انکار روحانی را باور کنیم یا نشانه‌های انتخاباتی را؟

گروه سیاست سایت فردا: حسن روحانی آماده انتخابات مجلس می‌شود؟ این پرسشی است که پاسخش را باید از لابه‌لای شواهد و قرائن موجود سیاسی به دست آورد. چند وقتی است حسن روحانی بعد از سکوتی نسبتا طولانی -یعنی پس از دوره ریاست‌جمهوری‌اش تا همین چندماه پیش- اظهارنظرهایی درباره موضوعات مختلف می‌کند؛ از سیاست خارجی تا پیش‌کشیدن بحث رفراندوم تا انتقاد از وضع موجود. در شرایط عادی، طبیعی و البته پذیرفتنی است که رئیس‌جمهور سابق کشور یا هر فعال سیاسی یا حتی هر شهروندی درباره مسائل مختلف نظرات خود را بیان کنند اما زمانی کنشگری حسن روحانی را فرای یک نقد ساده یا اظهارنظر باید تصور کرد که در سال انتخابات او فعال شده است.

روحانی چند وقت پیش درباره اینکه در انتخابات شرکت می‌کند یا نه گفت که فعلا رفراندوم بر انتخابات اولویت دارد. او به تازگی هم با مطرح‌کردن بحث‌هایی درباره مذاکرات احیای برجام در اواخر دولتش گفته است: «برجام فقط یک امضا می‌خواست که در یک یا دو هفته قابل انجام بود اما از فرصت استفاده خوبی نشد. امیدوارم بتوانند از درخت تنومند برجام که وقت ثمر دادن آنست، استفاده کنند. ثمره برجام یکی در سال ۲۰۲۰ بود با پایان تحریم تسلیحاتی، دیگری در نوامبر امسال است با پایان تحریم موشکی و برخی تحریم‌ها و دیگری در اکتبر ۲۰۲۵ با پایان محدودیت‌های هسته‌ای».

موضع‌گیری روحانی فقط در حوزه برجام نیست و او گفته است که «باید در جامعه امید ایجاد کرد تا مردم باور کنند میزان رأی ملت است و همه حاکمیت رای ملت را قبول دارد».

روحانی از صداوسیما هم گلایه کرده که حرف مردم را نمی‌زند و حتی خود را در قامت یک معترض نشان داده و گفته است: «پنج ماه از حوادث اخیر گذشت. در این پنج ماه چه کار کردیم؟ اینکه در خیابان تنش نباشد یا سکوت مردم کافی است؟ برخورد مناسب و صحیح برای حل ریشه‌ای مشکلات و از بین بردن زمینه‌ها و بستر ایجاد آن شرایط، احتمال وقوع مجدد چنین حوادثی را از بین می‌برد».

هر کس قدری به سیاست و البته بازی‌هایش آشنا باشد، می‌داند که نامزدهای هر انتخابات در سال انتخابات رادیکال‌ترین مواضع را می‌گیرند و خود را منتقد هر همه‌چیز جلوه می‌دهند. یک مثال را بررسی کنیم. همه به یاد داریم که محمدرضا عارف وقتی در سال92 نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری چنان رادیکال سخن می‌گفت که هیچکس انتظارش را نداشت. او رأی نیاورد و دیگر هیچ خبری از او نشد تا آنکه سال94 برای انتخابات مجلس نامزد شد. در آن سال دوباره سعی کرد فضا را رادیکال کند که اینبار موفق به کسب رأی شد اما در دوران نمایندگی‌اش هیچ صدایی از او درنیامد تا حدی که خود اصلاح‌طلبان و مخاطبانشان به شدت علیه‌اش موضع می‌گرفتند و را به دلیل سکوتش سرزنش می‌کردند. حالا هم گرچه ظاهر امر آن است که روحانی انتقاداتی را نسبت به مسائل جاری مطرح می‌کند اما این شائبه وجود دارد که او اولا می‌خواهد فضا را به نفع خود انتخاباتی کند؛ یعنی مخاطبانش که بیشتر پای در جبهه اصلاحات دارند را متوجه انتخابات کند و ثانیا با نفی رقیب خود را منجی مردم نشان دهد؛ رویکردی که جدید نیست و همه نیروهای سیاسی در هر انتخابات پیش می‌گیرند.

در این بین نشانه‌ مهم دیگری هم هست؛ اینکه محمدجواد ظریف هم مانند او بعد از سکوتی طولانی می‌آید و سخنانی درباره برجام می‌زند و البته عملکرد دولت‌های یازدهم و دوازدهم در حوزه سیاست خارجی را بی‌نظیر معرفی می‌کند و عملکرد دولت کنونی را نقد می‌کند. هم‌زمانی سخنان ظریف و روحانی نشان می‌دهد شاید ظریف به عنوان نیروی کمکی روحانی به میدان آمده است تا فضا را به نفع او آماده کند.

در نهایت هم گفتنی است که معمولا نامزدهای انتخاباتی سرشناس تا روزهای آخر قصد خود برای حضور در انتخابات را علنی نمی‌کنند که شاید این قاعده بر علی لاریجانی هم صادق باشد که تحلیل آن مجالی مجزا را می‌طلبد.