رابرت مالی: برجام هنوز نمرده است

 دولت امریکا همچنان از مذاکره برای احیای برجام سر باز می‌زند، آن‌هم احتمالاً با این برآورد شکننده که آنچه را در ایران اعتراضات خوانده به تغییر در سیاست‌های هسته‌ای منجر شود. با این حال، شک و تردید درباره این سیاست منجر به این شده که رابرت مالی از اعلام مرگ برجام خودداری کند.

به گزارش «جوان»، به‌رغم پیغام و پسغام‌های امریکا برای ایران که حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه بار‌ها از آن صحبت کرده، دولت بایدن همچنان از مذاکره احیای برجام طفره می‌رود. بخشی از این طفره رفتن، احتمالاً به لابی اپوزیسیون جمهوری اسلامی در واشنگتن برمی گردد که دولت بایدن نمی‌خواهد آن‌ها را از خود براند. دلیل دیگر، برآورد شکننده کاخ سفید درباره عمق و گستردگی رویداد‌های ایران است. به‌رغم اینکه دولت بایدن آنچه را اعتراضات مردمی خوانده، چندان عمیق و گسترده نمی‌داند، ولی احتمالاً معتقد است وضع کنونی، مانع توسعه برنامه هسته‌ای ایران خواهد شد. تهران اوایل آذر گسترش غنی‌سازی ۶۰ درصدی به سایت فردو و استفاده از سانتریفیوژ‌های IR-۶ خبر داد، چیزی که بر اساس برآورد امریکایی‌ها، می‌تواند در صورت وجود تصمیم سیاسی، زمان گریز هسته‌ای ایران را کوتاه‌تر کند. با این حال، رابرت مالی نماینده ویژه امریکا در امور ایران روز پنج شنبه در جواب فارین‌پالیسی گفت که زمان گریز هسته‌ای ایران «همان طور که قبلاً گفته‌ایم، فقط چند هفته است». این بدان معنی است که برآورد امریکا از برنامه ایران طی چند ماه گذشته، تغییری نکرده و جامعه اطلاعاتی امریکا معتقد نیست که تهران در کوتاه مدت به دنبال سلاح هسته‌ای می‌رود. مالی البته برای حفظ حد و حدود امنیتی، این را هم به فارین‌پالیسی گفت که «ما تحریم می‌کنیم، اعمال فشار می‌کنیم، دیپلماسی به کار می‌بندیم. اگر هیچ یک از این‌ها جواب ندهد، رئیس‌جمهور گفته است که او به عنوان آخرین راهکار، با گزینه نظامی موافقت خواهد کرد، چرا که اگر این تنها راه ممانعت از دستیابی ایران به یک سلاح هسته‌ای باشد، اتفاقی است که خواهد افتاد. اما هنوز به آن نقطه نرسیده‌ایم.»

