روبات‌ها هم زود از آشوب خسته شدند!
مقایسه تولید محتوای توئیتر فارسی در مورد اعدام‌شدگان حوادث اخیر از یک سازماندهی خبر می‌دهد
داده‌کاوی از بررسی تولید محتوای مربوط به اعدام چهار فرد مربوط به اغتشاش‌های اخیر نشان می‌دهد اولویت زمانی، تأثیر زیادی در حجم تولید محتوای توئیتری داشته و محسن شکاری با ۴میلیون، بیشترین و محمد حسینی با ۲۲۰هزار، کمترین واکنش را در توئیتر فارسی به خود اختصاص داده‌اند.
اعدام چهار تن از عوامل اغتشاش‌های اخیر در آذر و دی‌ماه۱۴۰۱، واکنش‌هایی در فضای مجازی به خصوص توئیتر و اینستاگرام فارسی به همراه داشت. داده‌کاوی ایرنا در بررسی‌های جداگانه به واکاوی هر چهار موج توئیتری شکل گرفته پیرامون اعدام «محسن شکاری، مجیدرضا رهنورد، محمدمهدی کرمی و سیدمحمد حسینی» پرداخته است.
۱- محسن شکاری
وی به عنوان یکی از لیدر‌های اغتشاشات، سوم مهرماه با استفاده از سلاح سرد، اقدام به بستن خیابان ستارخان نموده و همچنین یکی از مأموران حافظ امنیت را با قمه مجروح کرده بود که همان روز دستگیر شد. بر اساس شواهد و اسناد موجود در پرونده، «کشیدن سلاح به قصد جان و ایجاد رعب و وحشت و سلب آزادی و امنیت مردم»، «جرح عمدی با سلاح سرد به مأمور حافظ امنیت هنگام انجام وظیفه» و «مسدودکردن خیابان ستارخان تهران و اخلال در نظم و امنیت جامعه» از جمله دلایلی بوده که دادگاه انقلاب تهران با بررسی آنها، به اتهام محاربه حکم به اعدام داده است.
شکاری نخستین فردی بود که در جریان ناآرامی و اغتشاش‌های شهریورماه۱۴۰۱ محکوم به اعدام و حکم او در ۱۷آذرماه اجرایی شد. اجرا شدن حکم محسن شکاری به عنوان نخستین اعدامی، بیشترین حجم واکنش‌ها را در فضای مجازی از جمله تلگرام، توئیتر و اینستاگرام برانگیخت، به گونه‌ای که در سه روز نخست این اتفاق، ۳میلیون توئیت زده شد و در بازه زمانی ۱۵آذر تا ۲۰دی، نزدیک ۴میلیون‌و۷۰۰هزار توئیت از سوی ۲۸۵هزار کاربر منتشر شد.
نرخ مشارکت بالای این موج توئیتری به خوبی از سازماندهی‌شدن آن و حضور بدافزارها و روبات‌ها حکایت دارد، با وجود این، اعدام شکاری باعث جلب توجه طیف‌های مختلف کاربران در توئیتر و اینستاگرام شد که عمده این حضور انتقادی و اعتراضی بوده، نرخ مشارکت این موج ۴/۱۶ و متوسط لایک برای هر توئیت ۶۲ لایک محاسبه شده است.
اعدام محسن شکاری علاوه بر اینکه به عنوان نخستین اعدامی، محل واکنش توئیتری‌ها شد، در ارتباط با برخی مسائل حقوق بشری اسلامی از جمله قصاص، به فضایی برای جدل و بحث کاربران تبدیل شد و از همین رو، تولید محتوای توئیتری شکاری با اختلاف، از دیگر اعدام‌شدگان افزون‌تر شده است.
روند انتشار این توئیت‌ها نشان می‌دهد بیشترین حجم تولید محتوا به روز‌های منتهی به اجرای حکم اعدام یعنی ۱۶ و ۱۷آذرماه مربوط می‌شود. نکته مهم آنکه، بیشتر این محتوا، ری‌توئیت بوده که حضور روبات‌ها و کاربران غیرعادی را آشکار می‌کند، از سوی دیگر، حجم تولید محتوا به طور مشخصی از ۲۶آذرماه کم و در روز‌های میانی دی‌ماه به صفر رسیده است.
