ناگهان «جنگطلبان» ضد جنگ شدند!
سفرای کشورهای عضو اتحادیه اروپا در تهران در حالی در یادداشتی مشترک مدعی لزوم پایان جنگ اوکراین شدند که از شریکان اصلی حمله حزب بعث به ایران بودهاند
جنگ اوکراین در حالی یک سالگی خود را پشت سر میگذارد که اکنون طرحهای گوناگونی برای پایان این جنگ روی میز کشورهای مختلف است. آخرین مورد این طرحها، سازکاری است که چین برای پایان این منازعه مطرح کرده است. با آنکه اوکراین این پیشنهاد را رد نکرده اما امریکا به سرعت با این طرح مخالفت کرده است. به بیان دیگر حمایتهای کشورهای اروپایی و امریکا از یک سوی جنگ و تحریک مقامات بیتجربه اوکراین برای ادامه آن همچنان مانع پایان دادن به این درگیریها شده است. اکنون روسیه حدود بیست درصد خاک اوکراین را در اختیار دارد و حمایتهای همهجانبه کشورهای غربی اعم از حجم بالای پول و سلاح نیز نتوانسته است سرنوشت میدان را دچار تغییر راهبردی به نفع کییف کند. در این میانه امریکا در کنار برخی کشورهای اروپایی و بخصوص ولادیمیر زلنسکی نام ایران را مطرح کرده است تا افکار عمومی جهان از علت ناتوانی دولت اوکراین در تغییر معادله منحرف گردد. ماههاست این کشورها یک ادعا را بر سر زبانها انداخته و مدعی شدهاند که پهپادهای ایرانی معادلات را برهم زده و ورود ایران به این جنگ یکی از دلایل اصلی دست برتر ولادیمیر پوتین در میدان شده است. ایران اما اعلام داشته است که جنگ را تأیید نمیکند و حتی برای پایان جنگ از ایده بهرهبرداری از ظرفیت دبیرکل سازمان ملل به منظور ایجاد گروه فرامنطقهای از کشورهای مستقل، بیطرف و صاحب ظرفیت به منظور پایان بخشی به مخاصمه جاری استقبال میکند و آمادگی دارد در این فرایند مشارکت کامل داشته باشد. ایران نهتنها جنگ را محکوم کرده که همواره بر لزوم پایان دادن آن و همچنین عدم ماجراجویی ناتو تأکید داشته است.
اروپا در بیراهه
اما همه اینها باعث نشده است تا کشورهای غربی از اتهامزنی به تهران دست بردارند. در همین زمینه تمام سفیران کشورهای عضو اتحادیه اروپا و اوکراین در تهران با انتشار بیانیهای در یک سالگی جنگ اوکراین تلویحاً ایران را متهم کردند. این سفرا در بیانیه خود آوردهاند: «ما هر گونه حمایت نظامی از جنگ تجاوزکارانه و غیرقانونی روسیه علیه اوکراین را غیرقابل قبول میدانیم. فروش تسلیحات و سایر موارد کمکرسانی و یا کمک به کشوری که ناقض قوانین بینالمللی میباشد، به عنوان نقض قوانین بینالمللی به شمار میرود. چنین تسلیحاتی که پهپاد را نیز شامل میشود، به طرز بیرویهای توسط روسیه علیه غیرنظامیان و زیرساختهای اوکراینی استفاده شده و منجر به رنج و ویرانی مضاعف میشود. اتحادیه اروپا قویاً هشدار میدهد که ارسال تسلیحات به روسیه و بویژه هرگونه اقدامی در جهت انتقال احتمالی موشکهای بالستیک کوتاهبرد، تنشی جدی و تهدیدی مستقیم برای اروپا محسوب خواهد شد.»
لباسی که به تن اروپا گشاد است
اتحادیه اروپا درحالی ژست مخالفت با جنگ را میگیرد که سابقه نشان داده است همواره در طول دهها سال گذشته در کنار رژیمهای متجاوز و جنگطلب ایستاده و از کمک به آنها دریغ نکرده است.
