یک بام و دو هوای حاکمان باکو

 جمهوری آذربایجان در ادامه تلاش‌ها برای تخریب روابط با ایران به بهانه حمله یک فرد به سفارت این کشور در تهران که به‌خاطر  مسائل و انگیزه‌های شخصی صورت گرفته بود، هشدار سفر به ایران صادر کرد. این در حالی است که باکو اعلام کرده کنسولگری خود را در شهر تبریز باز نگه می‌دارد. به گزارش فارس، این وزارتخانه در اطلاعیه‌ای ضمن اشاره به حمله اخیر در سفارت باکو در تهران، مدعی شد به دلیل «وضعیت ناپایدار» در جمهوری اسلامی ایران و «حمله تروریستی» علیه مأموریت دیپلماتیک جمهوری آذربایجان، به شهروندان توصیه می‌شود جز در صورت لزوم از سفر به ایران بپرهیزند. باکو افزود: به کسانی که سفر می‌کنند توصیه می‌شود احتیاط بیشتری را به کار ببندند.

در این اطلاعیه همچنین به شهروندان جمهوری آذربایجان که در حال حاضر در ایران حضور دارند، توصیه شده مقررات ایمنی و امنیتی را رعایت کنند. در پایان ذکر شده که شهروندان جمهوری آذربایجان می‌توانند برای خدمات کنسولی به سرکنسولگری این کشور در تبریز مراجعه کنند. پیش‌تر، وزارت خارجه جمهوری آذربایجان اعلام کرد که پروسه تخلیه کارکنان و دیپلمات‌های سفارت این کشور در تهران تکمیل شده است. در پی آن، «خلف خلف‌اف» معاون وزیر خارجه جمهوری آذربایجان گفت که تعلیق فعالیت‌های سفارت این کشور در تهران خللی در فعالیت‌های کنسولگری جمهوری آذربایجان در تبریز ایجاد نخواهد کرد و تخلیه سفارت شامل کنسولگری تبریز نمی‌شود.

ادعای متناقض

درحالی ادعای ناامنی و ناپایداری وضعیت ایران به عنوان بهانه‌ای برای عدم فعالیت سفارت جمهوری آذربایجان در تهران مطرح شده است که وزارت امور خارجه این کشور اعلام داشته است کنسولگری جمهوری آذربایجان در تبریز همچنان به فعالیت خود ادامه خواهد داد. این تصمیم‌گیری باکو اما مواضع یک بام و دوهوای رژیم حاکم بر این کشور را نشان می‌دهد؛ چراکه اگر ایران ناتوان از تأمین امنیت دیپلمات‌های جمهوری آذربایجان است اصرار بر ماندن دیپلمات‌ها در کنسولگری تبریز نمی‌تواند مبنای درستی داشته باشد. از همین رو می‌توان گفت تصمیم اخیر و متناقض صورت گرفته در ارتباط با عدم فعالیت سفارت همزمان با فعالیت کنسولگری باکو تنها برآمده از اغراض سیاسی است. دیگر کنش‌های جمهوری آذربایجان نیز نشان می‌دهد اغراض سیاسی در حاشیه‌سازی‌های اخیر به خوبی قابل توجه است.

سفارت باکو در تهران مقدس‌تر از لندن!

غائله اخیر در حالی آغاز شد که فردی به نام یاسین حسین‌زاده که همسری از شهروندان جمهوری آذربایجان دارد با ادعای آنکه همسرش 10 ماه قبل به سفارت آذربایجان مراجعه کرده و دیگر بازنگشته است به سفارت این کشور حمله مسلحانه انجام داد. پس از آن بود که مسئولان ایران از عالی‌ترین سطوح در قوای سه گانه تا وزرای امور خارجه و کشور و همچنین پلیس به این مسأله ورود کرده و پیگیری فوری این حادثه و دلجویی از مجروحین و تسلیت به مردم باکو را در دستور کار قرار دادند. با همه این تفاسیر اما مقامات حاکم در همسایه شمالی در اقداماتی خلاف آداب زیست همسایگی و متناقض با اسناد و مدارک، این حادثه را تروریستی اعلام کرده و سخنانی تند بر زبان راندند.

