عربستان جدید در عصر پسا آمریکا

عبد البارى عطوان/ ترجمه از سایت فردا: اگر اخبار منتشر شده در خبرگزارى هاى بین المللى از جمله رویترز در خصوص توافق عربستان و سوریه و بازگشایى سفارتخانه هاى دو کشور پس از عید فطر صحت داشته باشد که احتمالا صحیح است این موفقیت ضربه محکمى به ایالات متحده محسوب مى شود و البته نشان مى دهد رویاهاى اسراییل براى پیوستن عربستان به سریال سازش اعراب و موافقتنامه ابراهام بر باد رفته است.

مانع اصلى چنین توافقى رابطه قوى سوریه و ایران بود. رهبران سوریه پیشنهادات ده ها میلیارد دلارى براى قطع رابطه با ایران را نپذیرفتند اما حالا و پس از توافق پکن بین ایران و عربستان و دعوت رسمى از ابراهیم رییسى به منظور سفر به ریاض موانع ارتباط سوریه و عربستان هم مرتفع شده انگار که ریاض بیش از هر زمان دیگرى به محور مقاومت نزدیک شده و روابطش با چین و سوریه را عمیق تر کرده است.

از سرگیرى روابط عربستان و سوریه البته یکباره تحقق نیافته و در طول سال هاى گذشته آغاز شده است.

آغاز این ارتباط به سال ٢٠١٧ باز مى گردد زمانى که دولت سعودى ارتباط خودش را با جریان مخالفین دولت بشار اسد قطع و دفاتر این گروه ها در عربستان را تعطیل کرد. چندى بعد در سپتامبر سال ٢٠٢٠ مجوز عبور کامیون هاى سوریه از خاک عربستان به سوى خلیج فارس صادر شد.

پس از آن پروازهاى مستقیم ریاض به دمشق از سر گرفته شد و سفر وزیر گردشگرى سوریه به ریاض در راس هیاتى بلندپایه به منظور حضور در اجلاس بین المللى گردشگرى از مهمترین نشانه هایى به شمار مى رفت که نشان مى داد ازسر گیرى روابط دو کشور به تدریج تحقق خواهد یافت.

با این وجود مهمترین نشانه به ماه مى سال ٢٠٢١ بازمى گردد زمانى که روزنامه راى الیوم از انجام مذاکرات فشرده بین مسئولین امنیتى عربستان ، ایران و سوریه در دمشق خبر داد.

تحولات اخیر در روابط عربستان و سوریه البته اینبار در ریاض رقم خورده پس از مرحله تازه اى از مذاکرلت بین مسئولین بلندپایه ارتش سوریه و عربستان که منجر به اتخاذ تصمیمات تازه اى شده و انتظار مى رود دو کشور رسما اخبار مرتبط با از سرگیرى روابط دیپلماتیک و بازگشایى سفارتخانه خود را اعلام کنند.

سعودى ها در مسیر تحقق این توافق کمک هاى انسان دوستانه خودشان را پس از زلزله اخیر به سوریه و شهرهاى دمشق، حلب و لاذقیه ارسال کردند.

وزیر خارجه عربستان در ادامه سیاست هاى متفاوت عربستان نسبت به سوریه در نشست خبرى مشترک با همتاى روسى خودش در مسکو گفته بود: عربستان بر اهمیت ادامه تلاش ها به منظور حل بحران سوریه به شکلى که امنیت و منافع ملت سوریه در برابر گروه هاى تروریستى و شبه نظامیان تامین شود تاکید مى کند.

تمامى این تحولات دیپلماتیک که به سرعت رقم خورده پس از دگرگونى سیاست هاى سعودى تحقق یافت که از مهمترین آنها مى توان به تغییر رویکرد عربستان در قبال آمریکا اشاره کرد.

سعودى ها به این باور رسیده اند که دوره آمریکا در منطقه به پایان رسیده و به واشنگتن و همپیمانانش در غرب پشت کردند.

سفر رییس جمهور چین به ریاض ، از سر گیرى روابط با ایران با وساطت چین در پکن و توافق با روسیه بر سر اوپک پلاس بر خلاف میل آمریکا نشانه هاى تغییر استراتژیک در رویکرد سیاست خارجى عربستان است.

اجلاس آتى کشورهاى عربى در ریاض نشست بازگشت سوریه به جهان عرب و ازسرگیرى برنامه مشترک کشورهاى عربى در خصوص تحولات خاورمیانه است.

آغازى براى دوره همکارى و ثبات بر مبناى حفظ منافع مشترک و حل اختلافات گذشته.

دوره اتحاد بر مسئله اصلى جهان عرب و کشورهاى اسلامى که همان مسئله فلسطین است.

ممکن است پس از سفر به مسقط و ابوظبى مقصد پرواز بعدى بشار اسد دمشق باشد، سفرى براى از سر گیرى روابطى که ١١ سال پیش متوقف شد.

ایستادگى شجاعانه سوریه ، ارتش و دولت اسد در کنار ملتى صبور که به پاى خواسته ها و استقلالش ایستاد در تقابل با توطئه فروپاشى سوریه که توسط دشمنانش طراحى شده بود بالاخره نتیجه داد. دیوار محاصره و تحریم ها شکسته مى شود و سوریه به آغوش جهان عرب بر مى گردد.

بشار اسد در سال هاى ابتدایى جنگ سوریه زمانى که مخالفان و شبه نظامیان به نزدیکى کاخ ریاست جمهورى رسیده بودند جمله معروفى را در جمع یارانش بیان کرده بود:"هزینه تسلیم شدن به مراتب از هزینه ایستادگى بیشتر است."