فرانسه، دیروز پلیس بدبرجام امروز حامی اغتشاشگران

دولت فرانسه در حالی موضع تنش‌آلود در حمایت از ناآرامی در ایران گرفته، که در مذاکرات هسته‌ای و برجام هم نقش «پلیس بد» را بازی می‌کرد.

این ارزیابی را نه یک روزنامه انقلابی، بلکه روزنامه هم‌میهن منتشر کرده است، روزنامه مذکور با اشاره به حمایت دولت فرانسه از ناآرامی در ایران و دیدار اخیر ماکرون با عناصر اپوزیسیون خارج‌نشین می‌نویسد؛ رویکرد کنونی فرانسه در قبال ایران را می‌توان به نیکلا سارکوزی، رئیس‌جمهور پیشین که سیاست خاورمیانه‌ای جدید مبتنی بر دیدگاه‌های روشنفکری نومحافظه‌کارانه را ارائه کرد، نسبت داد. پاریس نه‌تنها رویکرد جنگ‌طلبانه خود را در دوران فرانسوا اولاند به عنوان رئیس‌جمهور و لوران فابیوس به عنوان وزیر امور خارجه حفظ کرد، بلکه این رویکرد را در طول مذاکرات پرفرازونشیبی که منجر به توافق هسته‌ای ایران در سال 2015 شد نیز سخت‌تر کرد. شیوه مذاکراتی لوران فابیوس، وزیر خارجه فرانسه در روند مذاکرات برجام، از سوی همه رسانه‌های دنیا گزارش شده است. فابیوس در آن دور از مذاکرات مدعی بود که مذاکره‌کنندگان آمریکایی ساده‌لوح هستند و آماده‌اند امتیازات زیادی به ایران بدهند و در عین حال از جزئیات مهم امنیتی غفلت می‌کنند. فابیوس در برخی مواقع نزدیک بود مذاکرات را به بن‌بست بکشاند.

از سوی دیگر فابیوس و دیگر سیاست‌گذاران سیاست خارجی فرانسه، در آن زمان بیشترین همراهی را با بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر وقت اسرائیل داشتند و برخی از اولویت‌های اسرائیل را در مواضع فرانسه گنجاندند. علاوه بر این در آن زمان، عربستان سعودی به مصرف‌کننده رو به رشد تسلیحات فرانسوی تبدیل شده بود و نظرات ریاض نیز مورد توجه قرار گرفت و فشارهای عربستان برای جلوگیری یا کاهش ظرفیت هسته‌ای ایران در مواضع فرانسوی‌ها گنجانده شد. زمانی که امانوئل مکرون رئیس‌جمهور شد، برخی امیدوار بودند فرانسه رفتار عملگرایانه‌تری را در پیش بگیرد. اما ژان لودریان وزیر امور خارجه دولت مکرون، که پیش از این به عنوان وزیر دفاع کار می‌کرد، همچنان نقش یک پلیس بد را بازی کرد.

مقامات فرانسوی بارها اعلام کرده‌اند که می‌خواهند شاهد زنده ماندن برجام باشند. اما پیام‌های آن‌ها گهگاه در تضاد با این سیاست بوده است.

یک اشتباه محاسباتی دیگر زمانی انجام شد که مکرون در مصاحبه‌ای که در 4 فوریه به میزبانی شورای آتلانتیک برگزار شد، اعلام کرد که ایران اکنون نسبت به قبل از توافق 2015 به بمب اتمی نزدیکتر است و نگرانی در مورد موشک‌های بالستیک ایران وجود دارد و مذاکرات باید فراگیر بوده و عربستان سعودی و اسرائیل نیز در آن مشارکت داشته باشند. آنچه مسلم بود این بود که بایدن حتما با شرکای منطقه‌ای خود بدون دعوت به اتاق مذاکره مشورت می‌کرد؛ اما دعوت رسمی از سعودی‌ها و اسرائیلی‌ها برای مشورت، توهینی به ایران محسوب می‌شد.

مکرون می‌دانست که ایران با پیشنهاد جدید مخالفت خواهد کرد. پس چرا چنین سخنانی را بر زبان آورد؟ همان زمان، روزنامه القدس‌العربی نوشت که رئیس‌جمهور فرانسه قرار است به‌زودی به ریاض پایتخت عربستان سعودی سفر کند و ممکن است با ملک سلمان و ولیعهد محمد بن‌سلمان درباره برنامه هسته‌ای ایران گفت‌وگو کند. مسلما این اقدام مکرون موجبات خشنودی سعودی‌ها را فراهم کرده.

از زمان آغاز اعتراضات در ایران در پی مرگ مهسا امینی، سیاست اروپا به‌طور کلی و سیاست فرانسه به طور خاص، در قبال ایران وارد فاز جدیدی شد.

بدیهی است که روابط ایران و اروپا طی دو ماه گذشته روندی پرتنش را تجربه کرده است.

فشارها بر ایران در حالی صورت می‌گیرد که تروئیکای اروپا و آمریکا طی نامه‌ای خواستار تصویب قطعنامه جدید شورای حکام آژانس علیه ایران شدند.

به نظر می‌رسد که این موضع سخت با هدف اعمال فشار بر ایران در خصوص برجام صورت می‌گیرد. هرچند ایران رسما اعلام کرده که این فشارها موجب نخواهد شد که در خصوص برجام امتیاز بدهد./کیهان