 نتانیاهو: «احتمالاً» مرده است

ظاهراً دولت بایدن به‌رغم ارزیابی محتاطانه از چیزی که آن را اعتراضات می‌خواند، قصدی برای رویگردانی از آن ندارد. جو بایدن، رئیس‌جمهور امریکا و امانوئل ماکرون همتای فرانسوی‌اش پنج شنبه در بیانیه‌ای مشترک گفتند که «ما به مردم ایران به ویژه زنان و جوانان که شجاعانه برای به دست آوردن آزادی حقوق بشر و آزادی‌های اساسی خود اعتراض می‌کنند، احترام می‌گذاریم» و در همین بیانیه تأکید کردند که امریکا و فرانسه مصمم به جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای هستند. در این بیانیه همچنین آمده است: «فرانسه و امریکا به همکاری با دیگر شرکای بین‌المللی برای رسیدگی به تشدید تنش‌های هسته‌ای ایران، عدم همکاری کافی تهران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، از جمله در مورد مسائل جدی و باقی‌مانده مربوط به تعهدات قانونی ایران ذیل پادمان‌های معاهده منع اشاعه و فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده این کشور در خاورمیانه، به ویژه ارسال موشک‌ها و پهپاد، از جمله به عوامل غیردولتی، ادامه خواهند داد.» در بیانیه دو رئیس‌جمهور، چیزی درباره مذاکرات احیای برجام نیامده، چیزی که نشان می‌دهد دولت‌های فرانسه و امریکا همچنین بر رویکرد مألوف دو سه ماه اخیر که گفته‌اند «به جای مذاکره بر اعتراضات تمرکز داریم» پایبند هستند. این باعث شده که طی هفته اخیر بحث‌هایی درباره مرگ برجام مطرح شود. تازه‌ترین موضع‌گیری، مربوط به بنیامین نتانیاهو است که طی هفته‌های آینده بر جایگاه نخست‌وزیری تکیه خواهد کرد. او دیروز با اشاره به ناآرامی‌های ایران گفت که این مسئله ممکن است به احتمال توافق هسته‌ای با ایران پایان دهد. نتانیاهو افزود که توافق هسته‌ای با ایران «احتمالاً مرده است.» اینکه نتانیاهو از توصیف «احتمالاً» استفاده کرده، گویای تردید او در این باره است. با این حال، موضع روز پنج شنبه نماینده امریکا در امور ایران نیز نشان می‌دهد که دولت بایدن همچنان دنبال بازنگه داشتن روزنه دیپلماسی است. راب مالی به فارین‌پالیسی گفته «دولت بایدن هنوز امیدوار است که ایران رویه فعلی‌اش را تغییر بدهد» و شرایط کنونی را نتیجه انتخاب خود ایران و تصمیم دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین امریکا برای خروج از توافق هسته‌ای خواند و گفت که این مذاکرات به خاطر شروطی که تهران به طور مکرر در روند مذاکرات تعیین می‌کرد، طولانی و دچار وقفه شده است. او در پاسخ به سؤال «فارین‌پالیسی» در خصوص اینکه مرگ برجام چه زمانی فرا خواهد رسید، گفته پاسخ به این سؤال بیشتر فنی است تا سیاسی. مالی می‌گوید: «این سؤال بیشتر فنی است تا سیاسی. [مرگ برجام]زمانی فرا می‌رسد که کارشناسان تحریمی به ما بگویند که منافع غیراشاعه‌ای توافق توجیهی برای رفع تحریم‌ها که ما اعطا می‌کنیم فراهم نمی‌کند.»

 واشنگتن‌پست: بحران را عمیق نکنید

صحبت‌های مالی نشان می‌دهد که در واشنگتن همچنین یک توافق نسبتاً فراگیر، هرچند موقت برای مذاکره نکردن با ایران وجود دارد. هیلاری کلینتون، وزیر خارجه اسبق امریکا دیروز گفت دولت بایدن «فعلاً» نباید با ایران بر سر هیچ چیزی، از جمله توافق هسته‌ای مذاکره کند، ولی این را هم تأیید کرد که خروج دونالد ترامپ از برجام باعث شده امریکا چشم‌هایی که اقدامات ایران را در داخل ایران نظاره می‌کردند، از دست بدهد. «میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در مذاکرات احیای برجام، نهایی نکردن مذاکرات از سوی امریکا را غیرمسئولانه خوانده و در توئیتر خود نوشته است: «مقام‌های امریکایی در خصوص پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران ابراز نگرانی می‌کنند. مسیر آسانی برای رفع این نگرانی‌ها وجود دارد و آن هم نهایی کردن مذاکرات وین است». وی اضافه کرد: «عدم آمادگی برای اتمام مذاکرات همراه با اشاره به گزینه نظامی غیرمسئولانه است.» الی گرانپایه دیروز در یادداشتی در واشنگتن‌پست در خصوص عواقب تمرکز صرف بر آنچه اعتراضات نامیده می‌شود هشدار داده و نوشته است: «به خطر انداختن همه چیز به این امید که یک انتقال مسالمت آمیز قدرت، برنامه هسته‌ای ایران را به زودی تحت کنترل دموکراتیک و ایمن قرار دهد، غیرمسئولانه است. این بدان معناست که اروپایی‌ها و دولت بایدن باید راهی دیپلماتیک برای خروج از بحران هسته‌ای پیدا کنند. آن‌ها باید نسبت به برداشتن هر اقدامی که دست آن‌ها را ببندد و احتمال یک معامله سیاسی را از بین ببرد، محتاط باشند.» واشنگتن پست با اشاره به اینکه امریکا و متحدان اروپایی آن «به طور قابل درک در مورد هزینه سیاسی داخلی مرتبط با تعامل با رهبران ایران تردید دارند» می‌نویسد: «غرب باید راهی برای مهار تهدید هسته‌ای ایران بیابد، قبل از اینکه این تهدید به یک بحران گسترده‌تر تبدیل شود که انرژی و منابع را از سایر بحران‌های جهانی دور و محور فعلی روسیه و ایران را عمیق‌تر می‌کند.»

منبع: روزنامه جوان