چینش میز مذاکره با شیپور وحشت!
یک بازی تکراری حول برنامه هسته‌ای ایران در حال رخ دادن است. رئیس‌جمهور فرانسه از رسیدن برنامه ایران به مرحله بی‌سابقه صحبت کرده، موضعی که در تل‌آویو هم تکرار می‌شود و در وین نیز، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با زبانی متفاوت آن را به زبان می‌آورد.
دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل در گزارشی محرمانه، از وقوع تغییراتی در فردو صحبت کرده که باعث شده برای اولین بار ظرف ماه‌های گذشته، چهار دولت غربی طرف مذاکرات هسته‌ای با ایران با صدور بیانیه‌ای به آن واکنش نشان دهند. ظاهر بحث، اعلام ورود برنامه ایران به مرحله‌ای پیشرفته‌تر است، ولی درواقع غرب یک بار دیگر زنگ‌های خطر را حول برنامه ایران به صدا درآورده تا نشستن مجدد پشت میز مذاکره با ایران را پس از پنج ماه تعلیق مذاکرات احیای برجام توجیه کند.
امریکا، انگلیس، آلمان و فرانسه با صدور بیانیه‌ای مشترک، به گزارش سه روز قبل آژانس درباره ایران واکنش مثبت نشان دادند. آژانس روز پنج شنبه اعلام کرده بود بازرسانش روز ۲۱ ژانویه (اول بهمن) در جریان بازرسی‌های سرزده از فردو متوجه شده‌اند ایران در فعالیت‌هایش در فردو تغییراتی ایجاد کرده، در حالی که آن را به آژانس گزارش نکرده است. در نسخه‌ای محرمانه از گزارش آژانس که رویترز می‌گوید به آن دست یافته، به کشور‌های عضو شورای حکام گفته شده که بازرسان مشاهده کرده‌اند که نحوه اتصال بین دو آبشار سانتریفیوژ‌های آی ار-۶ به شکل اساسی تغییر کرده بدون اینکه ایران آن را به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اطلاع داده باشد. ایران اوایل آذرماه ۱۴۰۱ گفته بود که ایران غنی‌سازی ۶۰ درصدی را در فردو شروع کرده که چندان حساسیت‌برانگیز نشد، ولی حالا آژانس از تغییرات فنی کوچک در این سایت که بدون اطلاع آن انجام شده، خبر داده و امریکا، انگلیس، فرانسه و آلمان درباره آن بیانیه صادر می‌کنند. در بیانیه روز جمعه چهار طرف غربی مذاکرات هسته‌ای ایران، با اشاره به انتقاد آژانس از تغییراتی که ایران در فردو به وجود آورده، آمده است: «ما این گزارش آژانس را مدنظر خواهیم گرفت و همان‌طور که آژانس تصریح کرده، این تغییرات اعلام نشده در تناقض با تعهدات ایران به پیمان منع گسترش سلاح‌های اتمی - ان‌پی‌تی - است.»چهار دولت در بیانیه خود «یادآوری کرده‌اند» که تهیه اورانیوم با غلظت بالا در تأسیسات فردو ایران فارغ از «هرگونه منطق و دلیل» مرتبط با برنامه‌های هسته‌ای غیرنظامی است. آنها گفته‌اند «این دلیل که ایران می‌گوید این تغییرات به اشتباه اعمال شده، ناکافی است. ما اعمال ایران را بر مبنای بی‌طرفی و گزارش‌های عینی از سوی آژانس قضاوت می‌کنیم و نه قصد و نیت ایران از انجام آنها.»واکنش طرف‌های غربی به اظهارات محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران است که گزارش آژانس درباره فردو را ناشی از فهم اشتباه یک بازرس آژانس خوانده است: «ما همین دیروز هم مجدد نامه‌ای اعتراضی به آژانس فرستادیم که یک مسئله ساده که بازرس این‌ها اشتباه فهمیده و بعد خودش فهمیده که اشتباه کرده باز مدیرکل آن را رسانه‌ای می‌کند.» اسلامی گفته است: «مواردی که بیرون از ضوابط پادمان است و به صورت غیر حرفه‌ای و کاملاً سیاسی دیکته شده از حنجره آژانس و مدیرکل بیرون می‌آید همیشه مورد اعتراض ما بوده است.»
نقطه خطرناک؟!
همزمان با گزارش آژانس و واکنش چهار دولت غربی طرف مذاکره با ایران، امانوئل ماکرون رئیس‌جمهور فرانسه نیز با نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی ملاقات و از قرار گرفتن برنامه ایران در «نقطه خطرناک» صحبت کرده است. ماکرون در بیانیه‌ای که یک روز بعد از شام مشترک با نتانیاهو صادرشده، آورده که ادامه پروژه هسته‌ای ایران «ناگریز عواقبی خواهد داشت.» همزمان، «کا‌ترین کولونا»، وزیر امور خارجه فرانسه، در اولین سفر خود به کشور‌های منطقه در مصاحبه با «الشرق‌الاوسط» گفته که مذاکرات هسته‌ای به بن‌بست رسیده و فرانسه به همراه شرکای خود برای یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای این مسئله است. زنگ‌های هشدار درباره برنامه ایران، در تل‌آویو نیز با صدای بلندتری شنیده می‌شود. سرلشکر بازنشسته تامیر هیمن، رئیس سابق اطلاعات نظامی ارتش اسرائیل که اکنون مدیر مؤسسه مطالعات امنیت ملی است، گفته که «پروژه هسته‌ای ایران در وضعیت بی‌سابقه‌ای قرار دارد. آنها اورانیوم غنی شده کافی برای بمب اتمی دارند»، موضعی که طی هفته‌های اخیر، مقام‌های بلندپایه در تل‌آویو نیز آن را تکرار کرده‌اند. هیمن می‌گوید: «ما می‌گفتیم [این]خط قرمز است. در گذشته به خود می‌گفتیم هر کاری که لازم باشد انجام می‌دهیم تا از دستیابی ایران به این موقعیت جلوگیری کنیم.»