حمایتهای کشورهای اروپایی از رژیم بعث عراق در زمان حمله به ایران که منجر به تجهیز تسلیحاتی و اطلاعاتی صدام شده بود تا جایی پیش رفت که کشورهای اروپایی حتی سلاحهای کشتار جمعی شیمیایی نیز در اختیار عراق قرار داده و جنایت وسیعی علیه مردم ایران و حتی عراق رقم خورد. عدم موضعگیری در خصوص تجاوز ائتلاف تشکیل شده توسط سعودی به مردم یمن و حتی عدم مخالفت با تجاوزهای رژِیم صهیونیستی به خاک کشورهای همسایه و شهرکسازی غیرقانونی در سرزمینهای اشغالی نمونه دیگر این مسأله است. این استاندارد دوگانه در شرایطی رقم میخورد که کشورهای اروپایی تنها زمانی متوجه ابعاد خسارتبار جنگ شدهاند که صدای گلوله در قاره سبز را از نزدیک شنیدهاند. این کشورها که در جنایات صورت گرفته در افغانستان، عراق و سوریه شریک هستند همواره در کنار متجاوزان و تروریستها قرار داشتهاند. حال این کشورها تلاش دارند به جمهوری اسلامی که از قربانیان مشارکت غرب در جنگ نابرابر علیه ایران بوده است و در قطعنامههای اخیر مجمع عمومی سازمان ملل نیز در کنار کشورهای بیطرف مانند هند و چین قرار گرفته است درس صلحدوستی بدهند.
نگرانی از همکاریهای متعارف تهران و مسکو
اما به نظر میرسد آنچه بیش از همه امریکا و کشورهای اروپایی را عصبانی کرده است گسترش همکاریهای کشورهای مستقل با وجود تحریمهای غیرقانونی و یکجانبه باشد. این مهم گرچه ابعاد گوناگون سیاسی، اقتصادی و دفاعی دارد اما مقامات امریکایی با جهتدار کردن همکاریهای متعارف ایران و کشورهای گوناگون سعی دارند تا افکار عمومی را نسبت به آن حساس کرده و بهرهبرداری سیاسی خود از آن را داشته باشند. به عنوان نمونه جان کربی هماهنگکننده ارتباطات راهبردی شورای امنیت ملی امریکا در نشستی خبری در کاخ سفید در واشنگتن به مناسبت سالگرد جنگ اوکراین گفته است: ما معتقدیم که روسیه ممکن است تجهیزات دفاعی بیسابقهای از جمله در زمینه موشکی، الکترونیک و پدافند هوایی به ایران ارائه دهد. این مقام کاخ سفید به ابعاد همکاری دو کشور پرداخته و ادعا کرده است: «ایران به دنبال تقویت ارتش خود با کمک روسیه در ازای ارسال تسلیحات به روسیه و خرید بالگرد، رادار و مربی رزمی از روسیه است. در مجموع ایران به دنبال خرید میلیاردها دلار تجهیزات نظامی از روسیه است. ایران به روسیه توپخانه و گلوله تانک ارسال کرده است. ما نگران بودیم که این رابطه دوطرفه خواهد بود و این نگرانیها در حال تحقق هستند.»
گمانهزنی در خصوص خرید سوخو-35
ماجرا اما به همین جا نیز ختم نمیشود. مقامهای وزارت دفاع امریکا در گفتوگویی با پایگاه «المانیتور» از تبعات تشدید شراکت ایران و روسیه برای موازنه قدرت در منطقه غرب آسیا ابراز نگرانی کردهاند. به گزارش فارس، پایگاه المانیتور مینویسد: «مقامهای امریکایی میگویند حمله روسیه به اوکراین فرصتی برای تقویت مهارتهای پهپادی و همچنین توسعه بالقوه جایگاه نایبانش در سوریه در اختیار ایران قرار داده است.»
مطابق این تحلیل، در حالی که یک سال از جنگ روسیه و اوکراین میگذرد مقامهای امریکایی نگرانند که شراکت نظامی میان ایران و روسیه ممکن است به یک هماهنگی راهبردی ارتقا یافته و تبعات خطرناکی برای خاورمیانه در پی داشته باشد. برخی از تحلیلگران گفتهاند برنامههای ایران برای دریافت حدود ۲۵ جنگنده
سوخو-۳۵ از روسیه و همچنین سامانههای پدافند موشکی اس-۴۰۰ میتواند بازدارندگی نظامی امریکا و اسرائیل علیه برنامه هستهای ایران را دچار پیچیدگی کند.
یک مقام ارشد پنتاگون که مسئولیتی در زمینه نیروهای امریکایی در منطقه دارد به شرط عدم افشای نام به خبرنگاران گفته که پیشبینی استقرار جنگندههای اف-۳۵ یا اف-۲۲ در خاورمیانه برای مهار سوخو-۳۵های احتمالی ایران را نمیکند. مقامهای پنتاگون همچنین اذعان کردهاند که اضافه شدن فناوریهای روسیه به مجموعه گسترده پهپادهای شاهد ایران باعث افزایش خطرات این پهپادها برای نظامیان امریکایی در منطقه خواهد شد. یک ژنرال امریکایی گفته مسألهای که نگرانکنندهتر است احتمال هماهنگیهای سطح بالا میان روسیه و ایران در زمینه راهبردهای منطقهای بویژه در سوریه است.
روزنامه ایران