امریکا در منگنه شفاف‌سازی برجام
ویدئوی دو ماه پیش جو بایدن، رئیس‌جمهور امریکا که گفته «برجام مرده، ولی اعلامش نمی‌کنیم» از عصر سه شنبه هزاران بار دست به دست شده؛ اتفاقی که فشار‌ها را برای شفاف‌سازی موضع واشنگتن افزایش داده است.
ویدئوی دو ماه پیش جو بایدن، رئیس‌جمهور امریکا که گفته «برجام مرده، ولی اعلامش نمی‌کنیم» از عصر سه شنبه هزاران بار دست به دست شده؛ اتفاقی که فشار‌ها را برای شفاف‌سازی موضع واشنگتن افزایش داده است. وزیر خارجه ایران به پیغام و پسغام‌های مکرر امریکایی‌ها اشاره کرده و گفته طرف امریکایی اظهارات «ریاکارانه» و اقداماتی داشته که با حرف‌های آنان «همخوانی» ندارد. برداشت روس‌ها این است که کاخ سفید تصمیم گرفته مذاکرات را متوقف کند و این تصمیم را «غیرمسئولانه» می‌دانند. همزمان، ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه امریکا از پاسخ صریح و شفاف به این سؤال که «آیا توافق را مرده اعلام می‌کنید؟ یا در کما است؟»، طفره رفت و به گفتن این بسنده کرد که «مطمئناً این ایرانی‌ها بودند که فرصت بازگشت سریع به پایبندی متقابل به برجام را از دست دادند.»
ویدئوی منتشر شده از پاسخ جو بایدن به یک مخالف ایرانی که از او می‌خواهد «مرگ برجام» را اعلام کند، ابهامات سیاست امریکا درباره مذاکرات هسته‌ای را تشدید کرده است. زنی که ظاهراً از مخالفان جمهوری اسلامی است در جریان ملاقات رو در رو که گفته شده به ۵۰ روز قبل برمی گردد، از بایدن می‌خواهد مرگ برجام را اعلام کند. بایدن با پاسخ «نه»، ظاهراً به او جواب منفی می‌دهد، ولی بلافاصله می‌گوید: «برجام مرده، ولی به دلایل زیادی (مرگش) را اعلام نمی‌کنیم». مقام‌های امریکایی سه ماه است تکرار می‌کنند «فعلاً» مذاکرات هسته‌ای احیای برجام اولویت‌شان نیست و اولویت خودشان را در خیابان‌های شهر‌های ایران جست‌وجو می‌کنند. معنی تلویحی این موضع، مذاکره نکردن است، هرچند می‌خواهند نشان دهند در‌های دیپلماسی را برای زمانی که اغتشاشات تمام شود، باز نگه داشته‌اند. با این حال، انتشار ویدئوی بایدن که گفته «برجام مرده، ولی اعلامش نمی‌کنیم»، نمایی جدید از سیاست امریکا را نشان داد، نمایی که با مواضع دوپهلو و غیرشفاف، می‌خواهد هزینه تصمیم سیاسی تصمیم‌های خود را به دوش کشور‌های دیگر بیندازد. یک روز بعد از انتشار ویدئوی رئیس‌جمهور امریکا، خبرنگاری از ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه پرسید «آیا توافق را مرده اعلام می‌کنید یا در کما است؟» که پرایس باز هم از پاسخ صریح در این باره خودداری کرد: «مطمئناً این ایرانی‌ها بودند که فرصت بازگشت سریع به پایبندی متقابل به برجام را از دست دادند. آن‌ها در ماه سپتامبر این فرصت را از بین بردند. زمانی که فکر می‌کردیم به دستیابی به توافق نزدیک هستیم و همه طرف‌های دیگر توافق کرده بودند، اما ایرانی‌ها به جای اینکه ما را در موقعیتی قرار دهند که جلو برویم، عقب‌نشینی کردند.»پرایس افزوده است: «ما همچنان بر این باوریم دیپلماسی مؤثر‌ترین و پایدار‌ترین راه برای اطمینان از عدم دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای و اطمینان از قابلیت راستی‌آزمایی اقدامات ایران است. در همین حال، ما یک جعبه ابزار بزرگ داریم و هیچ گزینه‌ای را از روی میز حذف نکرده‌ایم.»خبرنگار که ظاهراً پاسخ پرایس او را قانع نکرده، مجدداً از او می‌پرسد: «اگر (فرضاً) ایرانی‌ها به توافق بازگردند شما هم بازمی‌گردید؟» که او مجدداً با پاسخی مبهم، صورت مسئله فرضی بودن پرسش را پاک می‌کند: «ایرانی‌ها بار‌ها و بار‌ها نشان داده‌اند که برای بازگشت متقابل به پایبندی به برجام آماده نیستند و اخیراً در سپتامبر نیز فرصت بازگشت سریع به پایبندی دوجانبه به برجام را از بین بردند.»او با تکرار موضع سه ماه اخیر گفته است: «ما در حال حاضر روی آنچه در خیابان‌های ایران اتفاق می‌افتد، اعتراضات و کمک نظامی ایران به روسیه متمرکز هستیم.»جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی امریکا هم در موضعی مشابه، از پاسخ مستقیم درباره ویدئوی منتشر شده بایدن خودداری کرد و به خبرنکاران گفت: «در حال حاضر هیچ پیشرفتی در رابطه با توافق ایران در حال وقوع نیست. پیشرفتی را در آینده نزدیک پیش‌بینی نمی‌کنیم. این تمرکز ما نیست.»
