گمبود و گرانی دو‌باره مرغ در بازار/ ابزارهای دولت برای کاهش قیمت مرغ

 این روزها قیمت مرغ در بازار افزایش یافته و عرضه هم در بازار کم شده است به طوری که در برخی از فروشگاه‌های محصولات پروتئینی، خبری از مرغ تازه نیست و یا از بین چندین مغازه یکی دو مغازه مرغ دارد.

* مرغ‌فروشی‌ها قیمت‌های متفاوت و گران برای مرغ کامل اعلام می‌کنند

بررسی میدانی خبرنگار فارس از سطح شهر تهران حاکی از آن است که قیمت مرغ در مغازه‌های سطح شهر کیلویی 78 تا 85 هزار تومان متغیر است و ویترین برخی مرغ‌فروشی‌ها هم خالی از مرغ است.

یکی دیگر از مشکلات مردم این است که اگر در مغازه‌ای هم مرغ کامل موجود باشد، این روزها فروشنده‌ها درج قیمت مقابل مغازه ندارند و نرخ‌های متفاوتی از سوی فروشندگان اعلام می‌شود.

* گلایه مردم از عرضه مرغ‌های منجمد کوچک با قیمت 58 هزار تومان

بر اساس مشاهدات خبرنگار فارس، مرغ منجمد کوچک و بی‌کیفیت، در بازار کیلویی 58 هزار تومان عرضه می‌شود، مردم هم اغلب تمایلی به خرید این نوع مرغ ندارند و معتقد هستند مرغ منجمد با این قیمت مناسب نیست.

* مرغ‌فروشی‌ها مرغ کامل نمی‌فروشند/ قطعه‌های مرغ با قیمت‌های گران موجود است

‌از سوی دیگر در نبود نظارت‌ها، برخی مرغ فروشی‌ها ‌برای گران‌فروشیِ راحت‌تر، تبدیل به قطعه‌فروش مرغ شده‌اند، این مرغ فروشان در پاسخ به تقاضای مرغ کامل، می‌گویند که ‌مرغ کامل ندارند اما ویترین مغازه هایشان پر از قطعه‌های مرغ است که با قیمت‌های تا 140 هزار تومان روی آنها برچسب خورده است.

در این بازار، فیله مرغ هر کیلو 140 هزار تومان، سینه مرغ 84 هزار تومان، ران مرغ 79 هزار تومان، بال و کتف مرغ 85 هزار تومان و ران مرغ 75 هزار تومان به فروش می رود، از آنجا‌ که قطعه مرغ نرخ مصوبی ندارد فروشندگان قطعه مرغ را با قیمت های بسیار گران‌تری می‌فروشند.

این قیمت ها درحالی است که نرخ مصوب ستاد تنظیم بازار مرغ کیلویی 63 هزار تومان است و مسئولان وزارت  جهاد کشاورزی می گویند فروش بالاتر از این نرخ تخلف است.

مسعود  امرالهی، مدیرکل دفتر بازرسی و نظارت بر کالاهای اساسی وزارت جهادکشاورزی در این‌باره می‌گوید:‌ نرخ مصوب مرغ در بازار همان ۶۳ هزار تومان است و هیچ تغییری نکرده است،‌ در صورت مشاهده هرگونه گرانفروشی، با خاطیان برخورد می‌شود، اگر چنانچه شاهد افزایش قیمت نامتعارف در بازار باشیم، بازرسان ما در سراسر کشور آماده هستند با آن برخورد جدی داشته باشند.

بر اساس قانون انتزاع،  تنظیم بازار محصولات کشاورزی به وزارت جهاد کشاورزی محول شده است و باید با ابزارهای لازم قیمت را در بازار کنترل کند.

* اسفند پارسال 40 میلیون جوجه‌ریزی کمتر انجام شد

به گفته فعالان تولید مرغ، کاهش تولید و کاهش جوجه‌ریزی از دلایل اصلی افزایش قیمت مرغ در بازار است، طبق گزارشی که تولیدکنندگان ارائه می‌کنند در ماه اسفند 95 میلیون قطعه جوجه‌ریزی انجام شده در حالی که نیاز کشور با 125 تا 135 میلیون جوجه ریزی تامین می‌شود.

* چرا مرغداران جوجه ریزی نکردند

سال گذشته‌ با وجود آنکه نرخ مصوب مرغ کیلویی 63 هزار تومان بود، مرغ با قیمت حدود 50 هزار تومان عرضه می‌شد که به گفته تولیدکنندگان ‌ضرر و زیان زیادی به آنها ‌متحمل شد؛ رئیس اتحادیه مرغداران آن زمان، در این‌باره گفته بود:‌ با توجه به انباشت مرغ در بازار، روزانه زیان مرغداران به 150 میلیارد تومان رسیده که موجب نگرانی برای آینده بازار مرغ شده است.

