اسرائیل و آمریکا توان به شکست کشاندن توافق تهران و ریاض را ندارند؟

توافقی که ایران و عربستان سعودی روز جمعه 19 اسفند برابر با 10 مارس در چین برای احیای روابط دیپلماتیک بعد از 7 سال، امضا کردند بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های بین‌المللی و منطقه‌ای داشته است و کارشناسان و تحلیلگران امور منطقه به‌طور مفصل همچنان به بررسی ابعاد این توافق و تأثیرات آن بر نقشه و معادلات منطقه‌ای پرداختند.

در همین راستا «عبدالباری عطوان» تحلیلگر برجسته جهان عرب و سردبیر روزنامه فرامنطقه‌ای رأی‌الیوم در مقاله جدید خود نوشت، به توافق ایران و عربستان سعودی با نظارت شخصی رئیس جمهور چین نباید از زاویه احیای روابط و گشایش سفارت‌خانه‌ها بین دو کشور نگاه کرد؛ بلکه باید از زوایه موفقیت در برداشتن‌ گام‌های بلند برای برقراری صلح میان دو فرقه برجسته جهان اسلام یعنی شیعه و سنی و بستن همه راه‌ها به‌روی هر نوع تحریک طایفه‌ای برای ایجاد فتنه نگریست، فتنه‌هایی که آمریکا، رژیم اسرائیل و دستگاه‌های امنیتی آن‌ها به‌دنبال آن هستند.

عطوان تأکید کرد: میزبانی چین از آخرین دور مذاکرات که به توافق منتهی شد، بدان معناست که سهم آن در منطقه غرب آسیا، روی ویرانه‌های نفوذ آمریکا، افزایش یافته است؛ در جایی که منابع اصلی انرژی نفت و گاز جهان وجود دارد. ایران و قطر دومین و سومین کشور صادرکننده گاز در جهان هستند و عربستان بزرگ‌ترین تولیدکننده و صادرکننده نفت در جهان است، به همین سبب، خبر‌هایی درباره طرح چین برای میزبانی نشست سران کشور‌های شورای همکاری خلیج فارس و ایران در پکن، برای ما غافلگیرکننده نبود، چنین نشستی شاید پس از عید فطر و برای تقویت روابط و کاستن از شدت تنش‌ها بین ایران و برخی کشور‌های حاشیه خلیج فارس برگزار شود.

وی افزود، طبیعی است که این توافق تاریخی از سوی برخی طرف‌های اسرائیلی با مخالفت گسترده‌ای روبه‌رو شود و باعث تشویش و نگرانی آن‌ها شود؛ چرا که آن‌ها به‌دنبال تشدید اختلاف بین ایران و عربستان و بحران‌های ناشی از آن در یمن، لبنان و سوریه بودند.

از جمله تردید‌های مهم درباره احتمال موفقیت این توافق، مطرح کردن این موضوع بود که بازگشایی سفارتخانه‌ها و تبادل سفرا دو ماه به تعویق خواهد افتاد و این اقدام به‌منزله مرحله‌ای برای آزمودن نیت‌های دو طرف خواهد بود. طرف‌های مذکور به این موضوع توجه نکردند که ازسرگیری فعالیت سفارتخانه‌ها پس از حدود هشت سال و انتقال از مرحله قطع کامل روابط به صلح و همکاری، به یک دوره انتقالی نیازمند است.

این تحلیلگر عرب‌زبان ادامه داد، در رسانه‌ها و برخی پایگاه‌ها به‌شدت نگرانی‌هایی دراین‌باره مطرح می‌شود که آمریکا و اسرائیل دو طرف شکست‌خورده اصلی این توافق، برای به شکست دادن آن تلاش کنند.

عبدالباری عطوان تصریح کرد: این نگرانی‌ و ترس آمریکا و اسرائیل قابل درک است؛ زیرا ضربه به‌شدت سنگین و مهلک بوده است، اما بنا به چند دلیل تلاش‌های آمریکا و اسرائیل برای شکست توافق ایران و عربستان نتیجه نخواهد داد؛

اول: دولت آمریکا در اوکراین وارد جنگ غیرمستقیم شده است و تحولات میدانی نشان می‌دهد که روسیه بعد از ورود به دومین سال جنگ دستاورد‌های بزرگی به‌خصوص در زمینه اقتصادی به دست آورده است و تحریم‌ها علیه آن شکست خورده است. ما باور نداریم که آمریکا برای ورود به جنگ دیگری آمادگی داشته باشد، آن هم در حالی که ورشکستگی بانک بزرگ «سیلیکون ولی» اعلام شد و برخی از دیگر بانک‌ها نیز در معرض ورشکستگی قرار دارند.

