نخستین سفر رئیسی به پکن
نخستین سفر آیتالله رئیسی رئیس جمهور به پکن در راستای سیاست خارجی متوازن دولت سیزدهم و فصلی نوین در تقویت مناسبات با چین شریک راهبردی در شرق دور خواهد بود.
روز دوشنبه ۱۷ بهمن ماه ناصر کنعانی سخنگوی دستگاه دیپلماسی در نشست هفتگی با خبرنگاران از برنامه ریزی برای سفر آیتالله سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور به چین خبر داد و گفت که این سفر براساس توافق مشترک دو کشور در حال برنامهریزی است و انشاءالله در زمان مناسب انجام خواهد شد.
وزارت خارجه چین هم امروز از انجام این سفر خبر داد و «وانگ ونبین» سخنگوی وزارت خارجه چین هم در این باره عنوان کرد: «چین و ایران روابط دوستانه سنتی دارند و این، انتخاب مشترک هر دو طرف برای تحکیم و توسعه مشارکت راهبردی جامع چین و ایران است».
پایگاه اطلاع رسانی نهاد ریاست جمهوری کشورمان هم امروز اعلام کرد که آیتالله سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور کشورمان قرار است عصر دوشنبه ۲۴ بهمن ماه و در پاسخ به دعوت رسمی «شی جین پینگ» رئیس جمهور خلق چین و در رأس هیأتی بلندپایه در سفری سه روزه عازم پکن شود. گفتنی است رئیسی نخستین مهمان ارشد رئیس جمهور چین در سال نو چینی است.
براساس اعلام نهاد ریاست جمهوری، آیتالله رئیسی در این سفر بعد از استقبال رسمی از سوی همتای خود، دیداری خصوصی با شی جین پینگ خواهد داشت و بعد از آن هم مذاکرات هیأتهای دو کشور و مراسم امضای اسناد همکاری در حضور دو رئیس جمهور برگزار میشود. حضور در نشست مشترک تجار و فعالان اقتصادی ایران و چین و دیدار با ایرانیان مقیم چین و همچنین گفتوگو با اندیشمندان چینی از جمله برنامههای حضور رئیس جمهور در سفر به پکن است.
براساس این گزارش، شی جین پینگ در حاشیه نشست سران شانگهای در سمرقند در شهریور ماه سالجاری و در دیدار حضوری با آیتالله رئیسی رسما از وی برای سفر به پکن دعوت کرده بود.
حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه دوم آذر ماه سالجاری در نشست خبری با خبرنگاران و در پاسخ به سؤالی درباره مناسبات ایران و چین گفت: از سال گذشته در سفری که به چین داشتم، وارد فاز اجرایی برنامه جامع همکاریهای ۲۵ ساله ایران و چین شدیم که همه ابعاد تجاری، اقتصادی، فرهنگی، گردشگری و صنعتی و دفاعی و سایر حوزهها را در برمیگیرد، در مسیر درستی قرار دارد و همکاریهای دو کشور رشد قابل توجه و چشمگیری را نشان میدهد.در راستای منافع دو ملت نسبت به اجرای این توافق و افزایش حجم تبادل تجاری تا این لحظه انتظاراتی که از این توافق را داشتیم برآورده شده میدانیم و برای تداوم آن طرفین تلاش میکنند. بزودی دیدار سطح بالایی در یکی از پایتختهای دو کشور انجام میشود. برنامه سفر آقای رئیسی که از سوی رئیس جمهور چین به پکن دعوت شده در دستورکار وزارت امور خارجه و نهاد ریاست جمهوری قرار دارد.
«شی جین پینگ» همچنین از جمله اولین رهبرانی بود که به آیتالله رئیسی بعد از تصدی ریاست جمهوری تبریک گفت. وی ۳۱ خردادماه در پیامی، ضمن تبریک پیروزی آیتالله رئیسی در سیزدهمین انتخابات ریاست جمهوری، چین و ایران را شرکای استراتژیک خواند و توسعه روابط دو کشور را بسیار مهم برشمرد و گفت که آماده است تا با رئیس جمهور جدید ایران برای تقویت ارتباطات استراتژیک دوجانبه، تحکیم اعتماد سیاسی متقابل و گسترش و تعمیق همکاریهای برد - برد در زمینههای مختلف به منظور ایجاد منافع برای هر دو کشور و مردم، همکاری کند.
