فرش قرمز متحدان امریکا زیرپای اسد

کشور‌های عربی با چنگ زدن به طناب پوسیده امریکا، روابط خود را با دولت سوریه قطع کردند و به این امید که معارضان به زودی قدرت را به دست خواهند گرفت، عضویت این کشور را در اتحادیه عرب تعلیق کردند، اکنون سران عرب با شرمساری برای بشار اسد فرش قرمز پهن کرده‌اند تا شاید افتخار نشستن بر سر یک میز با او را پیدا کنند. گام‌های استوار اسد در عربستان و صف کشیدن رهبران عرب برای دیدار با او، نه تنها پایانی بر انزوای منطقه‌ای سوریه است بلکه شکست پروژه «خاورمیانه بزرگ» امریکا است که قرار بود با سرنگونی دولت قانونی دمشق امنیت سرزمین‌های اشغالی را تضمین کند، ولی با اتحاد عربی، اسرائیل بیش از پیش در حصار‌های امنیتی خود فرو رفته است.

به گزارش «جوان»، کشور‌های عربی در سال ۲۰۱۱ در چنین روز‌هایی که بحران سوریه شروع شده بود فعالیت‌های دیپلماتیک خود را افزایش داده بودند تا درباره موضوع مهم و سرنوشت‌سازی تصمیم‌گیری کنند. اعراب در همسویی با سیاست‌های امریکا و رژیم صهیونیستی با حمایت از گروه‌های تروریستی، کرسی سوریه را در اتحادیه عرب از آن گرفتند و میلیارد‌ها دلار هزینه کردند تا مخالفان مسلح را به قدرت برسانند، اما دولت سوریه و هم‌پیمانانش تمام طرح‌های دشمنان را نقش بر آب کردند، اقدامی که اعراب را ناگزیر کرد به دولت قانونی سوریه تمکین کرده و پس از یک دهه جنگ‌افروزی این کشور را در جمع عربی خود بپذیرند. بشار اسد روز پنج شنبه وارد جده عربستان شد تا در نشست اتحادیه عرب شرکت کند. اسد به محض ورود به فرودگاه جده مورد استقبال مقامات سعودی قرار گرفت و پس از آن دیدار‌هایی را با مقامات عربستان و برخی رهبران عرب انجام داد.

رئیس‌جمهور سوریه روز جمعه در حاشیه نشست اتحادیه عرب، با قیس سعید، رئیس‌جمهور تونس دیدار کرد. به گزارش خبرگزاری سانا، در این دیدار رؤسای جمهور دو کشور در مورد روابط دوجانبه و همکاری‌ها در زمینه‌های مختلف گفتگو کردند.

بشار اسد همچنین با محمد بن‌سلمان، ولیعهد سعودی هم دیدار کرد و تصاویر منتشر شده حکایت از این داشت که ولیعهد استقبال گرمی از اسد به عمل آورده است. بر اساس گزارش‌ها، روابط دوجانبه و همکاری در حوزه‌های گوناگون از محور‌های اصلی این دیدار بوده است. بن‌سلمان در سخنرانی خود در نشست اتحادیه عرب تأکید کرد: «از حضور بشار اسد در نشست سران کشور‌های عربی خرسندیم. امیدواریم بازگشت سوریه به اتحادیه عرب به امنیت این کشور کمک کند.» رئیس‌جمهور سوریه هم در حاشیه نشست سران عرب گفت: «آشتی‌های حاصل شده یک فرصت تاریخی برای ساماندهی مجدد امور داخلی ما بدون مداخله خارجی است. جهانیان باید مسائل داخلی را به دست ملت‌ها بگذارند و ما باید با مداخله‌های خارجی مخالفت کنیم.»

همچنین در متن بیانیه سران اتحادیه عرب در جده، بر حل عادلانه مسئله فلسطین تأکید و گفته شده که مسئله فلسطین برای کشور‌های عربی، مسئله محوری است. در این بیانیه بر احترام به ارزش‌ها و فرهنگ‌های دیگران و احترام به حاکمیت و استقلال و تمامیت ارضی کشور‌ها تأکید شده است. بن‌سلمان، ولیعهد عربستان نیز در اظهاراتی جداگانه گفت که فلسطین مسئله محوری جهان عرب است و ما با هم برای یافتن راه‌حلی برای آن تلاش می‌کنیم.

حضور بشار اسد در نشست اتحادیه عرب پس از آن انجام شد که وزرای خارجه عضو اتحادیه عرب، هفتم ماه می، در نشستی فوق‌العاده، تصمیم خود را برای رفع تعلیق عضویت دمشق در این نهاد منطقه‌ای یا به عبارتی بازگشت سوریه به اتحادیه اعلام کردند. بعد از آن رسانه‌های جهان به نقل از مقامات دیپلماتیک کشور‌های عربی گزارش می‌دادند که بشار اسد، در نخستین نشست سران کشور‌های عربی، بعد از این تصمیم شرکت خواهد کرد.

