تجربه مارگارت تاچر الگوی دولت احمدی نژاد!

طرح های دولت برای شهر تهران و شهرداری پایتخت بی شباهت با طرح مارگارت تاچر نخست وزیر محافظه کار انگلیس نیست که در نهایت در سال 1983 شورای شهر لندن را منحل کرد. به گزارش سرویس سیاسی «فردا» در اردیبهشت ماه سال جاری بود که بعد از اعلام علاقه دولت برای ورود به مباحث شهری، برخی رسانه ها از طرحی خبر دادند که بر اساس آن به جای شهرداری مناطق مختلف، فرمانداری های 22 گانه و یا 11 گانه زیر نظر معاون اول رئیس جمهور تشکیل خواهد شد.

این موضوع با واکنش منفی نمایندگان مجلس و کارشناسان شهری و مدیریتی روبه رو شد و خبری از آن نبود تا اینکه چند روز پیش دوباره همین موضوع در دولت کلید خورده است. هیات دولت لایحه ای را در دست بررسی دارد که بر اساس آن منطقه 20 شهرداری تهران یعنی شهر ری از تهران منفک می شود. این در حالی است که پیش از این انفکاک بخش هایی از تهران و واگذاری مسئولیت و خدمات رسانی به آنها تجربه موفقی را در بر نداشته و با مخالفت اعضای شوای شهر تهران نیز روبه رو شده است. مخالفت شورای شهر با تفکیک شهر ری در جلسه دوم شهریور شورای شهر تهران حسن بیادی نایب رئیس شورای اسلامی شهر تهران، نامه‌ای را در صحن علنی و در همین ارتباط قرائت کرد که بخش‌هایی از آن به موضوع شرایط خاص اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی شهر ری اشاره داشت که به‌رغم فقدان منابع درآمدی مؤثر و پایدار در مقایسه با مناطق شمالی شهر اما به‌دلیل رویکرد مدیریت شهر مبنی بر حذف فاصله میان مناطق شمالی با جنوب شهر همانند سایر مناطق شهر تهران مشمول خدمات عمرانی، فرهنگی، فضای سبز و... شده است و حتی این خدمات به مجموع روستاهای واقع در حریم شهر ری نیز تسری پیدا کرده است. اشاره نایب رئیس شورای اسلامی شهر تهران به اختصاص اعتباری معادل 300 میلیارد تومان از سوی شهرداری تهران که 10 برابر اعتبار مصوب برای منطقه20 است بیانگر توجهی بود که شهرداری تهران به‌منظور افزایش سرانه‌های عمرانی، فضای سبز، خدماتی، فرهنگی، ورزشی و... در منطقه 20 دارد. این نامه همچنین به موضوع جداشدن بخشی از روستاهای حریم تهران ازجمله چاردانگه اشاره کرد که پس از همه اتفاقات غلطی که نباید می‌افتاد و افتاد از جمله تغییر کاربری‌های اراضی کشاورزی و فضای سبز به مسکونی هم‌اکنون ساکنین آن درخواست اتصال مجدد به شهر تهران را پیگیری می‌کنند. علیرضا دبیر عضو هیات رئیسه شورای شهر تهران نیز در همین جلسه خطاب به ساکنان منطقه 20 شهر ری گفت: من به‌عنوان کسی که در شهرری زاده و در آنجا بزرگ شده‌ام و افتخار آن را دارم که خادم حرم حضرت عبدالعظیم و نماینده مردم در شورای شهر تهران باشم به شما اطمینان می‌دهم که استقلال شهر ری از تهران به نفعتان نیست. وی همچنین از نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی خواست در این تصمیم تجدیدنظر کنند. مهدی چمران رئیس شورای اسلامی شهر تهران نیز با انتقاد از اینکه عده‌ای حتی طرح استان کردن شمیران را در سر دارند، گفت: گرچه طراحان این قضایا اصلا به روی خودشان نمی‌آورند اما من با اینگونه اقدامات یاد اوایل انقلاب و برخی اقدامات تجزیه طلبانه