جدید ترین دستگاه های تصویر برداری پزشکی
دستگاه های تصویر برداری پزشکی برای تصویربرداری از اندام‌های مختلف بدن و در نهایت ارائه این تصاویر به پزشکان متخصص برای تشخیص و درمان بسیاری از بیماری‌ها کاربرد دارند. طبق نظر پزشک، استفاده از دستگاه‌های تصویربرداری در شرایطی نیاز است که معاینات بالینی و دیگر اقدامات لازم، نتایج مورد نیاز برای تشخیص بیماری را ارائه نداده و نیاز به بررسی تخصصی‌تر احساس می‌شود.
دستگاه های تصویر برداری متعددی طراحی و ساخته شده‌اند و اکنون در بسیاری از مراکز تصویربرداری مورد استفاده قرار می‌‌گیرند که هر یک کاربردهای خاص خود را دارند. در ادامه این مطلب جدیدترین دستگاه های تصویربراری پزشکی را معرفی کرده و کاربرد هر یک را نیز بیان خواهیم کرد.
1. دستگاه تصویر بردای سونوگرافی
دستگاه سونوگرافی، یکی از کاربردی‌ترین، مهمترین و در عین حال کم خطرترین دستگاه تصویر برداری است. اکثر افراد با شنیدن نام دستگاه سونوگرافی به یاد کاربرد آن برای تصویربرداری از جنین در رحم مادران باردار، می‌افتند. اما باید بدانید این دستگاه کاربردهای گوناگونی همچون سونوگرافی از کبد، سونوگرافی کلیه، غده تیروئید، مجاری ادراری، تشخیص سنگ کلیه و دیگر اندام‌های بدن دارد. امواج مورد استفاده در دستگاه سونوگرافی، فرکانسی بین 1 تا 5 مگاهرتز دارند که برای بدن کاملا بی خطر خواهد بود.
در کار با دستگاه سونوگرافی از امواج صوتی با فرکانس بالا و پژواک آنها که شبیه به پژواک خفاش، نهنگ و دلفین است، به عنوان اساس تصویربرداری استفاده می‌شود. اجزاء این دستگاه شامل پروب، مانیتور، صفحه کلید و .. است. لازم به ذکر است که دستگاه های سونوگرافی فقط به صورت مبله ارائه نمی شوند. انواع دستگاه سونوگرافی هندهلد هم توسط پزشکان استفاده می شود و سرعت و دقت بالایی را به پزشکان می دهد. مزایا و کاربردهای این دستگاه به شرح زیر است:
مزایای استفاده از دستگاه سونوگرافی هندهلد
- حمل آسان به دلیل ابعاد کوچک
- امکان سونوگرافی در هر مکانی
- مقاوت بالا
- امکان اتصال به موبایل و لپ تاب وغیره
- ارائه تصاویر با وضوح و کیفیت بالا
- ارسال آسان گزارش تصویر برداری
- صرفه جویی در زمان
- و ...
کاربردهای دستگاه های تصویربرداری سونوگرافی هند هلند
در ادامه برخی کاربردهای دستگاه سونوگرافی قابل حمل یا هند هلد را به اختصار بیان می‌کنیم.
- امکان تصویربرداری از وضعیت شکم
- بررسی وضعیت سلامت قلب و عروق
- تصویربرداری از جنین در رحم مادر
- تشخیص مشکلات عضلانی
- تشخیص انواع سرطان
- و ...
پیشنهاد به مطالعه بیشتر: اخطار به سونوگرافی بیش از اندازه مادران باردار
2. دستگاه سی تی اسکن (CT scan)
یکی از پرکاربردترین دستگاه های تصویربرداری پزشکی، دستگاه سی تی اسکن است که با نام توموگرافی کامپیوتری نیز شناخته می شود. سی تی اسکن برای تصویربرداری از اندام‌های مختلف بدن و در اصل بافت‌های نرم و استخوان کاربرد دارد. اجزای دستگاه سی تی اسکن متعدد بوده و هر یک فعالیت خاصی دارند، اما مشخص‌ترین آنها که بیمار نیز به راحتی متوجه می‌شود، تیوپ اشعه ایکس است.
این تیوپ با زاویه 360 درجه به دور بدن بیمار و در محل مورد نظر برای تصویربرداری همچون قفسه سینه، چرخیده و تصاویر متعددی را در زوایای مختلف، در اختیار پزشک قرار می‌دهد. در نهایت تصاویر بدست آمده از این دستگاه پس از اعمال برخی پردازش‌های لازم به صورت تصاویر مقطعی سه بعدی و به شکل پرینت شده بر روی نگاتوسکوپ، در اختیار پزشک قرار گرفته و بررسی‌های لازم انجام می‌گیرد.