استقبال اعراب از بازگشت دمشق

بازگشت سوریه به اتحادیه عرب با استقبال همه کشور‌های عضو همراه شده است. احمد ابوالغیط، دبیرکل اتحادیه عرب در گفتگو با شبکه العربیه گفت که بازگشت دمشق به اتحادیه عرب تلاشی عربی برای حل بحران سوریه است. دبیرکل اتحادیه عرب همچنین به این هم اشاره کرد که در نشست جده شاهد بازگشت عضویت کامل دمشق در اتحادیه عرب خواهیم بود و این بازگشت به معنای حل تمام مشکلات سوریه نیست. سازمان ملل هم ابراز امیدواری کرد مشارکت رئیس‌جمهور سوریه در نشست اتحادیه عرب، در پیشبرد روند سیاسی و حل بحران این کشور مؤثر باشد. سخنگوی ریاست جمهوری مصر گفت که این کشور انتظار دارد که بازگشت سوریه به اتحادیه عرب به پیشبرد راه‌حل مسالمت‌آمیز بحران در این کشور کمک کند. فؤاد حسین، وزیر خارجه عراق نیز مهم‌ترین مفاد نشست سران عربی در جده را مشخص و تأکید کرد که عراق نقش مؤثری در بازگشت سوریه داشته است.

طلاق سیاسی از واشنگتن

همگرایی میان سوریه و کشور‌های عربی سخت واشنگتن را عصبانی کرده است، به طوری که وزارت خارجه امریکا از سفر بشار اسد به عربستان ابراز ناخرسندی و اعلام کرد: «روابط خود را با این کشور عادی نخواهیم کرد و از کشور‌های هم‌پیمان ما که این کار را کنند حمایت نمی‌کنیم. تحریم‌های وضع شده بر سوریه همچنان به قوت خود باقی است و تلاش می‌کنیم شرایط برای بازگشت امن پناهندگان فراهم شود. نباید به سوریه اجازه بازگشت به اتحادیه عرب داده می‌شد.» دولت انگلیس هم همسو با واشنگتن، مدعی شد که موضع لندن نسبت به دمشق تغییری نکرده و از عادی‌سازی روابط با دولت بشار اسد حمایت نمی‌کند. حضور اسد در نشست اتحادیه عرب منعکس‌کننده یک تغییر مهم در نحوه نگرش بازیگران منطقه به واقعیت بقای دولت اسد است که با سیاست‌های واشنگتن همخوانی ندارد. پذیرفتن سوریه در جمع اعراب دهن‌کجی به امریکا است که در ماه‌های اخیر همه توان خود را به کار بست تا متحدانش را از عادی‌سازی روابط با دمشق باز دارد، اما موفقیت کسب نکرد. کشور‌های عربی همواره سیاست‌های دیکته شده از سوی امریکا را در منطقه اجرا می‌کردند و در بحران سوریه هم در راستای منافع غرب قدم برداشتند، اما اکنون در مسیر جدایی از متحد خود هستند. رهبران عرب به این قطعیت رسیده‌اند که هژمونی واشنگتن در حال افول است و چنگ زدن به ریسمان آن گرهی از مشکلات آن‌ها باز نخواهد کرد و به همین دلیل در یک سال گذشته با سیاست‌های امریکا همسو نشده‌اند و در ماجرای جنگ اوکراین به خوبی نشان دادند که حاضر نیستند منافع خود را فدای جاه‌طلبی‌های کاخ سفید کنند.

شکست انزوای دمشق

با توجه به قطع روابط سیاسی اعراب و ترکیه با دولت سوریه در یک دهه گذشته، این کشور از نقش‌آفرینی در منطقه محروم شده بود، ولی با عادی‌سازی روابط اعراب با دمشق، دولتمردان سوری جایگاه منطقه‌ای خود را باز خواهند یافت. برخی کارشناسان بر این باورند که بازگشت سوریه به جمع اعراب، علاوه بر اینکه به انزوای این کشور در منطقه پایان خواهد داد، مقدمه‌ای برای کمک‌های مالی اعراب برای بازسازی سوریه نیز به شمار می‌رود و کشور‌های حاشیه خلیج فارس به دلیل ثروت هنگفتی که دارند می‌توانند در این زمینه کمک‌هایی را ارائه دهند. پیش از این نیز برخی کشور‌ها آمادگی خود را برای بازسازی مناطق زلزله‌زده و زیرساخت‌های این کشور اعلام کرده بودند و با وجود تحریم‌های گسترده امریکا، اعراب تلاش خواهند کرد در بخش اقتصادی هم فعال شوند. برخی منابع بازگشت سوریه به اتحادیه عرب را برگ برنده‌ای برای ایران در نظر می‌گیرند. به گفته این کارشناسان، طی دهه گذشته، ایران کنترل نظامی، سیاسی و اقتصادی خود را در سوریه به میزان قابل‌توجهی تشدید کرده است و از نفوذ آن از کشور‌هایی که به شدت تحت نفوذ ایران هستند مانند عراق و لبنان فراتر رفته است. بنابراین، اعطای کرسی سوریه در اتحادیه عرب تا حد زیادی جایگاه ایران را در منطقه ارتقا خواهد داد. پذیرش مجدد سوریه در اتحادیه عرب نیز موفقیتی برای روسیه و حتی الگویی برای رسیدن به راه‌حلی در اوکراین است که ایالات متحده از نظر ژئوپلیتیکی در این مسئله ضعیف عمل کرده است.

منبع: روزنامه جوان