15 پرسش شايع خانم‌ها درباره سزارين
هفته نامه سلامت : سزارين يعني چه؟ ج: سزارين يعني شكافتن شكم و ايجاد يك برش بر روي رحم زن باردار به منظور خارج كردن جنين از داخل رحم. شايع‌ترين مواردي كه باعث مي‌شود پزشكان از اين روش استفاده كنند، چه مواردي است؟ ج: اگر بحث اصرارهاي بيجاي خانم باردار و خانواده‌اش را كنار بگذاريم، معمولا پزشكان به يكي از 4 دليل زير دست به سزارين مي‌زنند: 1ـ عدم پيشرفت زايمان يا بحراني‌شدن شرايط زايمان. 2ـ سابقه سزارين در زايمان‌هاي قبلي زائو. 3ـ وضعيت استقرار نامناسب جنين براي زايمان طبيعي. (همانطور كه مي‌دانيد بچه‌ها معمولا با سر از رحم بيرون مي‌آيند اما اگر شرايط استقرار جنين به نحوي باشد كه مثلا بخواهد با پا از رحم خارج شود، آنوقت بايد براي سزارين اقدام كرد.) 4ـ وضعيت نامناسب و بحراني تنفس در جنين. معمولا سزارين در كدام دسته از خانم‌هاي باردار شايع‌تر است؟ ج: ميزان سزارين معمولا در خانم‌هايي كه تا به حال زايمان نداشته‌اند و براي اولين بار مي‌خواهند فرزندي به دنيا بياورند، بيشتر است و البته اين ميزان با افزايش سن نيز افزايش مي‌يابد. در شرايط غير اورژانس، چه زماني براي انجام سزارين مناسب‌تر است؟ ج: مناسب‌ترين زمان در شرايط غيراورژانس، وقتي است كه معيارهاي باليني و آزمايشگاهي براي بلوغ جنين به اثبات رسيده باشد و معمولا وقتي اين اتفاق مي‌افتد كه سي و نه هفته كامل از تاريخ آخرين قاعدگي خانم باردار گذشته باشد. آيا براي انجام عمل سزارين نيز مانند ساير جراحي‌هاي بزرگ، ضرورت دارد كه بيمار چند ساعت قبل از عمل، ناشتا باشد؟ ج: بله، در سزارين نيز ضرورت دارد كه بيمار حداقل 8 ساعت قبل از عمل، ناشتا باشد تا معده خالي شود و عوارض حين عمل مثل آسپيراسيون (برگشت محتويات گوارشي از مري و ورود آن به مجاري تنفسي) اتفاق نيفتد. حجم خوني كه خانم‌ها در حين سزارين از دست مي‌دهند، چقدر است؟ ج: ميزان خونريزي در حين عمل سزارين به طور معمول، يك ليتر است و البته بعضي از خانم‌ها ممكن است خونريزي تا يك و نيم ليتر را هم تجربه كنند. به همين دليل است كه معمولا يك تا دو ليتر سرم رينگر لاكتات و يا سرم قندي نمكي در طي عمل و بلافاصله بعد از عمل به بيمار تزريق مي‌شود. مدت زماني كه لازم است زائو بعد از انجام عمل سزارين ناشتا باشد، چقدر است؟ ج: معمولا بيمار بايد 24 ساعت بعد از انجام اين عمل جراحي، ناشتا باشد تا شانس بروز آسپيراسيون به حداقل برسد و همچنين، از آنجايي كه احتمال بروز عوارض بعد از زايمان نيز طي 24 ساعت اول بعد از سزارين بالاست، بهتر است كه بيمار در طي اين 24 ساعت ناشتا بماند و غذايش را صرفا از طريق سرم‌هاي خوراكي دريافت كند. پس از سزارين، زائو تحت چه شرايطي از اتاق ريكاوري خارج مي‌شود؟ ج: شرط اول خروج از ريكاوري اين است كه زائو كاملا به هوش آمده باشد و شرط بعدي اين است كه خونريزي‌اش به حداقل كاهش پيدا كرده باشد. ضمنا فشار خون بيمار نيز بايد به شرايط پايداري رسيده و ادرارش هم بايد جريان پيدا كرده باشد، حداقل به ميزان 30 سي سي در ساعت. آيا در شرايط معمول پس از سزارين بايد داروي خاصي براي بيمار تجويز شود؟ ج: بله، تا زماني كه بيمار در بيمارستان بستري است معمولا هر شش ساعت آنتي‌بيوتيك وريدي دريافت مي‌كند و بعد از ترخيص از بيمارستان نيز مي‌توان تا هفت روز براي بيمار آنتي بيوتيك خوراكي تجويز كرد. سوند ادراري را چه مدتي بعد از سزارين، بيرون مي‌آورند؟ ج: در شرايط طبيعي، سوند فولي را بايد 12 ساعت بعد از عمل و يا صبح روز بعد از عمل خارج كرد. پس از چه مدتي، بيمار مي‌تواند از تخت پايين بيايد و شروع به راه رفتن كند؟ ج: حركت دادن بيمار را بايد هر چه زودتر شروع كرد. در بيشتر موارد، درست روز بعد از عمل، بيمار بايد حداقل دو بار و با كمك همراه از تخت خارج شود. در روز دوم بعد از عمل، بيمار مي‌تواند با كمك همراه در بخش قدم بزند. با حركت دادن زودرس بيمار، شانس ايجاد لخته‌هاي خوني در عروق بيمار و به حركت افتادن اين لخته‌ها در مسير گردش خون به حداقل مي‌رسد. آيا بيمار مي‌تواند غذا خوردنش را بلافاصله با صرف غذاهاي معمولي شروع كند؟ ج: نه، در اكثر بيماران رژيم مايعات روز بعد از عمل شروع مي‌شود و در روز دوم بعد از عمل معمولا رژيم غذايي عادي آغاز مي‌شود. اما در مواردي كه داخل شكم، دستخوش دستكاريهاي شديد شده باشد و يا عفونت‌هاي گسترده‌اي اتفاق افتاده باشد، معمولا رژيم غذايي مايعات نيز با تاخير آغاز مي‌شود. شستشوي محل بخيه‌ها از چه زماني بلامانع است؟ ج: از روز سوم به بعد، دوش گرفتن براي اين محل نيز بلامانع است اما تا قبل از آن، محل بخيه‌ها بايد هر روز معاينه شود و با مواد ضد عفوني كننده‌اي مانند بتادين شستشو داده شود و پانسمان گردد. بخيه‌ها را به طور معمول در روز چهارم بعد از عمل بيرون مي‌كشند. شايع‌ترين عوارض احتمالي سزارين چيست؟ ج: عوارض بيهوشي نظير آسپيراسيون (برگشت محتويات گوارشي به مجاري تنفسي) و آسيب‌هاي ريوي ناشي از آن، عفونت‌هاي موضعي، عفونت‌هاي گسترده، خونريزي شديد، لخته‌شدن خون در عروق خوني و به جريان افتادن اين لخته‌ها در مسير جريان خون كه البته بسيار خطرناك است، صدمه ديدن دستگاه ادراري، وارد آمدن آسيب‌هايي به مغز يا نخاع بچه و شكستگي‌هاي استخوان جمجمه، ران و اعضاي ديگر بچه. معمولا چند روز بعد از سزارين، زائو ترخيص مي‌شود؟ ج: در صورتي كه عوارض بعد از زايمان وجود نداشته باشد، مادر مي‌تواند در روز سوم يا چهارم بعد از زايمان از بيمارستان مرخص شود. در نخستين هفته بعد از زايمان، فعاليت‌هاي مادر بايد به مراقبت از خود و بچه‌اش محدود شود و نخستين ويزيت بعد از زايمان نيز بهتر است كه سه هفته بعد از ترخيص باشد.