آنها همان زمان هشدار دادند که اگر این رویه ادامه یابد، تولید کم می‌شود و دوباره قیمت‌ها‌ بالا می‌رود، حرف مرغداران این بود که وزارت جهاد کشاورزی آنها را مجبور کرده بود که جوجه‌ریزی بیشتری کنند و عرضه در بازار بیش از تقاضا شده است و قیمت‌ها را پایین آورده است.

بنابراین گزارش وزارت جهاد کشاورزی به عنوان متولی تولید و بازار باید به شیوه‌ای برنامه‌ریزی کند ‌که منافع تولید کننده و مصرف کننده هر دو مراعات شود، این وزارتخانه به خاطر اینکه از پیکان انتقادات گرانی بازار دور باشد، مرغداری ها را مجبور کرده بود که بیشتر جوجه‌ریزی کنند و درواقع به سمت مصرف کننده غش کرد و بدین ترتیب تولید فدا شد.

* نهاده دامداران به خوبی تامین نشد؛ آنها قادر به جوجه‌ریزی نشدند‌

پس از اصلاح ارز ترجیحی و با رشد قیمت نهاده، ‌هزینه‌های تولید مرغداران افزایش یافت، چون نهاده 70 درصد هزینه تولید مرغ را تشکیل می دهد، از سوی دیگر تخصیص ارز و واردات نهاده هم در مقاطعی به مشکلاتی برخورد و نیاز مرغداران به خوبی تامین نشد بنابراین آنها مجبور شدند نهاده را از بازار سیاه و دلالی به قیمت‌های بسیار بالاتر تامین کنند که تولید را برای آنها از صرفه اقتصادی می انداخت.

اواخر سال گذشته بود که با توجه به تولید فراوان مرغ در کشور، در رسانه ملی اعلام می شد که برای حمایت از تولیدکننده، مردم مرغ بیشتری بخرند و در یخچال‌ها نگه د‌ارند، اما امروز مرغ نه تنها در بازار کم شده است، بلکه افزایش قیمت زیادی هم دارد، کارشناسان معتقد هستند سوءمدیریت‌ها بازار مرغ را به اینجا کشانده است.

بنابراین مرغداران در اسفند 1401 تحت فشار کمبود نهاده و نگرانی از اینکه اگر جوجه ریزی بیشتر شود دوباره آنها ضرر می کنند، جوجه‌ریزی نکردند و یا قادر به  جوجه‌ ریزی نشدند و امروز پس از 45 روز(دوره تولید مرغ) عرضه مرغ در بازار کم شده و قیمت‌ها بالا رفته است.

* راهکار متعادل کردن قیمت مرغ چیست؟

یکی از کارشناسان صنعت مرغ‌داری در این‌باره به خبرنگار فارس می‌گوید: وابستگی 70 درصدی به نهاده، همواره خودکفایی در تولید مرغ را متزلزل کرده و هر از گاهی قیمت‌ها را در بازار پرنوسان می‌کند، این مشکل بارها طی چند سال گذشته در بازار تکرار شده است و همه به یاد داریم.

به گفته وی، از سوی دیگر ‌در بازار نهاده، مافیاهایی وجود دارند که هیچوقت اجازه ثبات را به بازار  نمی‌دهند و بر اساس منافع خود تنظیم قیمت می‌کنند، مافیایی که دهه‌ها در این بازار گردن‌کلفت شده‌اند و ‌گردانندگان بازار هستند، با هدایت نهاده به انبارهای شخصی خود، عطشی در بازار درست می‌کنند و به قیمت‌های گران‌تر به مرغدار می‌فروشند که  هزینه‌های تولید را بیشتر می‌کند، بنابراین در نخستین گام باید وابستگی به نهاده را کم کرد.

وی تصریح کرد: وزارت جهاد کشاورزی باید برنامه گسترده تولید نهاده دامی ذرت، جو و کنجاله و غیره را کلید بزند، هر قدمی که در این راه موفق باشد چندین برابر آن در کنترل بازار موفق خواهد شد.

* حمایت از تولید کننده دوام داشته باشد

این کارشناس صنعت مرغ‌داری بیان کرد: در زمان مازاد تولید، شرکت پشتیبانی امور دام خریداری و در زمان نیاز عرضه کند، این شرکت در زمان مازاد به دلیل کمبود نقدینگی که داشت، مرغ بازار را جمع آوری نکرد.

وی اضافه کرد: از سویی حمایت‌های تامین مالی، ایجاد فرصت‌های صادراتی و تامین به موقع نهاده‌ها از دیگر مواردی است که می تواند به ثبات بازار مرغ بینجامد.

بنابراین گزارش ایران جایگاه هفتم در تولید مرغ را در جهان دارد، کشور ما ظرفیت تولید 2 میلیون و 700 هزار تن مرغ ‌ دارد و در برخی سال‌ها صادر‌کننده مرغ هم بودیم، حال چنین وضعی که کمبود مرغ در بازار باشد و یا قیمت‌ها به صورت نامتعارف بالا برود، قطعا شایسته نیست و مسوولان جهاد کشاورزی ضرورت دارد در این موضوع تصمیم مناسب و فنی بگیرند.

فارس