ایمیلی برای احیای مذاکرات
اینکه به فاصله پنج ماه بعد از توقف مذاکرات احیای برجام، مجدداً هشدار‌ها درباره برنامه هسته‌ای ایران به صدا در آمده، می‌تواند نتیجه دو سناریو باشد. سناریوی اول، رسیدن برنامه ایران به نقطه‌ای هشدار آمیز است که باعث شده مقام‌های غربی مجدداً زنگ‌های هشدار را به صدا درآوردند. گزارش روز پنج شنبه آژانس و واکنش دول غربی طرف مذاکره با ایران ناظر بر چنین سناریویی است. با این حال، اینکه ایران غنی‌سازی ۶۰ درصدی را دو سال قبل شروع کرد و انتقال این سطح از غنی‌سازی به فردو، مربوط به اوایل آذر ۱۴۰۱ است، نشان می‌دهد که برنامه ایران طی هفته‌های اخیر شاهد تحول خاصی نبوده است. این موضوع، ذهن‌ها را به سمت سناریویی جایگزین، یعنی زمینه‌سازی برای از سرگیری مذاکرات احیای برجام هدایت کرده است. اولین شواهد درباره آماده شدن امریکا و دول غربی برای مذاکره با ایران، هفته قبل با گفت‌وگوی رابرت مالی نماینده ویژه امریکا در امور ایران با برنامه هارد تاک بی‌بی‌سی جهانی نمایان شد، جایی که او دیگر کلیشه «مذاکره احیای برجام در اولویت ما نیست» را تکرار نکرد و مالی دیپلماسی را بی پایان خواند و گفت که کار امریکا در ایران تغییر رژیم نیست. او بدون اینکه موضع مدتی قبل جو بایدن رئیس‌جمهور امریکا درباره مرگ برجام را تأیید کند، گفت که وقتی پای ایران به میان بیاید، «دیپلماسی هرگز پایان نمی‌یابد» حتی اگر با «تحریم، فشار، مقابله با آنچه آنها در منطقه انجام می‌دهند و همچنین بسیج جامعه بین‌المللی» و همزمان با «مذاکرات غیرمستقیم با ایران» باشد. در شرایطی که سفر هفته قبل وزیر خارجه قطر به تهران که در آن گفته شد، دوحه پیام واشنگتن را به تهران مخابره کرده، بحث‌ها درباره احتمال از سرگیری مذاکرات احیای برجام را احیا کرده، شواهد و قرائن نیز هر روز بیش از قبل چشم‌انداز احیای مذاکرات را بیشر می‌کند. میخاییل اولیانوف مذاکره‌کننده روس در وین، دیروز گفت که «شرایط کنونی حول برجام را می‌توان به «بن‌بست خورده» توصیف کرد، ولی این را هم روشن کرد که «تأیید اینکه برجام مرده است، به قطع زودتر از موعد می‌باشد.» او فراتر از این، گفته که «شانس برای احیای برجام وجود دارد» و اینکه «برای این امر تصمیم سیاسی تمامی اعضای روند وین برای بازگشت به میز مذاکرات لازم است تا مذاکرات را به نقطه معقول برسانیم.... ایران اراده سیاسی برای پایان دادن به این روند را دارد.» همزمان، واشنگتن فری بیکن در گزارشی نوشته که ائتلافی متشکل از فعالان ترقی خواه با حمایت مالی «جورج سوروس» سرمایه‌گذار و میلیاردر یهودی، «چارلز کوک» میلیاردر و کارآفرین امریکایی و صندوق برادران راکفلر در حال لابی‌گری‌های پنهانی برای احیای توافق هسته‌ای هستند.. در حالی که تا چند هفته قبل، مقام‌های امریکایی به طور مکرر می‌گفتند که احیای برجام اولویت دولت بایدن نیست و بر حمایت از آنچه «اعتراضات سراسر» می‌خوانند، اصرار داشتند، حالا واشنگتن فری بیکن نوشته که نهاد‌هایی مانند جی. استریت، نایاک اکشن، بنیاد جامعه باز، دیده بان حقوق بشر و صندوق برادران راکفلر به منظور لابی‌گری با نمایندگان کنگره امریکا گردهم آمده‌اند. به نوشته واشنگتن فری بیکن، فردی به نام ویلیامز از اعضای جی استریت، طی ایمیلی که برای دیگر فعالان ارسال کرده، نوشته است: «این نامه را برای طرح این پیشنهاد می‌نویسم که اعضای گروه هفته آینده نشستی مجازی تشکیل داده و درباره مفاد طرحی که می‌توانیم به قانونگذاران طرفدار دیپلماسی برای حمایت از مردم ایران پیشنهاد دهیم به اجماع برسیم.»واشنگتن فری بیکن مدعی شده است که طرح فعالان مورد نظر دو مسیر دارد. آنها قرار است از سویی طرحی حقوق بشری برای حمایت خود از مردم ایران ارائه کنند و از طرف دیگر اعضای مجلس نمایندگان و سنا را قانع کنند با ارسال نامه‌ای به جو بایدن رئیس‌جمهور امریکا، خواستار بازگشت او به برجام شوند.
منبع: روزنامه جوان