65هزار نفر در یک سال مهاجرت کردند
آخرین آمار مهاجران ایرانی که ثبت‌شده، ۶۵هزار نفر در سال است که رکورد تازه‌ای برای ایران است. این آمار ظرف سال آینده و با ثبت خروجی‌های تازه، افزایش خواهد یافت.
موج مهاجرت از گروه‌های تحصیل‌کرده و نخبگان علمی که برای تکمیل تحصیلات یا بورسیه تحصیلی خارج می‌شدند، به سنین مدرسه و نیروی کار متخصص رسیده است. روند مهاجرت به‌گونه‌ای است که ظرف سال‌های آینده نگرانی درباره نه فقط گروه‌های خاص مانند پزشکی، پرستاری و مهندسی، بلکه کمبود نیروی کار وجود دارد که چالشی جدی است.
اگرچه نرخ مهاجرت هنوز به بحرانی‌ترین شرایط خود نرسیده است. اما آمار ۶۵هزار مهاجرت در سال، رکورد تازه‌ای برای ایران ثبت کرده است. با توجه به تاثیر عوامل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی بر پدیده مهاجرت، احتمالا ظرف سال‌های آینده نه تنها در بخش متخصص، بلکه در زمینه نیروی کار انسانی با چالش جدی مواجه خواهیم بود. اگر پیش‌تر مهاجرت میان دانشجویان و نخبگان، اپیدمی بود و به دیگری سرایت می‌کرد، حالا از آن حلقه بیرون آمده و به گروه‌های مختلف اجتماعی و اقتصادی رسیده و آن را به پاندمی تبدیل کرده است.
طبق گزارش رصدخانه مهاجرت ایران، در فاصله سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۱ به‌طور متوسط سالانه حدود ۸۶ هزار ویزا یا اجازه اقامت غیرتوریستی برای ایرانیان در اروپا، آمریکای شمالی، استرالیا، ترکیه و سایر کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD) صادر شده است.
همچنین، تعداد دانشجویان ایرانی در خارج از کشور طی یکی، دو دهه گذشته روند صعودی داشته و از تراز ۱۷ هزار دانشجو در سال ۲۰۰۰ میلادی به تراز ۶۶ هزار دانشجو در سال ۲۰۲۰ رسیده است. برهمین اساس،رتبه دانشجو فرستی ایران دربازه زمانی سال‌های ۲۰۰۰ تا۲۰۲۰ از رتبه۲۶ درجهان به رتبه ۱۷تغییر یافته است.آمریکا، آلمان،ترکیه،کانادا و ایتالیا به ترتیب پنج مقصد اصلی دانشجویان ایرانی در دنیا هستند.
دکتر بهرام صلواتی، رئیس رصدخانه مهاجرت ایران، در مراسم رونمایی از سالنامه مهاجرتی ایران ۱۴۰۱، عدم ایجاد زیرساخت برای تولید، انتشار و تحلیل داده‌ها در کشور را از مهم‌ترین چالش‌های حوزه مهاجرت اعلام کرد و گفت: اکنون ۶۵ هزار نفر در سال از طرق و کانال‌های مختلف از کشور مهاجرت می‌کنند. به گفته او، بر اساس آمار یونسکو و بانک جهانی در سال ۲۰۲۲، هزینه‌کرد عمومی در بخش آموزش و سلامت برای سرمایه انسانی خروجی (مهاجر خروجی) ۴۵ هزار و ۵۹ دلار در بخش سلامت و ۶۹ هزار و ۵۴۱ دلار هزینه سه دوره آموزش ابتدایی، متوسطه و عالیه طی ۲۳ سال زندگی فرد است. عددی نزدیک به ۱۲۰ هزار دلار در مجموع. در عین حال، در سال ۲۰۱۹، در مجموع ۴۲هزار و ۱۲۳ ایرانی از طریق ویزای کاری و تحصیلی از کشور خارج شده‌اند. هزینه تحصیل و بهداشت این گروه در مجموع معادل دو میلیارد دلار بوده است.
طبق اطلاعات موجود، در سال ۲۰۲۱ میزان درخواست پناهجویان ایرانی در بریتانیا معادل ۹۸۰۰ نفر بوده که بالاتر از پناهجویان عراقی و افغانستانی بوده است. شیوه استارت‌آپ، از روش‌های نوین مهاجرت و دریافت ویزا است. به گفته صلواتی، ۸۰ ویزا سال ۲۰۲۱ از سوی کانادا و ۳۰ ویزا توسط انگلستان برای استارت‌آپ‌های ایرانی صادر شده که این آمار در سال ۲۰۲۲ به ترتیب به ۳۰ و ۱۴ ویزا رسید.