۲- مجیدرضا رهنورد
مجیدرضا رهنورد‌پایین‌ده، فرزند محمدجواد که در اقدام تروریستی ۲۶آبان‌ماه۱۴۰۱، دو نیروی حافظ امنیت را به شهادت رساند و چهار نفر دیگر را مجروح کرد، صبح ۲۱ آذرماه۱۴۰۱ در مشهد و در ملأ عام اعدام شد. رهنورد در جریان حمله خود، چهار فرد دیگر را که در مسیرش بودند نیز مجروح کرد و از محل حادثه گریخت. به گفته یکی از شاهدان عینی در دادگاه که صحنه این جنایت را از نزدیک دیده بود، در روز حادثه پس از آنکه متهم، دو تن از نیرو‌های حافظ امنیت را به شهادت رساند، در حال فرار هر فرد دیگری را که سر راهش قرار داشت با چاقو می‌زد و سپس متواری شد. اتفاقات آن روز به میزانی فضای منطقه را دچار ترس کرده بود که مردم، همه دچار وحشت شده، ترسیده بودند و مغازه‌دار‌ها از ترس و وحشت به وجود آمده توسط متهم، فروشگاه‌های خود را تعطیل کردند.
دومین حجم تولید محتوای توئیتری‌ها به دومین فرد اعدام‌شده یعنی مجیدرضا رهنورد مربوط می‌شود تا نشان دهد اولویت اعدام‌شدگان در تولید محتوای توئیتری آنها تأثیر برجسته‌ای داشته است. در بازه یادشده یعنی ۱۵آذر تا ۲۰دی‌ماه، ۲میلیون‌و۴۲۵ توئیت درباره رهنورد از سوی ۲۱۱هزار کاربر منتشر شده که نرخ مشارکت ۴/۱۱ را برای این موضوع نشان می‌دهد و به روشنی سازماندهی این موج توئیتری و شائبه حضور روبات‌ها را در این موضوع تقویت می‌کند.
۳- محمدمهدی کرمی
«محمدمهدی کرمی» و «سیدمحمد حسینی» عوامل اصلی جنایتی که به شهادت مظلومانه سیدروح‌الله عجمیان منجر شدند، صبح ۱۷دی‌ماه۱۴۰۱ به دار مجازات آویخته شدند.
۱۲آبان‌ماه تعدادی از اغتشاشگران در اطراف آرامستان بهشت سکینه و کمالشهر کرج به بهانه شرکت در مراسم چهلم یکی از جانباختگان اغتشاش‌ها، با ایجاد ناآرامی و ریختن سنگ، چوب و نخاله‌های ساختمانی، اقدام به بستن آزادراه کرج- قزوین و اختلال در عبور و مرور خودروها، تخریب اموال عمومی و خصوصی و ضرب و جرح مأموران کردند. در حوادث آن روز، «سیدروح‌الله عجمیان» یکی از حافظان امنیت مظلومانه به شهادت رسید.
۷۸۸هزار توئیت در بازه حدود یک ماهه از سوی ۱۴۴هزار کاربر منتشر شد که این حجم از محتوا نزدیک ۲میلیون‌و۴۶۸هزار لایک دریافت کردند. نرخ مشارکت در این موج ۴/۵ و متوسط لایک ۱/۳ عدد به دست آمده است. نرخ مشارکت به نسبت پایین این موج، از غیرسازماندهی بودن و عمومیت بیشتر آن حکایت دارد، آن هم در حالی که متوسط لایک پایین این محتوا، بیانگر حجم زیاد محتوای بازنشری، محتوای حذف‌شده و توئیت‌های بی‌شمار بدون لایک است.
