نگاهداری: مردمی سازی و جامعه پذیری شرط لازم اثربخشی فرهنگی است

رئیس مرکز پژوهش های مجلس مردمی سازی و جامعه پذیری را شرط لازم اثربخشی فرهنگی دانست و تاکید کرد: فرهنگی که بر دل و روح مردم ننشیند ناکام می ماند.

 بابک نگاهداری رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در همایش «فرهنگ و برنامه هفتم توسعه؛ تحول برای پیشرفت» که به همت دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی کشور برگزار شد، گفت: مرکز پژوهش‌های مجلس در چند ماه گذشته اقدامات مهمی را در حوزه برنامه هفتم توسعه به انجام رسانده و در همه حوزه‌های برنامه محورهایی را در راستای تحلیل راهبردی شرایط کشور و اولویت‌های برنامه هفتم توسعه، تهیه و در اختیار مسئولان کشور قرار داده است.

وی افزود: در طول ماه‌های گزارش از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، گزارش‌هایی در حوزه الزامات سیاستی و تقنینی فرهنگ در عرصه برنامه هفتم توسعه، تهیه و منتشر شده است.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس خاطرنشان کرد: برخی از احکامی که در برنامه هفتم توسعه قرار است بنویسیم باید در پاسخ به این سوالات باشد که مسائل فرهنگی و ریشه‌های شکل گیری آنها چه هستند؟ چرا آنطور که باید مسائل فرهنگی حل نمی‌شوند؟

وی ادامه داد: بحثی که رهبر معظم انقلاب اسلامی در خصوص تحول ساختاری در بحث فرهنگ مطرح می‌نمایند حاکی از این است که ابزار و سازوکارهای فرهنگی ما علی‌رغم توفیقات، اثربخشی مدنظر در حل مسائل فرهنگی را نداشته است و باید بخشی از احکام برنامه هفتم توسعه را به توانمندسازی و کارآمدسازی سازوکارها و ابزارهای فرهنگی اختصاص دهیم و اگرنه اگر همان مسیر قبلی را بدون تحول تکرار کنیم، نباید انتظار نتایج متفاوت‌تری نسبت به دوره‌های قبلی اجرای برنامه‌های توسعه در حوزه فرهنگ داشته باشیم.

نگاهداری با بیان اینکه «در نخستین برنامه توسعه بعد از بیانیه گام دوم انقلاب، باید رویکرد تحولی در مسائل فرهنگی داشته باشیم»، تاکید کرد: آنچه که به تحول نیاز دارد نگاه حکمرانی به مقوله فرهنگ است.

وی با اشاره به اینکه رابطه بین توسعه، اقتصاد و فرهنگ در برنامه هفتم توسعه باید ترسیم شود، گفت: متاسفانه برنامه‌های توسعه در کشور اقتصاد محور طراحی شده و علیرغم تاکید بر موضوع فرهنگ، برنامه و بودجه با رویکرد اقتصادی نگاشته شده است.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس توضیح داد: مکاتب توسعه اقتصادی هم در مطالعات جدید خود به این جهت رفته‌اند که در توسعه کشور مهمتر از سیاست های اقتصادی، رابطه دولت و مردم است چرا که این ارتباط است که سیاست‌های اقتصادی را رقم می‌زند تا جایی که به جای تاکید بر شاخص تولید ناخالص داخلی به سمت شاخص‌های توسعه انسانی، نوآوری و سرمایه اجتماعی حرکت کرده‌اند.

وی همچنین با تاکید بر اینکه جهت گیری به سمت برنامه فرهنگ محور در کشور شکل نگرفته است، گفت: برای این مهم باید یک تحول بیرونی در حوزه برنامه‌ریزی حکمرانی نسبت به فرهنگ و همچنین یک تحول درونی در ابزارهای فرهنگی کشور در مقوله فرهنگ، ایجاد شود.

نگاهداری راه‌حل تقویت اقتصاد فرهنگ را توجه به ظرفیت‌های درون‌زای آن دانست و تصریح کرد: در حال حاضر 12 درصد تولید ناخالص برخی کشورها با صنایع خلاق فرهنگی تامین می‌شود، میانگین جهانی این عدد 3 درصد است در حالی که در کشور ما سهم اقتصاد فرهنگ از تولید ناخالص داخلی تنها 2.8 درصد است.

وی ادامه داد: در ساختارهای فرهنگی سال‌هاست از دستگاه‌های موازی فرهنگی حرف می‌زنیم اما راه‌حلی برای رفع این مسئل نمی‌اندیشیم. در حالیکه باید ساختار شبکه‌ای ماموریت‌گرا را برای تحول ساختار فرهنگی در برنامه هفتم توسعه درنظر بگیریم.

رییس مرکز پژوهش‌های مجلس با بیان اینکه تشتت در مدیریت فرهنگی موجب ناکارآمدی در این حوزه می‌شود، خاطرنشان کرد: در راهبری و مدیریت فرهنگی کشور امروز باید به بلوغی رسیده باشیم که تکلیف برخی دوگانه‌های سیاستی – حکمرانی در حوزه فرهنگ را شناسایی و مرتفع کنیم چرا که این موضوع در خیلی موارد مدیریت فرهنگی کشور را متشتت نشان می‌دهد.

وی با تاکید بر ضرورت توجه به آینده‌نگاری فرهنگی، یادآور شد: باید در این زمینه مولفه‌های پیشران آینده فرهنگی کشور، سناریوهای مدنظر و مطلوب، مدنظر قرار گیرد.

نگاهداری با بیان اینکه «فرهنگ در دنیا به مقوله‌ای بین فرهنگی تبدیل شده است»، عنوان کرد:‌ نباید نسبت به ابعاد بین‌المللی و جغرافیای فرهنگی که کشور در میان آن واقع شده است بی‌تفاوت باشیم بلکه در قالب دیپلماسی فرهنگی و در برنامه هفتم توسعه باید به این مهم توجه ویژه‌ای شود.

وی با تاکید بر اینکه حکمرانی مردمی در تمام حوزه‌ها نیاز است، تصریح کرد: حکمرانی مردمی اگر در اغلب حوزه‌ها یک انتخاب باشد در حوزه فرهنگ، یک الزام است چراکه نمی‌توانیم بدون توجه به مردم مدیریت فرهنگی را طراحی کنیم.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس با تاکید بر اینکه مردمی سازی و جامعه پذیری شرط لازم اثربخشی فرهنگی است، گفت: هر چقدر جامعه پذیری و مردمی کردن فرهنگ را افزایش دهیم توانمندی مدیریت فرهنگی بیشتر می‌شود؛ چرا که فرهنگی که بر دل و روح مردم ننشیند ناکام می ماند.

وی با انتقاد از اینکه برنامه‌های توسعه در حوزه فرهنگ بیشتر برای دستگاه‌های فرهنگی نوشته می‌شود، عنوان کرد: در برنامه هفتم توسعه با یک رویکرد تحولی می‌توان مردم محوری در عرصه فرهنگی کشور را مورد توجه قرار داد.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس در پایان تنوع فرهنگی در کشور را یک مزیت دانست، تاکید کرد: رویکرد مردم شناسانه به فرهنگ و همچنین تنوع فرهنگی و قومی در چهارچوب ارزش‌های انقلاب اسلامی در برنامه هفتم توسعه باید مورد توجه قرار گیرد و به آنها اهمیت داده شود./ایسنا