اتحاد آمریکایی- سعودی در آستانه فروپاشی ؟

از زمانی که فرانکلین روزولت، رئیس‌جمهور ایالات ‌متحده، برای نخستین بار در سال 1945 دیدار مخفیانه‌ای با ملک عبدالعزیز بن [عبدالرحمن آل] سعود در ناوی آمریکایی در کانال سوئز داشت و پیوستن پادشاهی سعودی به گستره نفوذ آمریکا جوش خورد، اتحاد تاریخی میان دو دولت شکل گرفت. اما دیدار رهبران آمریکا و عربستان در دوران جو بایدن دیگر اصلاً رنگ و بوی ملاقات رهبران دو متحد تاریخی را ندارد و شاید ساده‌ترین نشانه آن برگزار نشدن مراسم رقص شمشیر معروف سعودی‌ها در سه سال و نیم گذشته برای آمریکایی‌ها باشد، حال آن که طی سال های اخیر عربستانی‌ها در میزبانی از رئیس جمهور چین سنگ تمام گذاشته اند و در استقبال از شین جین پینگ شمشیرها را به نشانه دوستی بالا می‌اندازند.حالا نیز روزنامه «واشنگتن پست» در گزارشی نوشت: «ولیعهد سعودی تهدید کرده در صورتی که

«جو بایدن» رئیس‌جمهور این کشور به تهدیدش علیه ریاض به دلیل کاهش میانگین تولید نفت خام، عمل کند، از سلاح تحریم علیه منافع آمریکا استفاده خواهد کرد».این روزنامه نوشت که بر اساس یک سند اطلاعاتی محرمانه آمریکا، پس از آن که بایدن تهدید کرد که تصمیم سال گذشته عربستان سعودی برای کاهش تولید نفت در سایه افزایش بهای انرژی، «عواقبی» را برای عربستان سعودی خواهد داشت، محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان نیز آمریکا را به صورت غیرعلنی به قطع روابط بین دو کشور و گرفتن انتقام اقتصادی از این کشور تهدید کرد. واشنگتن پست در ادامه گزارش خود نوشت: «مشخص نیست تهدید ولیعهد سعودی به طورمستقیم به مقامات آمریکایی ابلاغ شده یا از طریق استراق سمع الکترونیکی این پیام به طرف آمریکایی رسیده است. اما به هر حال، این شتاب دراماتیک تحولات و این تهدید، تنش موجود در قلب یک رابطه دیرینه مبتنی بر نفت در قبال امنیت را آشکار می‌کند که با افزایش توجه به سمت خاورمیانه به سرعت در حال تغییر است». اگرچه در روابط آمریکا و عربستان این واقعیت که در دوران حضور دموکرات‌ها در کاخ سفید روابط سردتری میان دو کشور حاکم می‌شود تا در دوران حکمرانی جمهوری‌خواهان، به قاعده ای جا افتاده تبدیل شده است، اما در چشم‌انداز کلی به نظر می‌رسد که سیاست‌های خاورمیانه‌ای دولت‌های مختلف آمریکا در دو دهه گذشته اعم از جمهوری خواه و دموکرات به مرور بند اتصال روابط استراتژیک ریاض- واشنگتن را ضعیف و ضعیف تر کرده است. در این میان عامل دیگر، ظهور روزافزون قدرت اقتصادی چین و ائتلاف راهبردی شرق بوده است که در حال پایان دادن به نظم تک قطبی پس از دوران جنگ سرد است و عربستان هم، همانند بسیاری از کشورهای جهان، برای حفظ منافع اقتصادی در آینده به سمت همکاری بیشتر با بزرگ ترین مصرف کننده نفت طی سال های قابل پیش بینی آینده سوق یافته است.با این حال، بایدن همچنان می‌کوشد عربستان را به عنوان متحد نزدیک خاورمیانه ای در کنار خود داشته باشد و برای پیشبرد پرونده عادی سازی اعراب و اسرائیل به عنوان دستاورد بزرگ سیاست خارجی پیش از ورود به انتخابات ریاست جمهوری و حفظ ثبات بازار انرژی به ریاض نیاز دارد و در طرف مقابل محمد بن سلمان نیز از تأثیرگذاری بازی‌های کاخ سفید در عرصه حکومت و قدرت شبه جزیره به خوبی آگاه است و برای تثبیت تاج و تخت همچنان با حساسیت تحولات آمریکا را دنبال خواهد کرد. اما آن چه مسلم به نظر می‌رسد این است که نه خیمه پادشاهی سعودی دیگر آن گرمی و راحتی سابق را برای کاخ‌ سفید نشینان دارد و نه حاکمان سعودی‌ می‌خواهند دیگر آن گاو شیرده گذشته برای حاکمان ینگه دنیا باقی بمانند.

خراسان