گفت‌وگوی «فردا» با اردشیر گراوند
بهبود وضعیت اقتصادی برای کاهش آمار مهاجرت کافی نیست
یک جامعه‌شناش گفت: کسانی که در ایران توانسته‌اند کاری به دست بیاورند هم دچار مشکل‌اند و نهایتاً هزینه بخشی از روزمره‌شان را تأمین می‌کنند.
گروه اجتماعی سایت فردا: افزایش میزان مهاجرت و رکورد‌دار شدن ایرانیان در عبور غیرقانونی از کانال مانش نشان دهنده وضعیتی بغرنج است که باید هرچه سریعتر و با دقت کامل به آن توجه کرد. هرچند در بررسی انگیزه‌های مهاجرت، شغل و وضعیت مالی دو مولفه‌ی قابل توجه است اما انگیزه‌های اجتماعی را که در سال‌های اخیر به دلایل مهاجرت جوانان اضافه شده، نیز نباید نادیده گرفت. به خصوص که نیروی‌کار فعال و تحصیلکرده آمار قابل توجهی از میزان مهاجرت را به خود اختصاص داده و این هشداری مبنی بر از دست رفتن سرمایه‌های کشور است. هشداری که امید است توسط مسئولان امر جدی گرفته شود.
اردشیر گراوند، جامعه‌شناس، درباره علل اساسی افزایش میزان مهاجرت به «فردا» گفت: «زمانی که کشوری درگیر حادثه می‌شود، مردم صبر می‌کنند تا از حادثه عبور کنند. این دوره عمدتا نیز بین 3تا5 سال طول می‌کشد. شرایط اقتصادی-اجتماعی جامعه‌ی ما اما تبدیل به یک فرآیند ممتد از حادثه شده است. مشخصا نرخ بیکاری از پنجاه سال گذشته همچنان افزایشی است و عدد نگران کننده ای را به نمایش می‌گذارد. نرخ بیکاری از سال 35تا 1402 هر روز در حال افزایش بوده است. بیکاری در قشر جوان و تحصیلکرده جامعه ایران دو برابر میانگین کشور است؛ وقتی یک جوان می‌بیند که نرخ بیکاری همچنان بالا می‌رود و امیدی برای اشتغال ندارد، به طور طبیعی به دنبال یک محل زندگی دیگر می‌گردد و آن محل زندگی دیگر را در داخل کشور پیدا نمی‌کند. در این شرایط آن شخص به دنبال ابزار نامشروع برای زندگی نیز می‌رود، از مواد مخدر، سرقت، تا آسیب‌های اخلاقی و مهاجرت غیرقانونی بخشی از این ابزار‌های نامشروع‌اند؛ در حالیکه باید ابزار مشروع زندگی را در مسیر جوانان قرار دهیم.»
وی در ادامه درباره طیف‌بندی مهاجران اظهار داشت: «کسانی که در ایران توانسته‌اند کاری به دست بیاورند هم دچار مشکل‌اند و نهایتاً هزینه بخشی از روزمره‌شان را تأمین می‌کنند. البته همه کسانی هم که مهاجرت می‌کنند، الزاماً موفق نخواهند بود. اما شخصی که امید به اصلاح در کشورش کمتر از اصلاح در یک اردوگاه پناهندگان است به هر راهی دست می‌زند تا مهاجرت کند. من فکر می‌کنم اگر این 18 هزارنفری که از جانش گذشته‌اند را بررسی کنید عمدتاً تحصیلکرده باشند. در این شرایطی که ما به نیروی کار ماهر نیاز داریم، تحصیل‌کرده‌ها بیشتر مهاجرت می‌کنند.»
گرواند درباره راهکار جلوگیری از افزایش مهاجرت گفت: «5 یا 10 سال پیش این توان وجود داشت که با ابزار اقتصاد مشکل مهاجرت را حل کنیم؛ یعنی با یک بهبود وضعیت اقتصادی جوانان را نگه داریم و عده‌ای نیز برگردند. الان متأسفانه با نگاه‌های سیاسی و اجتماعی فعلی، مهاجرت وجوه سیاسی و اجتماعی و فرهنگی نیز پیدا کرده است و فقط با بهبود وضعیت اقتصادی آن‌ها را نمی‌توان در داخل کشور نگه داشت. جوانان الان تصور می‌کنند اگر مشکلات اقتصادی‌شان هم حل شود کاری از پیش نمی‌برند.»