* دیدار در سمرقند
شی و رئیسی ۲۵ شهریور ماه سالجاری و در حاشیه بیست و دومین نشست سران سازمان همکاری شانگهای در سمرقند با یکدیگر دیدار و گفتوگو کرده بودند. رئیس جمهور در این دیدار ضمن تبریک روز ملی خلق چین، از مواضع سازنده این کشور در روند عضویت ایران در پیمان شانگهای قدردانی و از نقشآفرینی چین برای عضویت ایران در سازمان بریکس هم استقبال کرد.رئیس جمهور کشورمان برنامه همکاریهای جامع راهبردی ایران و چین را نشانه و نماد اراده دو کشور برای توسعه همه جانبه روابط خواند و اظهار داشت: ظرفیتهای گسترده موجود در زمینههای نفت و انرژی، ترانزیت، کشاورزی، تجارت و سرمایهگذاری بستر بسیار مناسبی برای تعمیق و توسعه روابط اقتصادی بین دو کشور است.
«شی جین پینگ» هم در این دیدار گفت: روابط ایران و چین روابطی راهبردی است و فارغ از هر تحول بینالمللی توسعه خواهد یافت. چین از عضویت جمهوری اسلامی ایران در سازمان بریکس حمایت میکند. در این دیدار رئیس جمهور چین به صورت رسمی از رئیس جمهوری اسلامی ایران دعوت کرد تا به این کشور سفر کند.
روسای جمهور دو کشور همچنین دو بار با هم تلفنی گفتوگو کرده بودند. جین پینگ و رئیسی ۲۷ مرداد ۱۴۰۰ و هفتم مرداد ماه تلفنی رایزنی کردند. در دومین تماس تلفنی که یک ساعت به طول انجامید بر تقویت هر چه بیشتر همکاریهای دوجانبه تأکید شد. رئیس جمهور چین با تأکید بر اهمیت استراتژیک روابط چین و ایران و نیز اهتمام کشورش بر تقویت و توسعه همکاریهای کلیدی و راهبردی و امنیتی دو کشور به ویژه در حوزه تجاری، اقتصادی، زیرساختی و انرژی گفت: اجرایی شدن سند جامع همکاریهای ۲۵ ساله دو کشور گامی بزرگ در این راستا است و برهمین مبنا دستورات لازم برای توسعه روابط همه جانبه استراتژیک با ایران از جمله در عرصه اقتصادی را صادر میکنم.
آیتالله رئیسی ۲۷ شهریور ماه سالجاری در سفر به ازبکستان و در گفتوگویی با شبکه تلویزیونی الجزیره انگلیسی گفته بود: در سیاست خارجی این دولت تعادل و توازن وجود دارد. ما میخواهیم با همه کشورها به ویژه کشورهای مستقل، ارتباط داشته باشیم. ما با چین برنامه همکاری ۲۵ ساله داریم و به دنبال اجرای این برنامه هستیم. ارتباط با چین را هم متاثر از ارتباطات دیگر بینالمللی نمیکنیم. ارتباط جمهوری اسلامی ایران با چین از ابتدای پیروزی انقلاب برقرار بوده و رو به گسترش است. با روسیه هم همینطور، یعنی ارتباط وجود داشته و الان هم در حال توسعه است.
نهم مهر ماه نیز رئیسی به مناسبت روز ملی چین پیام تبریکی برای همتای خود ارسال کرد. در این پیام آمده بود: ایران و چین به عنوان دو کشور مستقل و مخالف یکجانبهگرایی و مداخله در امور داخلی دیگر کشورها، زمینههای فراوانی برای گسترش همه جانبه مناسبات دارند.