۴- سیدمحمد حسینی
سیدمحمد حسینی فرزند سیدحسن متهم ردیف دوم پرونده شهید عجمیان است؛ فردی که با چاقو ضرباتی به شهید وارد کرد. وی همچنین به صراحت در دادگاه اعلام کرد: چاقوی خود را دو مرتبه و به عمق دو بند انگشت، به بدن شهید عجمیان فشار دادم و در مرتبه سوم کمی به داخل بدن وی وارد کردم. در رابطه با اقدام جنایتکارانه محکوم حسینی در روز حادثه، دیگر متهمان پرونده نیز به صراحت وی را به عنوان فردی معرفی کردند که به شهید چاقو زد و با توجه به اینکه سیدمحمد حسینی در آن روز پیراهن قرمز به تن داشته حتی پیش از شناسایی و بازداشت، سایر متهمانی که قبل از وی بازداشت شدند، همگی اظهار داشتند کسی که لباس قرمز داشته چند ضربه چاقو به شهید زده است.
چهارمین اعدامی اتفاقات شهریورماه، چهارمین رتبه را در تولید محتوای توئیتری‌ها به خود اختصاص داده است، با این توضیح که نداشتن مصاحبه‌های تلویزیونی مرتبط با سیدمحمد حسینی، باعث شده است نسبت به محمدمهدی کرمی محتوای کمتری از وی منتشر شود.
در مجموع ۲۲۱هزار توئیت از سوی ۷۸هزار کاربر در این مدت درباره حسینی منتشر شده که ۷۴۱هزار لایک دریافت کردند. نرخ مشارکت ۸/۲ و متوسط لایک ۵/۹ نشان می‌دهد که محتوای مربوط به حسینی نسبت به دیگر اعدام‌شدگان از عمومیت بیشتری برخوردار بوده و حجم کاربران نسبت به تولیدمحتوا بیشتر بوده است.
جمع‌بندی
۱- داده‌کاوی از بررسی محتوای توئیتری مربوط به اعدام‌شدگان نشان می‌دهد اولویت زمانی اعدام‌شدگان تأثیر مهم و مستقیمی در حجم محتوای مربوط به کاربران توئیتر داشته است، به گونه‌ای که محسن شکاری با ۴میلیون‌و۷۰۰هزار بیشترین حجم توئیتری را به خود اختصاص داده و بعد از آن مجیدرضا رهنورد با ۲میلیون‌و۴۰۰هزار، محمدمهدی کرمی با ۷۸۰هزار و سیدمحمد حسینی با ۲۲۰هزار توئیت، ری‌توئیت و ری‌پلای قرار دارند.
۲- بررسی روند انتشار محتوای این چهار فرد اعدامی نشان می‌دهد بیشترین حجم تولید محتوای توئیتری در روز‌های منتهی به اجرای حکم اعدام منتشر شده و هر چه زمان گذشته حجم تولید محتوا کاهش یافته است.
۳- واکاوی ابرکلمات هشتگ‌های پرتکرار نشان می‌دهد هشتگ مهسا امینی در کنار نام چهار فرد اعدام‌شده به عنوان پرتکرارترین هشتگ به کار رفته توئیتری‌ها بوده است، به گونه‌ای که برخی کارشناسان مجازی مدعی هستند هشتگ مهسا امینی همچنان اسم رمز معترضان و براندازان مجازی است و بالا نگه‌داشتن حجم عددی این هشتگ برای این طیف اهمیت زیادی دارد.
۴- تحلیل فعال‌ترین رسانه‌ها و کاربران هر چهار فرد اعدام‌شده به روشنی از فعالیت اکانت‌های فعالی حکایت دارد که به دلیل حجم بسیار بالای تولید محتوا، ناشناس و بی‌هویت بودن حساب کاربری و همچنین فاصله زمانی توئیت‌های آنها (هیستوگرام زمانی) شائبه روبات بودن آنها به شدت تأیید و تقویت می‌شود.
۵- نرخ مشارکت بالای موج‌های توئیتری شکل گرفته از این چهار اعدامی به طور واضح به سازماندهی بودن این اکانت‌ها و عمومی نبودن این موج‌ها اشاره دارد. همچنین تخصیص حجم اصلی محتوا به محتوای بازنشری نیز دلیل واضح دیگری برای افزایش فعالیت بدافزارها، اکانت‌های غیرعادی و روبات‌ها محسوب می‌شود.
منبع: روزنامه جوان