جاده‌هایی که جان می‌گیرند!

در تقویم تصادفات جاده‌ای ایران از ۲۵ اسفند تا ۱۵ فروردین و البته هفته پایانی شهریور به عنوان پایان تابستان تصادفات رانندگی شدت می‌گیرد و معنای این بزنگاه‌ها بر هر مخاطبی آشکار است چرا که این دو بازه زمانی شلوغ‌ترین بازه در جاده‌های کشور است. گرچه پلیس هم سعی کرده در همه این سال‌ها تمهیداتی را اجرا کند تا از حجم این تصادفات کاسته شود اما آنچه به جا می‌ماند تغییر جزئی در میزان جراحات و تلفات به جا مانده از تصادفات است. تنها دو سال فراگیری کرونا و آن هم به دلیل اعمال محدودیت در رفت و آمد بین شهری در نوروز بود که به شکل آشکاری از میزان تصادفات بکاهد و باز هم همان پیام تکراری را برای ما به جا بگذارد که همچنان جاده‌های ایران از ایمنی لازم برخوردار نیستند، نقاط حادثه‌خیز بسیارند، خودروهای داخلی از استاندارد کیفی مناسبی برخوردار نیستند و البته مهم‌تر از همه رانندگی ایرانی سهم بالایی در دلیل وقوع سوانح دارد. ارائه آمار و رکوردهای منفی تصادفات جاده‌ای به واسطه بدیهی‌بودن زیاده‌گویی است. گرچه می‌توان به این آمارها از منظرهای تازه‌ای هم نگاه کرد. به عنوان مثال، باید بدانیم تعداد سال‌های از دست رفته عمر ناشی از تصادفات بیش از سال‌های از دست رفته عمر با مرگ و میرهای ناشی از سرطان‌ها و بیماری‌های قلب و عروق و ... است. تعداد افرادی که بر اثر تصادفات جان خود را از دست می‌دهند و میزان سال‌هایی که بر اثر تصادفات از دست می‌رود، دو فاکتور مهم است که مورد دوم بیشتر مربوط به مرگ و میر در میان جوانان است. اما بسیاری هم باور دارند که این موضوع قابل حل است. فرشید رضایی، مدیر دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت یکی از آنهاست که باور دارد این چالش در حالی دهه‌هاست تکرار می‌شود که قابل پیشگیری است. او می‌گوید‌: «مرگ ناشی از تصادفات قابل پیشگیری است. در واقع با از بین بردن عامل تصادفات که شامل سرعت بالا، خواب آلودگی، رانندگی ناایمن و... است، می‌توان آمار مرگ و میر این بخش را کاهش داد.» او می‌گوید: «اقداماتی که تاکنون برای پیشگیری از تصادفات انجام داده‌ایم به‌ظاهر آمار موفقی نبوده‌ است. یکی از نواقص ما این است که برنامه‌های آموزشی خود را بدون مطالعه پیش می‌بریم، ولی امیدواریم در سال آینده بتوانیم این نقص را برطرف کنیم تا مشخص شود آموزش چقدر می‌تواند در پیشگیری از تصادفات مؤثر باشد.»

کنار هم قرار دادن چند خبر روز هم البته نگرانی در رابطه با شدت این حوادث را افزایش می‌دهد. به عنوان مثال نوع قرارگیری تعطیلات تقویمی در نوروز امسال و البته همزمانی ماه مبارک رمضان با نوروز باعث بسیط‌تر شدن بازه تعطیلات امسال شده است. همین است که دبیر ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر کشور اعلام کرده « امسال به دلیل همزمانی تعطیلات نوروزی با ماه مبارک رمضان، با سفرهای زودهنگام سال جدید روبه‌رو هستیم و آمارگیری اقامت گردشگران را از ۱۶ اسفندماه آغاز خواهیم کرد!» اما اساسا فقط و فقط جاده‌ها نیستند که در نوروز جان می‌گیرند، آمارهای اعلام‌شده از سوی مسئولان نشان می‌دهد این اتفاق در شهرها هم رو به افزایش است، همین دیروز رئیس پلیس راهور تهران بزرگ گفته است: «به طور متوسط هر روز ۱۷۰۰ مورد تصادف در پایتخت اتفاق می‌افتد و حتی در روزهای بارانی این آمار تا مرز ۲۴۰۰ مورد هم افزایش می‌یابد که عمده قربانیان این سوانح، عابران پیاده هستند.» از میان گفته‌های سردار محمدحسین حمیدی که در نشست خبری نوروزی پلیس راهور اعلام شده می‌توان داده‌های هولناک دیگری هم استخراج کرد، این‌که شمار مصدومان روزانه حوادث رانندگی در تهران به طور متوسط ۷۰ نفر است و به طور میانگین هر دو روز سه نفر در تصادفات پایتخت جان خود را از دست می‌دهند. یا این‌که از ابتدای امسال تا پایان دی امسال ۴۶۲ نفر در تهران بر اثر تصادفات جان خود را از دست داده‌اند که ۸۹ درصد قربانیان مرد و ۱۱ درصد نیز زن بودند. و بالاخره این‌که ۱۶ درصد قربانیان سرنشینان خودرو، ۴۸ درصد عابران پیاده و ۳۶ درصد نیز موتورسیکلت‌سواران هستند.