یک بررسی تطبیقی در ارتباط با حوادث مشابه نشان می‌دهد تا چه میزان رفتار جمهوری آذربایجان پس از حمله صورت گرفته به سفارت این کشور غیردیپلماتیک بوده است. شش ماه قبل گروه کویتی موسوم به اتحاد خدام المهدی به سفارت جمهوری آذربایجان در لندن حمله کردند اما جمهوری آذربایجان نه سطح روابط خود با انگلیس را تقلیل داد و نه مواضع تندی در خصوص عدم تأمین امنیت دیپلمات‌های خود توسط این کشور ابراز داشت.

اتفاقاتی مشابه که زمینه تیره شدن روابط دو کشور را داشته باشد بارها بین کشورهای دیگر نیز رقم خورده است و هیچ گاه به تنش جدی منجر نشده است. به عنوان نمونه چهار ماه قبل فردی با سلاح سرد به سفارت ایران در دانمارک حمله کرد و وارد سفارتخانه کشورمان شد. این اتفاق تنها با اعتراض ایران و پیگیری دیپلماتیک برای افزایش حفاظت از مقام‌های کشورمان همراه بود و هیچ گونه استثناسازی و دانمارک هراسی را در پی نداشت. در موردی وخیم‌تر می‌توان به قتل سفیر روسیه در ترکیه که شش سال قبل توسط پلیس آنکارا که گفته شده بود از محل کار خود اخراج شده است اشاره کرد. کشتن آندره کارلوف که برای مردم روسیه شخصیت قابل احترام و محبوبی بود در یک همایش هنری و در مقابل چشمان میلیون‌ها نفر اما نتوانست منجر به راه‌اندازی کارزار اتهامات بی‌پایه مسکو علیه آنکارا شود. این درحالی بود که همان زمان ترکیه و روسیه اختلافات راهبردی مهمی در خصوص جنگ سوریه داشتند و زمینه برای تیره شدن روابط دو کشور وجود داشت. جالب آنکه در همان زمان کشورهای دنیا به خصوص جمهوری آذربایجان طرفین را به خویشتنداری دعوت کرده و مانع از تزاید اختلافات می‌شدند، اما در ماجرای حمله یک فرد با انگیزه شخصی دولت باکو حتی به ادعاهای ضارب در خصوص چگونگی سفر همسر او به جمهوری آذربایجان نیز پاسخ نداده و با ادعاهایی عجیب به حواشی دامن زده و رسانه‌های آنها هر بار در ایران‌هراسی و اتهام‌زنی از یکدیگر سبقت می‌گیرند.

این موارد نشان می‌دهد که آنچه اکنون در مواضع باکو علیه تهران در حال رقم خوردن است تنها به بهانه‌ای رخ داده که در موارد مشابه بین کشورها نتوانسته به کاهش روابط و بحران منجر شود.

نقش تبعه باکو در جنایت شاهچراغ

در حالی حاکمان باکو برای تنش‌سازی بهانه‌تراشی می‌کنند که جمهوری اسلامی ایران تاکنون از خود خویشتنداری نشان داده است. ایران در ماجرای عملیات تروریستی شاهچراغ که عنصر اصلی و هماهنگ کننده آن تابعیت جمهوری آذربایجان را داشته و خود را از فرودگاه حیدرعلی اف باکو به ایران رسانده بود اجازه نداد تا این اقدام به عنوان «صادرات تروریست توسط دولت باکو» معرفی شود.

با آنکه حضور تروریست‌ها و رژیم صهیونیستی در همسایگی ایران به تنهایی می‌تواند علتی مشروع برای اقدامات و مواضع آشکار علیه دولت الهام علی‌اف باشد اما ایران تلاش داشته است تا همواره سیاست‌های خود را بر مبنای حسن همجواری پیش ببرد. هر چند این سیاست چک سفید امضا نبوده و با افزایش ماجراجویی‌های پیگیری شده توسط خاندان حاکم بر جمهوری آذربایجان می‌تواند تغییر رویه جدی را در پی داشته باشد؛ تغییری که البته تبعات آن برای ماجراجویان باکویی قابل تحمل نخواهد بود.

روزنامه ایران