می‌افتم. شهردار تهران هم مخالف است محمد باقر قالیباف شهردار تهران نیز طی سخنانی در جمع خبرنگاران با اشاره به اظهاراتی در خصوص تشکیل 11 فرمانداری در تهران گفت: اتفاقاتی در شهر می افتد که اصلا به مصلحت نیست سالیان سال تاکید بر یکپارچگی شهر تهران بوده است اما این روزها اظهاراتی در خصوص جدا کردن ری از تهران می شنویم . قالیباف افزود: اتفاقاتی که در باغستان، گرمدره و مرتضی گرد افتاد آیا کمکی به تهران کرد؟ یا باعث شد شاهد گسترش حاشیه نشینی بی توجهی و آسیب های اجتماعی شویم؟ شهردار تهران تاکید کرد: این مسائل موضوعات مهمی است و نباید موضوعات غیر کارشناسی را مطرح کنیم و آسیب های جدی به آینده شهر بزنیم . وی ادامه داد : بعضی از نمایندگان مجلس تلاش می کنند حتی اسلامشهر را که دارای فرمانداری است به شهرداری تهران وابسته کنند چرا که احساس می کنند با این کار خدمات بهتری برای این شهرستان گرفته می شود. مغایرت با طرح جامع و تفصیلی تهران

گذشته از این لایحه در دست بررسی دولت و انفکاک شهر ری از تهران با طرح جامع و تفصیلی شهر تهران نیز مغایرت دارد چرا که در این طرح موقعیت شهرستان ری به‌عنوان یکی از مناطق شهر تهران و با تاثیرپذیری از مناطق مجاور 15، 16 و 19 و مسائل مربوط به حریم منطقه 20 تهران و شاخصه جنوبی بودن آن در کنار سایر مناطق مجاور تهیه و تنظیم شده است. از همین منظر حسن بیادی نایب رئیس شورای شهر تهران در نامه خود به دکتر چمران رئیس شورا آورده است: طرح تفصیلی جدید شهر تهران مجموعه‌ای مرکب از ضوابط و مقررات استفاده از اراضی و ساخت‌و‌ساز در پهنه‌های شهر تهران است. این طرح جامع مهم‌ترین سند اجرایی برای تحقق سند چشم‌انداز و اهداف و راهبردهای بلندمدت توسعه و عمران شهر تهران است که در آن نحوه استفاده از اراضی شهری، ساخت‌وساز در محدوده شهر، جمعیت‌پذیری و... تعیین شده است و به همین دلیل قطعا جدایی منطقه 20 از مجموعه شهرداری تهران در کنترل تحولات کالبد شهری تهران تاثیرات سوئی به‌دنبال خواهد داشت. اراده های برای کاهش قدرت مردم احمد مسجدجامعی دیگر عضو شورای اسلامی شهر تهران هم در جلسه مذکور گفته بود: احساسم این است که عده‌ای با این اقدامات شورای شهر را هدف قرار داده‌اند. اتفاقاتی که پشت سر هم در حال وقوع است نشان‌دهنده عزمی است که به‌دنبال خارج کردن اداره شهر از حالت شورایی و کاهش قدرت مردم است و به‌نظر می‌رسد در 2 سال آینده این روند شتاب بیشتری نیز به‌خود بگیرد. وی در این باره خواستار اندیشیدن تمهیداتی به‌منظور تعامل بیشتر با دستگاه‌های اجرایی و قانونگذاری شد. با وجود همه مخالفت ها با تمایل شدید دولت برای ورود به مباحث مدیریتی شهری، به نظر می رسد اراده ای در دولت احمدی نژاد وجود دارد که همه نهادها و ارگان های مختلف را در برابر اقتدار دولت کم رنگ و بی اهمیت نشان دهد. تنش های اخیر دولت با مجلس بر سر برخی قوانین و عدم اجرا و ابلاغ برخی مصوبات، انتقادات رئیس جمهور از برخی تصمیمات دستگاه قضایی، عدم حضور در جلسات مجمع تشخیص مصلحت نظام، طرح برخی نهادها و نمایندگی های ویژه به موازات نهادها و دستگاه های موجود و... از جمله مواردی است که تقویت کننده ادعای