شکست آقایی دلار از آمریکایی‌ها اصرار از پادوهای داخلی انکار!
در حالی که کشورهای دنیا هر روز از کاهش مبادله با دلار سخن می‌گویند و خود آمریکایی‌ها نیز مکرر از این موضوع ابراز نگرانی می‌کنند، غرب‌گرایان و پادوهای رسانه‌ای آنان همسو با برخی ، سعی در انکار این واقعیت و آبروداری برای دلار دارند.
کمتر روزی است که مسئولان سیاسی و اقتصادی دنیا از کاهش ذخایر دلاری خود و جایگزینی پول‌های ملی و محلی در مبادلات خارجی حرفی نزنند.
از چین و روسیه تا هند و برزیل و آرژانتین، به‌طور فزاینده‌ای تلاش می‌کنند سهم دلار را از ذخایر و تعاملات بین‌المللی خود کاهش دهند و اتفاقاً این موضوع را با صدای بلند هم اعلام می‌کنند.
معاون دبیرکل سازمان همکاری شانگهای اعلام کرده است که این سازمان در حال تدوین نقشه راه برای دلارزدایی از مبادلات تجاری بین اعضای این سازمان با استفاده از ارزهای ملی است. گریگوری لوگوینوف در یک مصاحبه تلویزیونی گفت: کار در چارچوب این سازمان برای تهیه نقشه راه انتقال به تسویه با ارزهای ملی در حال انجام است.
گروه بریکس شامل اقتصادهای بزرگی از جمله چین، هند، روسیه، برزیل و آفریقای جنوبی مدتی است علاقه‌مندی خود به توسعه اعضای این گروه و همچنین موضوع حذف دلار از تعاملات فی‌مابین را مطرح کرده‌اند.
تمایل کشورها برای پیوستن به بریکس در شرایطی افزایش یافته که اعتماد به دلار آمریکا، پس سوءاستفاده این کشور از این سلاح مالی برای تحریم کشورهای، به‌شدت کاهش یافته و برای اقتصادهایی که متکی به دلار بودند، نگرانی‌هایی برانگیخته است.
نگرانی آمریکا از شکست هیمنه دلار
در این بین حتی سخن از ارز واحدی بین گروه بریکس برای انجام معاملات بین خود و سایر شرکای اقتصادی آنها مطرح است.
جوزف سولیوان در نشریه فارین‌پالیسی (مستقر در واشنگتن) می‌نویسد: این روزها، سخن از دلارزدایی جان می‌گیرد. ماه گذشته، الکساندر باباکوف، معاون رئیس دومای دولتی روسیه در دهلی‌نو گفت که روسیه اکنون پرچمدار ایجاد یک ارز تازه است که قرار است برای تجارت فرامرزی توسط کشورهای عضو بریکس مورد استفاده قرار گیرد. چند هفته بعد، لولا داسیلوا رئیس‌جمهوری برزیل هم در چین گفت: «هر شب از خودم می‌پرسم که چرا باید کشورها، تجارت خود را بر پایه دلار انجام دهند؟»
این تحلیلگر اذعان می‌کند: دست‌کم بر پایه شاخص‌های اقتصادی، چشم‌انداز موفقیت ارزی که توسط بریکس صادر شود، یک پدیده تازه است. طرح‌های اولیه آن هرچه که باشند و هرچقدر هم پرسش‌های بی‌پاسخ عملی آن فراوان باشند، چنین ارزی واقعاً می‌تواند دلار آمریکا را از جایگاه ارز ذخیره اعضای بریکس، کنار بزند. برخلاف نامزدهای رقیبی که در گذشته پیشنهاد شده‌اند، همچون یوآن دیجیتال، این ارز فرضی عملاً از درون‌مایه و پتانسیل جایگزینی یا دست‌کم تزلزل جایگاه دلار به‌عنوان ارز مسلط جهانی، برخوردار است.
بلایی که آمریکا تا امروز ندیده
فرید زکریا؛ تحلیلگر سرشناس شبکه تلویزیونی سی‌ان‌ان هم اخیراً با اشاره به سفر چند ماه قبل رئیس‌جمهور چین به روسیه، مهم‌‌ترین نتیجه حضور سه‌روزه شی جین‌پینگ در مسکو را این سخنان پوتین عنوان کرد که «ما مایلیم برای قراردادهای میان روسیه و کشورهای آسیایی، آفریقایی و آمریکای لاتین، یوان چین را به کار ببریم». زکریا با نگرانی چنین نتیجه می‌گیرد که دومین اقتصاد جهان (چین) و بزرگ‌‌ترین صادرکننده انرژی جهان (روسیه) فعالانه تصمیم گرفته‌اند به سلطه دلار به‌عنوان لنگرگاه نظام مالی جهان آسیب بزنند.
این تحلیلگر با تأکید بر وضعیت فاجعه‌بار اقتصاد آمریکا، هشدار می‌دهد که اقتصاد این کشور زمانی می‌تواند با این حجم فاجعه‌بار از بدهی و بحران مالی دوام بیاورد که جایگاه بی‌بدیل دلار حفظ شود وگرنه اگر این جایگاه تضعیف شود آمریکا به چنان حال و روزی گرفتار می‌شود که تاکنون به خود ندیده است.