مسکو: تصمیم به توقف گرفته‌اند
در حالی که فشار‌ها بر امریکا برای ازسرگیری مذاکرات احیای برجام تشدید شده، ظاهراً دولت بایدن به این دلیل از پاسخ صریح خودداری می‌کند که هزینه شکست احتمالی مذاکرات و مرگ برجام را به گردن ایران بیندازد: «برجام مرده، ولی به دلایل زیادی (مرگش) را اعلام نمی‌کنیم». جوزف بورل کمیسیونر سیاست خارجی اروپا، روز سه شنبه در حالی بعد از ملاقات با حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران در امان، پایتخت اردن از توافق با او برای از سرگرفتن برجام صحبت کرد که روس‌ها تصویری متفاوت از چشم‌انداز مذاکرات ارائه می‌کنند و گفته‌اند به این نتیجه رسیده‌اند که امریکا تصمیم گرفته مذاکرات را متوقف کند. «میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در مذاکرات احیای برجام در وین، دیروز گفت: «مذاکرات بر سر توافق هسته‌ای با ایران می‌تواند در یک یا دو روز تکمیل شود، اما ایالات متحده آماده ازسرگیری آن نیست.»این دیپلمات روس تصمیم امریکا برای توقف مذاکرات رفع تحریم‌ها با ایران را غیرمسئولانه خوانده و در کنفرانسی مطبوعاتی، درباره خطرات تشدید کنترل نشده ناشی از فقدان نتایج مثبت در مذاکرات وین هشدار داده است. اولیانوف توضیح داد: «اگر مذاکرات وین به شکل مثبت تکمیل نشود، آنگاه خطر تشدید به شکلی قابل توجه افزایش خواهد یافت که می‌تواند تا اسفناک‌ترین سناریو‌ها غیر قابل کنترل شود.» ریشی سوناک، نخست‌وزیر انگلیس هم با تأیید همین تصویر گفته تلاش‌ها برای احیای توافق هسته‌ای «ناکارآمد بوده‌اند.»
تهران: اقدامات امریکا با حرف‌ها همخوان نیست
در تهران، مقام‌های ایرانی موضع دولت بایدن درباره مذاکرات را «ریاکارانه» می‌خوانند. وزیر خارجه که روز سه شنبه با کمیسیونر سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفتگو کرده، دیروز در راه بازگشت از اردن گفت: «در دو تا سه ماه گذشته طرف امریکایی در اظهاراتی ریاکارانه، اقداماتی داشت که با حرف‌های آن‌ها همخوانی نداشت.» به گفته حسین امیرعبداللهیان، امریکا مرتباً ترجیح خود برای گام نهایی بازگشت همه طرف‌ها به توافق در وین را اعلام، اما در رسانه‌ها ریاکارانه رفتار می‌کردند. امیرعبداللهیان با اشاره به جلسه خود با بورل افزود: «در این جلسه درباره همه این مسائل صحبت شد و تأکید کردیم که اگر ادعای امریکایی‌ها برای پیگیری دیپلماتیک درست باشد نمی‌توانند به شیوه‌ای دیگر در رسانه‌ها به دنبال امتیازگیری باشند.» وزیر امور خارجه البته گفته که «برداشت ما این است که طرف‌های مختلف در حال بازگشت به واقع‌بینی هستند» و تأکید کرد: «ما نیز اعلام کردیم چنانچه خطوط قرمز ما رعایت شود، آمادگی داریم گام‌های نهایی رسیدن به توافق را برداریم.» محمد مرندی، مشاور تیم مذاکرکننده هسته‌ای هم در گفتگو با شبکه المیادین در پاسخ به سؤالی درباره تلاش‌ها برای احیای توافقنامه هسته‌ای ایران گفت: «دو طرف به توافق بسیار نزدیک هستند.» او گفته تردیدی نیست که ایرانی‌ها در سطح فنی، توانایی ساخت سلاح هسته‌ای را دارند، اما تصمیم گرفتند سلاح هسته‌ای تولید نکنند و نمی‌خواهند سلاح هسته‌ای داشته باشند.»
منبع: روزنامه جوان