فوق است. تصمیم دولت برای ورود به عرصه شهری بر خلاف سیاست های کلان کشوری که بر کوچک تر شدن دولت تاکید دارد، در حقیقت ریشه در برخی تمایلات و رقابت های سیاسی دارد بخصوص که بنا بر اخبار و گزارش های مختلف بخش هایی از دولتی ها از هم اکنون رایزنی ها و فعالیت های معطوف به انتخابات ریاست جمهوری یازدهم را کلید زده اند. به گفته بسیاری از کارشناسان و آگاهان به امور سیاسی کشور، احمدی نژاد بعد از رقابت با محمد باقر قالیباف در انتخابات ریاست جمهوری نهم، هنوز هم به چشم یک رقیب به او و مجموعه شهرداری تهران می نگرد و این نگاه سیاسی بی تاثیر در رویکرد او بر مناسبات دولت و شهرداری و مباحث مربوط به مدیریت شهری پایتخت نیست. تجربه تاچر در دولت احمدی نژاد با توجه به تحرکات و تصمیمات دولتی ها برای شهر تهران، به نظر می رسد الگوی مورد نظر آنها تصمیم سیاسی مارگارت تاچر نخست وزیر اسبق دولت محافظه کار انگلیس باشد که در زمان نخست وزیر خود شورای شهر لندن را منحل کرد. شهر لندن لندن از سال 1965 تا 1986 يك شوراي شهر اصلي داشت و 32 منطقه شهري که هركدام جداگانه داراي شوراي شهر بودند و شهر قديم لندن نيز براي خود شورايي مستقل داشت. شوراي لندن بزرگ یا همان شورای اصلی شهراز طرف حكومت مركزي و شخص مارگارت تاچر نخست وزير اسبق انگليس منحل‌‏‎‏‎ ‌‏‎وظايف آن بين واحد هاي ديگر اداره محلي و يا اداره مركزي تقسيم شد. اعضای شورای بزرگ از حزب کارگر بودند وشوراهای منطقه ای عمدتا از حزب محافظه کار.در سال 1983 حزب محافظه كار لايحه اي را براي انحلال شوراي بزرگ لندن ارائه و دليل انحلال را بوروكراسي زايد در اداره محلي شهر و اجراي استقلال منطقه اي عنوان كرد. در حقیقت تاچر و حزب محافظه کار انگلیس شورای شهر و شهردار لندن را به مقامی تشریفاتی مبدل کردند که نقش خاصی در اداره شهر نداشت. این تصمیم بنا بر نتیجه یک نظر سنجی مورد رضایت مردم نبود و در نهایت با روی کار آمدن دولت کارگری تغییر یافت. يكي از انگيزه هاي اصلي تاچر براي منحل كردن شوراي شهر لندن، مخالفت شديد سياسي و عقيدتي دولت روز با «ليوينگستون» بود كه رياست شوراي شهر را به عهده داشت؛ شخصيتي جوان و پر شور از جناح چپ حزب كارگر كه در اوج فعاليت مسلحانه و بمب گذاري هاي آي-آر-اي ( ارتش سري جمهوريخواه ايرلند شمالي) رهبران شين فين، شاخه سياسي آن را براي شركت در سميناري درباره مسئله ايرلند شمالي به لندن دعوت كرد. تونی بلر احیای شورای شهر لندن را یکی از برنامه های سیاسی خود کرده بود که بعد از پیروزی در انتخابات به وعده خود عمل کرد. تا پيش از تغييرات انجام شده در دولت تونی بلر، شهردار لندن مقامي بود تشريفاتي كه بمدت يكسال به يكي از تجار بزرگ لندن واگذار مي شد. ولي شهردار جدیدی که حالا با رای مستقیم مردم انتخاب می شود، شهردار تمام لندن است باقدرت اجرايي وسيع و بودجه اي قابل توجه. تصمیمات دولت از این منظر که شهر تهران را دارای یک ظرفیت سیاسی خاص می داند و تمایل به تمرکز امور در دولت دارد، بی شباهت با تصمیم دولت محافظه کار انگلیس به رهبری مارگارت تاچر نیست که برای حذف رقبا از شورای شهر تصمیم به انحلال شورای شهر و تشریفاتی کردن شهردار کرد.