از کندی تا ترامپ زیان سالانه ۷۵۰ میلیارد دلاری
نگرانی نسبت به جایگاه دلار، علاوه‌بر تحلیلگران آمریکایی به سیاستمداران این کشور هم رسیده است.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق و کاندیدای انتخابات بعدی این کشور پیش‌بینی کرده است که دلار آمریکا با ضعف فعلی و ادامه چنین روندی به احتمال فراوان جایگاه خود به‌عنوان پشتوانه جهانی را از دست خواهد داد.
کندی، نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴ آمریکا از حزب دموکرات نیز در سخنرانی تبلیغاتی خود درباره حرکت کشورهای جهان برای استفاده از ارزهایی غیر از دلار هشدار داده است.
او با اشاره به توافق برزیل و پاکستان برای استفاده از واحد پول چین گفت: «می‌دانید اگر [دلار] ما دیگر به ارزهای جهانی سلطه نداشته باشد، چه هزینه‌ای برای کشور دارد؟ ۷۵۰ میلیارد دلار در سال! این هزینه‌ای است که به مرور زمان بدتر هم خواهد شد».
انکار واقعیت
همان‌طور که شواهد متعدد نشان می‌دهد، ائتلافی جهانی برای حذف دلار از مبادلات بین‌المللی شکل گرفته که روز‌به‌روز در حال گسترش است. در این شرایط، پیوستن ایران به این خیزش فرصت کم‌نظیری برای کشورمان فراهم می‌کند تا جادوی پولی و مالی دشمن را درهم بشکند، اما به نظر می‌رسد جریان غرب‌گرا و پادوهای رسانه‌ای آنان از این موضوع نگران‌اند و سعی می‌کنند با انکار واقعیت‌ها از طریق جو‌سازی رسانه‌ای، ذهن‌ها را از این فرصت کم‌نظیر منحرف کنند و جایگاه دلار را حداقل در ایران حفظ کنند؛ موضوعی که به نفع سوداگران ارز، مسکن، طلا و خودرو و سایر کالاهایی است که اکنون با دلار قیمت‌گذاری می‌شوند.
دنیای اقتصاد، بنگاه تجاری- رسانه‌ای وابسته به یکی از تجار اتاق بازرگانی، دیروز در گزارشی- برخلاف اعتراف خود آمریکایی‌ها(!)- مدعی شد اقدامات دولت سیزدهم در راستای شکستن آقایی دلار، همچون بستن پیمان‌های پولی و مشارکت با کشورهای منطقه (که مشابه آن در کشورهای مستقل در حال انجام است) سراب است و ثمری برای اقتصاد ایران نخواهد داشت.
برآشفتگی از توسعه روابط کشور بدون برجام و FATF
این بنگاه اقتصادی- رسانه‌ای که روزگاری دولت متبوع‌شان به امید غرب پا روی پا گذاشته بود و تلاشی برای دور زدن تحریم‌ها از مسیر کشورهای همسو انجام نمی‌داد و سرانجام- با خروج آمریکا از برجام- از همان غربی‌ها سیلی خورد، از توسعه روابط مالی و تجاری ایران با همسایگان و کشورهای مستقل برآشفته و حضور رسمی ایران در پیمان راهبردی شانگهای و اکو و احتمال پیوستن به بریکس را نادیده گرفته و برای تخطئه دستاوردهای دولت سیزدهم، از عبارت «مشارکت در اجلاس‌های منطقه‌ای دست چندم» استفاده می‌کند و می‌گوید علت مشکلات امروز، استراتژی‌هایی است که کشور را از اقتصاد جهانی منفک کرده است.
برای جماعتی که از هر دستاویزی برای تحقیر کشور استفاده می‌کنند و روزگاری همه شئون کشور را منوط به پذیرش برجام و FATF می‌دانستند، بسیار دشوار است که ببینند دیپلماسی اقتصادی دولت در متنوع‌‌سازی مبادی و مقاصد تجاری کشور در حال نتیجه‌دادن است و بنابراین آسان‌ترین راه را در انکار این واقعیت‌ها می‌بیند تا هرطور شده اثبات کنند تنها راه، تن‌دادن به امثال برجام است.
فهم ناقص از شکست آقایی دلار
بدون شک منظور از شکستن آقایی دلار و یا عبارتی مانند دلارزدایی، حذف صددرصدی دلار از مبادلات اقتصادی در یک چشم برهم‌زدن نیست و اتفاقاً کسانی که چنین می‌گویند یا فهم درستی از موضوع ندارند و یا تلاش می‌کند با مبتذل کردن موضوع، آن را به انحراف بکشانند.
مسلماً دلار طی دهه‌ها به زیربنای مبادلات جهانی بدل شده و یک‌روزه و یک‌ساله حذف‌شدنی نیست؛ اما آیا کشورهای دنیا که راه کاهش وابستگی به دلار را در پیش گرفته‌اند از هوش بالای مخالفان شکستن آقایی دلار بی‌بهره‌اند و موانع پیش‌روی خود را نمی‌بینند؟
مسئله این است که باید وابستگی به این سلاح آمریکایی به مرور کاهش یابد و این اتفاق باید هرچه زودتر آغاز شود تا بخشی از وابستگی امروز اقتصاد ما به دلار و آثار مخرب آن برطرف شود. این همه راه‌حل نیست اما قطعه مهمی از پازل اصلاح اقتصادی است که برخی دلالان بزرگ مسکن و طلا و ارز و خودرو و... نسبت به آن نگران‌اند و هر کاری می‌کنند تا به سرانجام نرسد.