رئیس جمهور کشورمان در حاشیه هفتاد و هفتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک در گفتوگویی با شبکه تلویزیونی CCTV درباره دیدارش با همتای چینی در سمرقند و مناسبات ایران و چین عنوان کرد: در زمینه ارتقای روابط ایران و چین نیز در دوره مدیریت آقای شی جین پینگ و با ملاقاتی که با رئیس جمهور چین داشتیم زمینه همکاریهای بهتری فراهم و یک نقطه عطفی ایجاد شده است. با به حاشیه رانده شدن ویروس کرونا و رفع محدودیتی که ایجاد شده بود، زمینه سفر به چین به منظور تحکیم روابط دو کشور آماده شده است. من هم از ایشان برای سفر به تهران دعوت کردم که قرار شد پس از سفر بنده به پکن، سفر ایشان به تهران هم انجام شود. توافق کردیم که سطح روابط اقتصادی و تجاری میان دو کشور ارتقا پیدا کند.
علاوه بر این، رئیسی دوم آبان ماه در پیامی با تبریک دوره جدید ریاست جمهوری چین به شی جین پینگ، تصریح کرد: تحقق اهداف مشارکت جامع راهبردی ایران و چین، الگویی از گسترش همهجانبه روابط بر مبنای منافع و احترام متقابل ارائه میکند.
* سفر شی جین پینگ به عربستان و واکنش ایران
در این میان سفر شی جین پینگ به عربستان و صدور بیانیههای ضد ایرانی در این سفر با واکنشهای تندی در ایران از جمله از سوی نمایندگان مجلس شورای اسلامی روبرو شد. از جمله حجت الاسلام علیرضا سلیمی نماینده مردم محلات در این باره گفت که رئیس جمهور چین باید مراقب باشد فریب عروسکهای کوکی کشورهای حاشیه خلیج فارس را نخورد. حجت الاسلام مجتبی ذوالنوری نماینده مردم قم هم نیز در تذکری شفاهی گفت: به مسؤولان چینی تذکر میدهیم که خود را در مسیر انحرافی که صهیونیستها و محور عبری - عربی طراحی کردهاند، قرار ندهند و به مسیر درست بازگردند.
در پی این بیانیهها که در آن ادعاهای بی اساسی درباره برنامه هستهای ایران و همچنین جزایر سه گانه ایرانی مطرح شد، ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه از فراخوانده شدن سفیر چین در تهران به وزارت امور خارجه و اعتراض به وی خبر داد.
از سوی دیگر حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ۲۸ آذر ماه و در سومین نشست مجمع گفتوگوی تهران اظهار داشت: انتظار نداشتیم بیانیه سال ۲۰۱۴ نشست وزرای خارجه منطقه و چین در مورد جزایر سه گانه ایرانی کپی پیست و تکرار شود. مراتب ناخرسندی و اعتراض خود را از مجازی دیپلماتیک رسمی با ارسال یادداشت رسمی به طرف چینی اعلام و ابلاغ کردیم. ضمن تأکید بر تداوم روابط راهبردی با چین به صراحت اعلام کردیم در مسیر حفظ تمامیت ارضی ایران با هیچ طرفی تعارف نداریم. از اینکه مقامات چین در دیدارهای رسمی فرستاده چین به رئیس جمهور و معاون اول رئیس جمهور و دیدار سفیر ایران نسبت به اصلاح این خطا اقدام کردهاند، سپاسگزاریم.
محمد کشاورززاده سفیر ایران در پکن هم همان روز از ارائه یادداشت اعتراضی به مقامات چینی خبر داد و گفت: در دیدار با مقامات عالی چین ضمن ارائه یادداشت اعتراضیه خواستار توجه دستگاه دیپلماسی چین به حساسیتهای منطقهای شدم.
پس از آن بود که «هو چون هوا» معاون نخست وزیر چین در آذر ماه سالجاری به منظور توسعه روابط دو کشور در رأس هیأتی تجاری و اقتصادی به ایران سفر و ۲۲ آذر ماه با رئیس جمهور دیدار و گفتوگو کرد.
آیتالله رئیسی در این دیدار با بیان اینکه روابط جمهوری اسلامی ایران و چین از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی همواره در حال گسترش بوده است، گفت: برخی مواضع مطرح شده در سفر اخیر رئیس جمهور چین به منطقه موجب ناخرسندی و گلایهمندی ملت و دولت ایران شده و مطالبه جدی ایران جبران مواضع بیان شده است.