دوم: رژیم اشغالگر صهیونیستی به‌دلیل جنگ داخلی شدید و افزایش عملیات‌های مقاومت فلسطین که به پایه موجودیت این رژیم یعنی امنیت، ثبات و رفاه اقتصادی ضربه زده است، در ضعیف‌ترین حالت ممکن قرار دارد. هر نوع نقشه و توطئه این رژیم علیه ایران موجب خواهد شد که هزاران موشک به‌سمت اسرائیل روانه شود.

سوم: سیگنال‌های موجود نشان‌دهنده فاصله گرفتن عربستان سعودی از محور آمریکا است، از سوی دیگر سایر کشور‌های عربی که هنوز در محور آمریکا حضور دارند، از نظر اقتصادی و نظامی ضعیف هستند و علاوه بر آن با بحران‌های داخلی دست و پنجه نرم می‌کنند، بنابراین قدرت مشارکت در هیچ توطئه و یا ائتلاف اسرائیلی ـ آمریکایی علیه ایران را ندارند.

چهارم: این توافق در کوتاه‌مدت و میان‌مدت منجر به پایان یافتن همه بحران‌های ایجادشده در منطقه خواهد شد؛ بحران‌هایی که آمریکا معمار آن است؛ توافق ایران و عربستان به‌معنای پایان دادن به جنگ نیابتی در یمن و رسیدن به آتش‌بس در لبنان مانند توافق طائف است. با برقراری صلح در لبنان، نهاد‌های این کشور هم احیا و رئیس جمهور جدید انتخاب خواهد شد و احتمال می‌رود «سلیمان فرنجیه» رئیس جریان المرده که وی و خانواده‌اش روابط قوی با همه طرف‌ها دارند، رئیس جمهور جدید این کشور شود. وی از پدرش دفاع از مسئله فلسطین را به‌ارث برده است. این احتمال وجود دارد که تحریم‌های سوریه لغو و میلیارد‌ها دلار برای بازسازی آن جمع‌آوری شود.

پنجم: توافق ایران و عربستان توافق محکمی است، زیرا طی سال‌ها مذاکره صورت گرفته است و ثمره آمادگی، تفکرات راهبردی متقابل و مذاکرات طولانی و عمیق و پیچیده است که از عراق آغاز و سپس به مسقط منتقل شد و در نهایت در چین به توافق نهایی رسید.

عبدالباری عطوان ادامه داد، «بنیامین نتانیاهو » نخست وزیر رژیم صهیونیستی که در عرصه داخلی و خارجی با شکست مواجه شده است با اطمینان به خود می‌بالید که اولین سفر خارجی او به ابوظبی خواهد بود و نخستین کشوری که در دوره او به قطار عادی‌سازی روابط می‌پیوندد، عربستان سعودی است.

بنیامیننتانیاهو وعده خود را مبنی بر سفر به امارات متحده عربی عمل نکرد و رؤیای او درباره عادی‌سازی روابط با عربستان نیز محقق نشد، مهم‌تر اینکه امارات هم خرید سامانه‌های پدافندی از صهیونیست‌ها را به تأخیر انداخت و شاید هم آن‌ها را لغو کرد؛ آن هم توافقی که ارزش آن میلیارد‌ها دلار تخمین زده شده است. عربستان سعودی نیز با اعطای روادید به هیئت اسرائیلی برای مشارکت در یکی از کنفرانس‌های بین‌المللی در «العلا» مخالفت کرد.

اگر توافق بین ایران و عربستان به موفقیت برسد و تداوم یابد که تاکنون چیزی نشان‌دهنده روندی غیر از این نبوده است، نقشه‌های راهبردی غرب آسیا و جهان را تغییر خواهد داد. این توافق شاید به پایان نفوذ آمریکا در منطقه و چه‌بسا به «نابودی اسرائیل» سرعت دهد. زمانی که همه طرف‌های مذاکره‌کننده و امضاکننده توافق، تصمیم گرفتند هنگام مذاکره، از زبان انگلیسی استفاده نکنند و بر استفاده از زبان‌های عربی، فارسی و چینی اصرار کردند؛ این به‌معنای آغازی برای پایان مرحله سلطه فرهنگی، سیاسی و نظامی غرب و آغاز نظام جدید جهانی به‌رهبری چین، روسیه و کشور‌های بریکس (آفریقای جنوبی و برزیل و هند) است./تسنیم