یکی از مزایای اصلی تصویربردای سی تی اسکن، ارائه تصاویر به صورت مقطعی و سه بعدی است که این مزیت باعث نمایش هر چه بهتر ریزترین بافت‌های غیر طبیعی بدن خواهد شد. به طور کل، تصویر برداری سی تی اسکن برای بافت‌های استخوانی همچون ستون فقرات، نتایج بهتری را ارائه می‌دهد و توصیه می‌شود برای تشخیص بافت‌های نرم از MRI استفاده شود. البته در برخی شرایط ممکن است بنا بر صلاحدید پزشک این دو روش همزمان انجام شوند.
3. دستگاه تصویر برداری ام آر آی (MRI)
تصویربرداری MRI یا تشدید مغناطیسی که از امواج مغناطیسی در آن استفاده می‌کند، به یکی از کاربردی‌ترین دستگاه های تصویربرداری پزشکی تبدیل شده است. امواج ساطع شده از دستگاه MRI در مقایسه با اشعه X بسیار کم خطر بوده و عوارضی ایجاد نمی‌کند. البته در نظر داشته باشید، اشعه X نیز خطرناک نبوده و صرفا باید به برخی نکات همچون میزان دز دریافتی از تصویربرداری، طی مدت زمان مشخص، تخصص کارشناس، کیفیت دستگاه و غیره توجه داشته باشید.
روند تصویر برداری دستگاه MRI بسیار گسترده بوده و تمام نکات آن در این مطلب نمی‌گنجد. در انتها و پس از روندی بسیار تخصصی، تصویر خروجی از تصویربرداری MRI در اختیار پزشک قرار می‌گیرد. دقت دستگاه MRI به حدی بالاست که برای تشخیص اختلالات حرکتی نیز کاربرد دارد و اینگونه به تشخیص پزشک برای انتخاب بهترین راه برای رفع اختلالات حرکتی، کمک می‌کند. لازم به ذکر است که می توان از سونوگرافی هندهلد نیز برای بیماران با مشکلات حرکتی استفاده کرد و در منزل یا مطب به تشخیص بیماری ها و مشکلات آنها پرداخت.
4. دستگاه تصویربردای ماموگرافی
برای تشخیص انواع سرطان سینه از دستگاه ماموگرافی استفاده می‌شود. روند کار دستگاه ماموگرافی به این شکل است که ابتدا سینه بین دو صفحه قرار می‌گیرد. یکی از صفحات زیر سینه و دیگر روی آن قرار می‌گیرد. صفحه دوم کمپرسور نام دارد و باعث صاف شدن سینه شده و در نهایت دید بهتری از درون بافت سینه ارائه می‌دهد. سپس دز مشخصی از اشعه ایکس به بافت سینه ساطع می‌شود. این دستگاه در انواع ماموگرافی دیجیتال، سیستم تشخیصی کامپیوتری CAD و ماموگرافی سه بعدی Tomosynthesis مورد استفاده قرار می گیرد.
5. دستگاه تصویربرداری اکوکاردیوگرافی
دستگاه اکوکاردیوگرافی با استفاده از امواج فراصوت، تصاویری از قلب که شامل عملکرد دریچه‌ها، حفره‌های قلب، ضربان قلب و سرعت و جهت جریان خون است را ارائه می‌دهد. امواج فراصوت دستگاه اکوکاردیوگرافی، از طریق پروب به قلب شخص برخورد می‌کنند. پس از برخورد این امواج با قلب، امواج بارتابی با شدت و سرعتی متفاوت دریافت شده و این امواج به تصاویری قابل تشخیص برای پزشک تبدیل می‌شوند.
6.دستگاه تصویربرداری سی آرم C-Arm
دستگاه سی آرم C-Arm به صورت بازویی C شکل است که با استفاده از اشعه ایکس از اندام‌های مختلف بدن تصویربردرای انجام می‌دهد. این دستگاه نیز به دو صورت ثابت و پرتابل قابل استفاده است و در جراحی‌هایی همچون ارتوپدی که تصاویر مورد نیاز از بدن به صورت خیلی سریع و در زمانی محدود مورد نیاز است، استفاده می‌شود.
دیگر دستگاه های تصویربردای پزشکی
ابزارهای دیگری همچون دستگاه تصویربرداری فلوروسکوپی، دستگاه پانورکس یا OPG، رادیولوژی دندان و ... نیز می توان به عنوان جدیدترین دستگاه های تصویربرداری نام برد. در این مطلب به بررسی جدیدترین دستگاه های تصویربرداری پزشکی پرداخته و توضیح مختصری درخصوص هر یک بیان شد. یکی از پر استفاده‌ترین دستگاه‌های تصویربرداری، دستگاه سونوگرافی است. دستگاه سونوگرافی هند هلد، بسیار پرکاربرد بوده و طرفداران زیادی را به خود جذب کرده است.