«هو چون هوا» هم در این دیدار ضمن ابلاغ سلام گرم رئیس جمهور چین به همتای ایرانی، بر اراده چین برای توسعه روابط با ایران قوی، به عنوان راهبرد دائمی این کشور و تغییر ناپذیری این اراده تأکید کرد و گفت: عزم چین برای تقویت و تعمیق روابط با جمهوری اسلامی ایران فارغ از تحولات منطقهای و بینالمللی تداوم خواهد داشت. چین همواره به حاکمیت ملی و تمامیت ارضی جمهوری اسلامی ایران احترام گذاشته و از تلاش ایران برای تامین منافع اساسی خود حمایت میکند. (اینجا بخوانید)
معاون نخست وزیر چین با محمد مخبر معاون اول رئیس جمهور نیز دیدار و در نشست «برنامه همکاریهای جامع ایران و چین» شرکت کرد. وی در دیدار با مخبر با اشاره به برنامه ۲۵ ساله همکاری مشترک دو کشور بر تمایل چین برای تقویت همکاری با ایران تأکید کرد. مخبر هم عنوان کرد: با توجه به افتتاح سرکنسولگری چین در بندرعباس، مناطق ویژه اقتصادی قشم، چابهار و اروند میتوانند به مناطقی برای همکاریهای مشترک شرکت های ایرانی و چینی تبدیل شود.
معاون اول رئیس جمهور حفظ و احترام به تمامیت ارضی جمهوری اسلامی را موضوعی حساس و مهم برای مسؤولان و آحاد ملت ایران برشمرد و رعایت این اصل متقابل و خدشه ناپذیر را از سوی همه کشورها ضروری خواند.
به گزارش فارس، آیتالله سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ۳۱ خرداد ۱۴۰۰ و پس از انتخاب به این سمت در نشستی با حضور خبرنگاران در پاسخ به خبرنگار تلویزیون دولتی چین و انتظارش از رابطه بین دو کشور، گفت: ما روابط با چین را از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی و دولتهای مختلف دنبال میکردیم و امروز هم روابط خوبی با کشور چین داریم و ظرفیتهای بسیاری بین دو کشور وجود دارد. ما حتماً در جهت احیای این ظرفیتها تلاش خواهیم کرد و قطعا روابط بسیار خوبی با کشور چین خواهیم داشت و طرح جامع (سند برنامه همکاری جامع ایران و چین) به عنوان یکی از اسناد خواهد بود و اجرایی کردن این طرح حتماً در دستورکار خواهد بود.
حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه نیز در نخستین گفتوگوی تلویزیونی پس از تصدی این سمت بیان کرد: یکی از برنامههای اصلی ما برنامه ۲۵ ساله ایران و چین است. در زمانی که آقای لاریجانی برای پیگیری این موضوع ماموریت خاص پیدا کرد و آن زمان در مجلس بودم در جریان جزییات کار بودم و در پکن از نزدیک شاهد اتفاقاتی بودم که رخ میداد و در نهایت منجر به امضای این توافق مهم شد. نه تنها این قرارداد را برای اجرا به طور جدی پیگیری میکنیم و جزو دستورکارهای اصولی و اساسی ماست، بلکه این الگو را به کشورهای دیگری که ظرفیتهایی را دارند، تعمیم میدهیم.
گفتنی است، سند برنامه همکاری جامع جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین موسوم به برنامه ۲۵ ساله هفتم فروردین ماه ۱۴۰۰ در تهران به امضای محمدجواد ظریف وزیر خارجه سابق ایران و «وانگ یی» همتای چینی وی رسید و بعد از سفر دی ماه سال گذشته حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران به چین اجرایی شد.حسین امیرعبداللهیان ۲۴ دی ماه ۱۴۰۰ و پس از سفر دوجانبه به چین با اشاره هماهنگیهای خوب بین ایران و چین در موضوعات مختلف و پیشرفتهای حاصله در راستای منافع دو کشور گفت که در دولت سیزدهم با شتاب بیشتر روابط دو کشور روبرو هستیم.
