حذف رانت از بازار خودرو / عرضه خودرو در بورس، جایگزین قرعه‌کشی می‌شود؟
از اردیبهشت‌ماه تاکنون قریب به 4080 خودرو در بورس کالا بر اساس نظام عرضه و تقاضا عرضه شده است
آمارهای بورس کالا حاکی از آن است از ابتدای عرضه نخستین خودرو در بورس، تاکنون در مجموع ۵ هزار و ۲۳۶ دستگاه خودرو روی تابلو معاملات رفته و در نهایت ۴ هزار و ۸۰ دستگاه از این خودروها مورد معامله قرار گرفته است.
فروش این تعداد خودرو در بورس کالا که قیمت کالاها در آن بر اساس نظام عرضه و تقاضا کشف می‌شود، رخداد یک رویداد مهم را به بخش‌های مختلف اقتصادی از جمله فعالان صنعت خودرو و بازار سرمایه مخابره می‌کند که تصمیم دولت برای کنار گذاشتن قیمت‌گذاری دستوری به عنوان بازیگر اصلی در زیان‌دهی سود شرکت‌های تولیدی، کاملا جدی و برنامه‌ریزی شده است. خودرو در ادامه جریان واقعی‌سازی قیمت زنجیره فولاد، سیمان، شیشه و سایر محصولات با اتکا به سازوکار عرضه و تقاضا در بورس قرار گرفته و حتی تایر خودرو نیز برای احیای این صنعت و سودآوری واحدهای تولیدی در صف ورود گسترده به بورس کالا قرار دارد. طی روزهای گذشته نیز به دلیل فراگیری بیشتر محصول ایران خودرو در میان عموم مردم، استقبال قابل توجهی از عرضه پژو ۲۰۷ تولیدی ایران خودرو در بورس کالا صورت گرفت به طوری که در برابر عرضه یک هزار دستگاه، تقاضایی معادل 5 هزار و ۹۰۰ دستگاه به ثبت رسید که به گفته کارشناسان، استمرار عرضه‌ها و اطمینان خریداران از برنامه عرضه منظم در بورس کالا قطعاً می‌تواند در مدت زمان کوتاهی به تعادل بازار خودرو کمک کند. دیروز پژو ۲۰۷ با میانگین ۳۴۲ میلیون و ۸۴۲ هزار تومان کشف قیمت شد که با احتساب مالیات و هزینه‌های جانبی قیمت تمام شده پژو ۲۰۷ در بورس به ۳۹۱ میلیون تومان رسید اما این محصول در بازار آزاد حدود ۴۴۰ میلیون تومان قیمت دارد و اینجا مشخص می‌شود چرا شفافیت و حذف رانت به سود مصرف‌کننده واقعی است. همه مردم باید بدانند در سازوکار بازار سرمایه، خبری از شانس و قرعه‌کشی نیست، بلکه رقابت و شفافیت در این بازار حرف اول را می‌زند و معاملات پژو ۲۰۷ نیز ۶۰ دقیقه میان خریداران به طول انجامید.
شیوه معاملات نیز به این شکل است که همه خریداران با علم و آگاهی کامل نسبت به سایر قیمت‌ها، اقدام به رقابت می‌کنند که همین رقابت به معنای برداشتن گامی بزرگ در جهت حذف رانت از بازار خودرو به شمار می‌رود.
به گفته مسوولان سازمان بورس و اوراق بهادار، عرضه پژو ۲۰۷ آغاز ورود سایر خودروهای عمومی و پرتیراژ در بورس کالا است و به این ترتیب متقاضیان خودرو نیز می‌توانند به جای امتحان کردن شانس خود در سیستم قرعه‌کشی در سازوکاری قانونمند و شفاف یعنی بازار سرمایه به خرید خودرو روی بیاورند.
در پایان باید گفت همان‌طور که از تابلوی معاملات بازار سهام و گروه خودرویی‌ها برمی‌آید، سهامداران نیز به اهمیت موضوع ورود خودرو به بورس کالا و رسیدن سود حاصل از تولید به خودروسازان واقف شده‌اند و با ادامه این روند می‌توانند به رشد سودآوری این صنعت امیدوار باشند.
* گام بزرگ به سمت افزایش سود خودروسازهای جاده مخصوص
یکشنبه هفته جاری ۱۰۰۰ دستگاه پژو ۲۰۷ دستی در بورس کالا طی فرآیندی شفاف و عادلانه، در قیمت ۳۴۲ میلیون و ۸۴۲ هزار تومان معامله شد. این قیمت ۸۰ درصد بالاتر از قیمت پایه بود و می‌توان گفت حدود ۱۵۵ میلیون تومان اختلاف از قیمت‌گذاری دستوری با قیمت فروش در بورس کالا، این بار به جای جیب دلالان، نصیب تولیدکننده شد. البته خریداران باید نزدیک به ۴۹ میلیون تومان نیز بابت مالیات، عوارض قانونی، بیمه و شماره‌گذاری پرداخت کنند.
فربد زاوه، کارشناس صنعت خودرو در این باره بیان کرد: عرضه خودرو در بورس کالا، اتفاق خوشایندی بود و قطعا این روش عرضه از روش قرعه‌کشی و فروش خودرو با قیمتی کاملا غیرواقعی بهتر است. با این روش هم شرکت‌های خودروساز امکان فروش محصول با قیمتی مناسب‌تر و واقعی‌تر را خواهند داشت و با افزایش حاشیه سود، از زیان‌شان کاسته خواهد شد و هم دولت امکان دریافت مالیات بیشتر از خودروسازان را خواهد داشت.
وی اضافه کرد: با احتساب هزینه‌های مربوط به مالیات و... باز هم قیمت تمام‌شده خودرو برای خریداران از بازار آزاد ارزان‌تر خواهد بود و خرید خودرو از بورس کالا برای مصرف‌کنندگان هم توجیه خواهد داشت.
زاوه ادامه داد: اگر عرضه‌ها در بورس کالا دائمی باشد، حتما فاصله قیمت فروش کارخانه با قیمت بازار کاهش یافته و بازار خودرو به تعادل خواهد رسید. امیدواریم شرایطی فراهم شود که تمام محصولات ایران‌خودرو و سایپا از طریق بورس کالا عرضه شود تا سود حاصل از تولید و فروش خودرو، نصیب سهامداران شرکت‌های خودروساز شود.
کارشناس صنعت خودرو در خاتمه در رابطه با راهکارهای بهبود وضعیت در شرکت‌های خودروسازی گفت: یکی از شرکت‌های بورسی تولیدکننده خودروی سنگین، بعد از تغییر مدیریت و اصلاح برخی استراتژی‌ها، از زیان خارج شد و نشان داد بهبود وضعیت شرکت‌ها، نیازمند راهکارهای عجیب نیست. حتما مدیران سایر شرکت‌های خودروساز هم می‌توانند از تجربه این شرکت کمک بگیرند.
دنیای اتصاد