سایه روابط تهران و واشنگتن بر پرونده ایران در آژانس

گروه سیاسی فردا: تصویب قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی با واکنش ایران مواجه شد و تهران مجوز سفر هیأت آژانس را لغو کرد. حالا اگر همچنان اختلافات بین ایران و آژانس پابرجا بماند برخی تحلیلگران مسائل بین الملل ارسال پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل متحد را بسیار محتمل می دانند.

امیرعلی ابوالفتح در گفتگو با خبرنگار فردا درباره سرنوشت پرونده ایران در آژانس گفت: روابط ایران و آژانس تابع روابط ایران و آمریکا است. اگر روابط ایران و امریکا رو به وخامت برود، روابط ایران و آژانس هم رو به وخامت خواهد رفت، اگر تنش بین ایران و آمریکا مدیریت شود، مشکلات بین ایران و آژانس هم رو به کاهش می گذارد.

وی افزود: اگر روابط آتی ایران و آمریکا در مسیر تشدید تنش باشد ما همچنان شاهد مشکلات در روابط ایران و آژانس خواهیم بود و ایران هر نوع همکاری را هم با آژانس انجام دهد، اگر روابطش با آمریکا در مسیر کاهش تنش نباشد مشکل میان ایران و آژانس حل نمی شود. البته این به آن معنی نیست که بگوییم «ما نباید با آژانس همکاری کنیم».

این کارشناس مسائل سیاست خارجی اظهار کرد: همکاری میان ایران و آژانس در قالب ان پی تی سر جای خودش محفوظ است ولی این طور نیست که اگر ما هر نوع همکاری با آژانس انجام دهیم مشکل ما با این نهاد بین المللی حل خواهد شد، خیر این اتفاق نمی افتد. به عبارت دیگر مشکل در واشنگتن حل شود مشکلات پرونده ما در وین نیز حل می شود.

وی درباره احتمال ارسال پرونده هسته ای ایران به شورای امنیت سازمان ملل متحد بیان کرد: هنوز که این اتفاق نیفتاده است اما بین مکانیزمی که در آژانس وجود دارد با مکانیزمی که در برجام وجود دارد باید تفاوت قائل شد. مکانیزمی در برجام تعریف شده است که اصطلاحا به آن «مکانیزم ماشه» می گویند، این مکانیزم ربطی به مکانیزم آژانس ندارد. در واقع هرچند دو مکانیزم می تواند منجر به ارسال پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل شوند اما آنها با هم تفاوت هایی دارند.

ابوالفتح یادآور شد: آژانس می تواند پرونده هر کشوری را که تصور کند تخلفاتی داشته به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع دهد، حالا اگر شورای امنیت بخواهد علیه آن کشور قطعنامه ای تصویب کند نیاز است که هر 5 عضو دائم با این قطعنامه همراهی کنند بنابراین هر کدام از این 5 عضو از حق وتو برخوردار خواهند بود. در واقع اگر آژانس بخواهد پرونده ایران را به شورای امنیت سازمان ملل بفرستد به وتوی روسیه و چین برخورد خواهد کرد اما درباره مکانیزم ماشه این طور نیست.

وی با اشاره به فرق مکانیزم ماشه با اقدام آژانس برای ارسال پرونده به شورای امنیت سازمان ملل افزود: مکانیزم ماشه این طور فعال می شود که اگر هر عضو برجام مدعی باشد که عضو دیگر در اجرای تعهداتش تخلف کرده است، کمیسیون حل اختلاف تشکیل جلسه می دهد و پس از بررسی ها اگر طرف ها از توضیحات ارائه شده قانع نشوند می توانند موضوع را به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع کنند و در این صورت دیگر هیچ کشور عضو دائم شورای امنیت نمی تواند از حق وتو استفاده کند.