به گزارش فارس، آنگونه که بعد از امضای این سند اعلام شد سند مذکور در راستای صلح، ثبات و توسعه منطقهای و بینالمللی تدوین شده و در مخالفت با هیچ طرف ثالثی و یا برای مداخله در امور هیچ کشوری نیست. این سند نقشه راه برای همکاریهای جامع دو کشور ایران و چین است.
ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه ۱۹ دی ماه در نشست هفتگی با خبرنگاران درباره پیاده سازی برنامه جامع همکاری ایران و چین بیان کرد: امضای برنامه جامع همکاریهای بلندمدت ۲۵ ساله ایران و چین محصول وجود اراده سیاسی رهبران عالی دو کشور است که این برنامه را به عنوان نقشه راه در مسیر همکاریهای دوجانبه ایران و چین مبنا قرار دهند و بر همین مسیر روابط و مناسبات دوجانبه دو کشور را تقویت کنند. این برنامه جزو برنامه اساسی تلاش دو کشور برای توسعه مناسبات است و در این مسیر اقدامات اولیه خوبی نیز صورت گرفته و مذاکرات دوجانبه در این زمینه ادامه دارد. اخیرا نیز مقام عالیرتبه چین و مسؤول مذاکره این برنامه سفری به تهران داشت و ملاقات در سطح عالی بین هیأتهای دو کشور انجام و گفتوگوهای خوبی صورت گرفت و توافقات ۱۶ گانهای در این رابطه صورت گرفت. اجرای این برنامه مورد تأکید دو کشور است.
* رایزنی تلفنی امیرعبداللهیان با وزیر خارجه جدید چین
«چین گانگ» وزیر امور خارجه جمهوری خلق چین هم همزمان با چهل و چهارمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی با ارسال پیام تبریک به همتای ایرانی، بر اهمیت توسعه روابط ایران و چین تأکید کرد و خطاب به امیرعبداللهیان گفت: مایلم با حفظ روابط نزدیک با شما، توافقات مهم سران دو کشور را برای بسط و توسعه روابط دوجانبه اجرایی کرده و مشارکت راهبردی ایران و چین را در جهت حصول به پیشرفت جدید سوق دهیم.
حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ۲۹ دی ماه نیز با «چین گانگ» وزیر امور خارجه جدید چین تلفنی گفتوگو و با اشاره به سفر موفقیت آمیز معاون نخست وزیر چین به تهران، استمرار تبادل هیأتهای عالی رتبه بین دو کشور را برای تعمیق مشارکت جامع راهبردی ایران و چین با اهمیت ارزیابی کرد. چین گانگ نیز با تأکید بر اهمیتی که کشورش برای توسعه روابط قائل است، بر استفاده از همه فرصتها در این راستا، از جمله رایزنی وزرای خارجه و مبادله هیأتهای عالیرتبه، تأکید و از امیرعبداللهیان برای سفر به چین دعوت کرد.
گفتنی است اوایل اردیبهشت ماه سالجاری نیز ارتشبد «وی فنگ هه» وزیر دفاع جمهوری خلق چین به منظور گفتوگو با مقامات نیروهای مسلح جمهوری اسلامی و امیر سرتیپ آشتیانی وزیر دفاع به تهران سفر کرد.
* سیاست نگاه به شرق
به گزارش فارس، مناسبات ایران با چین و روسیه و سیاست نگاه به شرق همواره مورد انتقاد برخی در داخل کشور قرار گرفته و در دولت سیزدهم نیز این انتقادات همچنان از سوی عدهای مطرح میشود. در همین راستا نیز ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه دهم مرداد ماه در نشست هفتگی با خبرنگاران گفت: نگاه به شرق به عنوان وجهی از سیاست خارجی متوازن و پویای ایران مورد توجه دولت سیزدهم است. این را به عنوان نگاه راهبردی مدنظر قرار داده و دنبال میکنیم. در یک سال گذشته هم ما نتایج چشمگیر حاصل این نگاه را در روابط با همسایگان و کشورهای حوزه شرق دیدیم. نگاه به شرق به معنای نادیده گرفتن غرب در مناسبات خارجی ایران نیست. ایران توسعه روابط را با هر کدام از کشورها در هر حوزهای که مبتنی بر مصالح و منافع باشد دنبال و نسبت به آن جدیت دارد. به دنبال شکل دهی بلوکبندیهای شرقی و غربی و ائتلاف سازیهایی از این دست نیستیم.
