هیچ تحولی بدون هزینه نیست
سینا کلهر با «فردا» از پیش‌شرط‌های «حکمرانی نو» گفت
بحث بر سر تغییر در شیوه حکمرانی حالا از مسئولان و تصمیم‌گیران به کارشناسان و جامعه‌پژوهان رسیده است. ویژگی مهم این تسری موضوع به این افراد این است که آنها فارغ از برخی از مناسبات معمول سیاستمداران به درستی به واکاوی این ایده می‌پردازند. درست مثل سینا کلهر جامعه‌شناس که معتقد است تغییر در الگوهای حکمرانی که از زبان محمد باقر قالیباف اعلام شده اتفاقا از جای درستی کلید خورده است. او همچنین معتقد است این مطالبه‌گری برای تحول‌خواهی رئیس مجلس شورای اسلامی پیامدهایی دارد که باید پای آن ایستاد.
سینا کلهر جامعه‌شناس و مدیرکل مطالعات فرهنگی مرکز پژوهش‌های مجلس برای توضیح درباره ایده حکمرانی نو با تعریف از این ترکیب آغاز می‌کند. او به فردا می‌گوید « وقتی ما از حکمرانی حرف می‌زنیم یعنی از نرم‌افزار اداره کشور صحبت می‌کنیم. در واقع از روش‌ها و الگوهایی حرف می‌زنیم تا هم مسائل اصلی کشور را حل کنیم و هم بتوانیم اهدافی را که برای کشور در نظر گرفتیم مخصوصا در راستای توسعه به کار ببندیم، چرا که این الگوها لاجرم و باید به مرور زمان خودش را هم بهینه کند.» نکته مهم دیگر در حرف‌های این جامعه‌شناس این است که «در شرایط کنونی از اصلاح ساختارهای گریزی نداریم.» او به فردا می‌گوید «اگر مساله با توسعه، قدرت و پیشرفت است ناگزیر هستیم که روز به روز و نو به نو به حکمرانی‌مان فکر کنیم و خلاهای آن را بشناسیم، چالش‌های آن را ردیابی و اصلاح کنیم. گاهی اوقات ممکن است ما دچار تاخر در حکمرانی شویم. به این معنا که چون اصلاحات لازم در آن صورت نگرفته است سیستم آن اصلاح لازم را در طول زمان کسب نکرده است بنابراین ناگزیر است که تحول را اصطلاحا عمیق‌تر و چرخشی‌تر باشد. به این معنا که به جای تحول بطئی و عادی در برهه‌های زمانی نیازمند این هستیم که از چرخش‌های تحول‌آفرین در حکمرانی را استفاده کنیم.»
به باور او ضرورت تداوم هر حکومتی در این است که چنین تغییری در آن رخ بدهد. کلهر به فردا می‌گوید « نکته‌ای که در این میان اهمیت دارد این است که ما باید جهت این حکمرانی را هم مشخص کنیم. وقتی از حکمرانی نو حرف می‌زنیم منظورمان به طور مشخص معطوف به چه چیزی است؟ یا اینکه چرا ضرورت این شیوه حکمرانی برای ما آنقدر مسجل شده است؟ دو مساله مهم وجود دارد، یکی انباشت مسائلی که در یک دهه گذشته ایجاد شده است. به عنوان مثال در بخش اقتصادی به ویژه در زمینه تورم، رشد و سرمایه‌گذاری که همه آنها دچار مسائلی جدی هستند. بخش اقتصادی ما به طور فوری و فوتی و در کوتاه‌مدت نیازمند تغییر روش‌ها و الگوهای اداره آن از سیاست‌گذاری تا اجرا است. مساله دیگر که نیازمند این تغییرات است خود همین ساختار سیاسی و الگوی مشارکتی مردم در امور کشور است. »
اما این موضوع یعنی تغییر در الگوهای حکمرانی چه پیش‌شرط‌هایی برای اجرایی شدن دارد؟ یا مهم‌تر اینکه در حال حاضر این پیش‌شرط‌ها فراهم است؟ این جامعه‌شناس به فردا می‌گوید «یکی از پیش‌شرط‌های مهم در تغییر شیوه حکمرانی این است که این فهم در سطح کلان صورت بگیرد که ما نیازمند چنین چیزی هستیم، یا اصطلاحا اراده سیاسی لازم برای آن وجود داشته باشد. وقتی رئیس یک قوه درباره آن مدام حرف می‌زند به این معناست که یک بخش قابل توجهی از این اراده وجود دارد. اتفاقا یکی از کارهایی که حالا باید ریاست محترم قوه مقننه انجام بدهد این است که این اراده و فهم را عمومی‌تر کنند. این اراده سیاسی را هم باید مطالبه کرد، هم شیوه اجرایی‌اش را مشخص کرد و از مهم‌تر این که به پیامدهایش تن داد. »
به گفته سینا کلهر «نکته دیگر اینکه وقتی طرح‌های تحولی ما به نقطه اجرا می‌رسد چون پیامدهایش به نحوی است که ممکن است نظام منافع احزاب و گروه‌های سیاسی را دچار چالش یا دگرگون کند مقاومت‌های جدی پیش رویش ایجاد می‌شود، پیش‌شرط دوم معطوف به همین است، اینکه ما باید آمادگی پرداخت هزینه این تحولات را داشته باشیم. هیچ تحولی بدون هزینه نیست. آن اراده سیاسی علاوه بر مطالبه و پذیرش این تغییر باید آمادگی پرداخت هزینه پیامدهای این تغییر را داشته باشد.
و نکته مهم اینکه آغاز این تغییر از نقطه قانون‌گذاری و ونظام تقنین می‌گذرد که اعلام آن سوی قوه مقننه نشان‌دهنده این است که از جای درستی آغاز شده است. نظام قانون‌گذاری ریل‌گذاری حرکت حکمرانی کشور است. آن هم در حال حاضر که چند قانون مهم در پیش روی مجلس داریم از قانون برنامه توسعه هفتم بگیرید تا قانون بودجه. »