آن را دنبال کرده است.
وی موضع سیاسی خود را "موضع ولایت فقیه" قرار داده است تا زمانی که امام راحل در قید حیات بودند همراهی با آن امام بزرگوار و اینک همراهی با مقام معظم رهبری مدظله العالی وجهه همت اوست. او در کنار کار فرهنگی در عرصه‌هایی که نیاز بوده، موضع‌گیری‌های مناسب سیاسی داشته که در روزنامه و جراید کشور منعکس شده است. او در طول ۸ سال دفاع مقدس در مواقع مورد نیاز در جبهه‌های حاضر شده و به وظیفه خود عمل نموده است.
آیت‌الله سید احمد خاتمی عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، عضو فقهای شورای نگهبان، عضو مجلس خبرگان رهبری، عضو هیئت رئیسه مجلس خبرگان، عضو هیئت مدیره مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، عضو شورای عالی مجمع جهانی اهل بیت (ع) و عضو شورای سیاستگذاری فرهنگی آن مجمع است.
آیت‌الله سیداحمد حسینی‌خراسانی
آیت‌الله حسینی‌خراسانی در حوزه علمیه و دانشگاه فردوسی مشهد تدریس کرده است. وی سال‌ها به تدریس سطوح عالی و خارج فقه و اصول و کسب تخصص در علوم حدیث، کلام، فلسفه و تفسیر قرآن کریم همت گماشت.
آیت‌الله حسینی‌خراسانی در چهاردهمین اجلاسیه بزرگ حوزه علمیه قم استاد نمونه شناخته شده است. وی سابقه نمایندگی مردم خراسان رضوی در مجلس خبرگان رهبری و عضویت در جامعه مدرسین حوزه علمیه قم را در کارنامه خود دارد.
در تاریخ ۱۳ شهریور ۱۴۰۰ پس از کناره‌گیری آیت الله صادق آملی لاریجانی از عضویت شورای نگهبان، رهبر معظم انقلاب اسلامی در حکمی آیت الله سید احمد حسینی خراسانی را به عضویت شورای نگهبان منصوب کردند و او عضو فقیه شورای نگهبان شد.
غلامرضا مولابیگی
مولابیگی بالغ بر ۲۰ سال سابقه کار قضائی دارد که ۱۶ سال آن در دیوان عدالت اداری بوده است. تجربه کار قضائی غلامرضا مولابیگی در دیوان عدالت اداری به لحاظ نزدیکی حوزه تخصصی دیوان عدالت اداری با مبحث حقوق عمومی باعث اشرافیت نسبی وی به موضوعات حقوق عمومی کشور شده است. وی پیش از عضویت در شورای نگهبان، سوابقی همچون معاونت قضائی دیوان عدالت اداری، مدیرکل حوزه ریاست و روابط عمومی دیوان عدالت اداری و مستشار شعبه اول تجدیدنظر دیوان عدالت اداری را عهده‌دار بوده است.
وی پس از استعفای محمد دهقان از عضویت شورای نگهبان، از سوی رئیس قوه قضائیه به مجلس شورای اسلامی معرفی و در ۱۲ آبان ۱۴۰۰ با رأی نمایندگان یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی به عنوان عضو حقوقدان شورای نگهبان انتخاب شد.
خیرالله پروین
خیرالله پروین مدرک کارشناسی خود را در سال ۱۳۷۶ و در رشته حقوق از دانشگاه تهران اخذ کرد، سپس در سال ۱۳۷۸ در مقطع کارشناسی ارشد و در گرایش حقوق عمومی از همان دانشگاه فارغ‌التحصیل شد و در نهایت در سال ۱۳۸۵ دکتری خود را در همین گرایش و از دانشگاه الجامعه البنانیه- بیروت کسب کرد.
وی در سال ۱۳۸۶ به عضویت هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران درآمد و اکنون در کسوت استاد تمام دانشگاه تهران در رشته تخصصی حقوق عمومی مشغول به تدریس است و در این عرصه نسل‌های زیادی را آموزش داده، کتب و مقالات متعددی را در حوزه حقوق عمومی و حقوق اساسی، شورای نگهبان، مجلس شورای اسلامی و سایر موضوعات مرتبط با حکومت و حاکمیت و حکمرانی را به رشته تحریر درآورده و همچنان این عرصه مهم را خط مقدم توسعه و پیشرفت کشور می‌داند.
وی در سال ۱۴۰۱ توسط آیت‌الله محسنی‌اژه‌ای، رئیس قوه قضائیه به عنوان یکی از گزینه‌های پیشنهادی حقوقدان شورای نگهبان به مجلس معرفی و در تاریخ ۴ مرداد ۱۴۰۱ با رأی نمایندگان مجلس یازدهم، به عنوان عضو حقوقدان شورای نگهبان انتخاب شد.
مهر