وی ادامه داد: در سفر سال گذشته وزیر خارجه به چین و دیدار با همتای خود عملا به صورت مشترک اجرایی شدن برنامه جامع همکاری را رسما اعلام کردیم و از آن زمان تا الان جهش خوبی را در روابط اقتصادی و تجاری دو کشور شاهد بودیم که این جهش در سایه تحریمهای آمریکا جهش قابل توجهی است. رشد ۴۳ درصدی تجارت خارجی ایران و چین را شاهد بودیم رشد ۵۸ درصدی صادرات به چین را شاهد بودیم و این تنوع همکاریهای اقتصادی و تجاری در حوزههای مختلف بوده است و هم در حوزه صنعتی، کشاورزی، گمرکی و .. بوده است. در سایه داشتن یک سند جامع و وجود اراده سیاسی مشترک در عالیترین سطح بین دو کشور و مبتنی بر سیاست ایران مبنی بر گسترش مناسبات با همسایگان و حوزه شرق و سیاست آسیا محور خوشبین هستیم که اتفاقات مثبتی در روند رو به رشد مناسبات ایران با چین شکل بگیرد و این مبتنی بر منافع و مصالح دو کشور است.
حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ۲۴ مرداد ماه سالجاری در جمع خبرنگاران گفت: ما در نگاه به آسیا با پایبندی به استقلال سیاسی و متعهد بودن به سیاست نه شرقی نه غربی در حوزه استقلال سیاسی و در حوزه همکاری اقتصادی و تعامل هم شرقی و هم غربی حتما این سیاست را دنبال میکنیم و هیچ وقت هیچ کس بنا ندارد از خط قرمز و استقلال سیاسی کشور عبور کند. به هیچ وجه سیاست خارجی خود را به هیچ بلوکی گره نخواهیم زد . نه سیاست خارجی را به غرب و نه شرق نه به روسیه، چین، فرانسه و انگلیس ونه آمریکا گره میزنیم، بلکه سیاست خارجی را به منافع ملی گره میزنیم. منفعت ملی در هر جای جهان باشد حتما دنبال میکنیم صرفنظر از اینکه در حوزه شرق است یا غرب. ولی به نگاههای متعارضی که در داخل کشور در خصوص نوع تعامل و رویکرد کشور در حوزه دیپلماسی وجود دارد احترام میگذاریم و به صراحت تعامل را در چارچوب سیاست خارجی متوازن همه بخشها را میبینیم. (اینجا بخوانید)
گفتنی است جمهوری اسلامی ایران همواره از سیاست چین واحد حمایت کرده، آنچنانکه حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران ۱۲ مرداد ماه سالجاری و در پی سفر «نانسی پلوسی» رئیس مجلس نمایندگان آمریکا به تایوان در توئیتی به زبان چینی نوشت: احترام به تمامیت ارضی کشورها از مبانی شناخته شده حقوق بینالملل است.حمایت جمهوری اسلامی ایران از اصل چین واحد در این چارچوب، تردیدناپذیر است. اقدامات تحریک آمیز آمریکا به منبع تهدید صلح و ثبات بینالملل تبدیل شده است.
در این مدت نیز شاهد حمایتهای چین از ایران برای عضویت در سازمان شانگهای و بریکس پلاس بودیم. در موضوع مذاکرات برای رفع تحریمها نیز چین ضمن حمایت از ایران بارها اعلام کرده که آمریکا باید به خواستههای منطقی ایران پاسخ دهد. از سوی دیگر این کشور به همراه روسیه به دو قطعنامه پیشنهادی سه کشور اروپایی عضو برجام به همراه آمریکا در ۱۸ خرداد ماه و ۲۶ آبان ماه سالجاری شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی رای منفی داد.