تصمیم دولت برای کنترل هوشمند برق خانوار/ برق پرمصرف ها سهمیه‌بندی می‌شود؟
با اعلام وزیر نیرو طرح کنتور هوشمند برای سال ۱۴۰۲ به اجرا درمی‌آید. در این طرح برق خانوارهای پرمصرف با گذر از محدوده تعیین‌شده به صورت خودکار قطع می‌شود. آیا این به معنای سهمیه‌بندی برق است؟
چندی پیش آرش کردی، مدیرعامل توانیر، از اجرای طرح «نصب ۴.۵ میلیون کنتور هوشمند» برای مشترکان پرمصرف خبر داد. به گفته او حداقل یک میلیون و ۱۰۰ هزار مشترک تا سال آینده مشمول این طرح می‌شوند. هوشمندسازی کنتورهای برق محدود به کنترل مصرف‌کنندگان خانگی نمی‌شود و از استخراج رمزارزهای غیرمجاز نیز جلوگیری می‌کند.
ایران در حال حاضر با بیش از ۱۰ هزار مگاوات کمبود برق مواجه است. آن‌طور که فعالان صنعت برق می‌گویند از نیمه دوم دهه ۸۰ تاکنون تقریبا سرمایه‌گذاری در صنعت برق ایران متوقف شده و تقاضای مصرف برق بر تولید پیشی گرفته است. با این حساب با اجرای چنین طرح‌هایی می‌توان کسری موجود را جبران کرد؟
پرویز غیاث‌الدین، دبیر سندیکای شرکت‌های تولیدکننده برق، در گفتگو با تجارت‌نیوز گفت: ایران در حال حاضر حدود ۶۷ هزار مگاوات برق تولید می‌کند. با نزدیک شدن به فصل سرما و کاهش مصرف برق همراه با مدیریت این کسری قابل جبران است.
او عنوان کرد: حدود ۲۵ هزار مگاوات از مصرف برق ایران فقط در حوزه سرمایشی و فصل تابستان صرف می‌شود. حال آنکه وقتی به فصل زمستان نزدیک می‌شویم این حجم از میان برداشته می‌شود. بنابراین ظرفیت نیروگاه‌ها نه تنها کفایت می‌کند، بلکه امکان صادرات را هم به وجود می‌آورد.
غیاث‌الدین ادامه داد: ایران به تمام کشورهای همسایه برق صادر می‌کند، اما اصلی‌ترین مشتری‌ها عراق و پاکستان هستند. مبادلات ایران با کشورهای همسایه در این چارچوب انجام می‌شود که زمان اوج مصرف در آن کشورها با بازه مصرف کم در ایران همزمان باشد و برعکس. در این صورت مبادله برق میان کشورها امکان‌پذیر است.
او افزود: از آن جایی که ایران در حال حاضر با بحران انرژی مواجه است در صورتی این مبادلات توجیه اقتصادی دارد که زمان مصرف دو کشور همپوشانی داشته باشد. پیش‌بینی می‌شود از مهر ماه امسال مازاد تولید داشته باشیم؛ بنابراین روند صادرات به کشورهای همسایه را دنبال خواهیم کرد.
جزئیات طرح کنتور هوشمند چیست؟
غیاث‌الدین با تشریح طرح کنتور هوشمند توضیح داد: ساز و کار کنتور هوشمند کنترل مصرف است. روند کار این گونه است که کنتورها اجازه مصرف برق بیش از ظرفیت تعیین‌شده را نمی‌دهد و اقدام به قطع برق می‌کنند. برای مثال یک کنتور ۱۰۰ آمپری به ۲۰ آمپر تغییر ظرفیت داده و مصرف‌کننده فقط با همین ظرفیت امکان مصرف برق را دارد و با گذر از ظرفیت تعیین‌شده با قطع برق مواجه می‌شود.
وی افزود: با اجرای این طرح به جای اینکه یک منطقه مسکونی یا صنعتی به خاطر کمبود برق با قطعی مواجه شود، برق به صورت متغیر و براساس شرایط شبکه هر چند کم میان همه تقسیم می‌شود.
غیاث‌الدین با اشاره به سودمندی این طرح و جایگزینی آن با کنتورهای کم‌مصرف یادآور شد: با قطع نابهنگام برق، تولید صنایع دچار اختلال می‌شد. نتیجه‌اش افزایش ناگهانی قیمت کالاها بود که نمونه آن را در افزایش قیمت فولاد و سیمان مشاهده کردیم. بنابراین با روی کار آمدن کنتورهای هوشمند نه تنها مشکل برق خانگی، بلکه چالش صنایع نیز حل خواهد شد.
طرحی که ۲۰ سال مغفول ماند
این مقام مسئول افزود: البته این طرح بیش از ۲۰ سال است بنای اجرا دارد و هرسال در اوج مصرف سازش کوک و وسط راه به فراموشی سپرده می‌شود. حتی در مقطعی وزارت نیرو قول نصب ۲۰ هزار کنتور هوشمند را داد. اما عمل تعداد آن به بیش از ۱۰۰ عدد هم نرسید.
غیاث‌الدین در پایان یادآور شد: علت مغفول ماندن این طرح، نبود زیرساخت‌های لازم است. کارخانجات کنتورسازی ما طرفیت‌‌های بسیار بالایی دارند. اما از آنجایی که مطالباتشان از دولت بالاست و پولشان پرداخت نشده حاضر به همکاری نیستند. حتی بر فرض اینکه کارخانجات حاضر به همکاری شوند این فرایند مستلزم حضور شرکت‌های توزیع‌کننده است که توانایی خرید داشته باشند. اما با توجه به مساله کمبود نقدینگی و بحران‌های اقتصادی صنعت برق با مشکل مواجه می‌شود.
بر اساس این گزارش طرح هوشمندسازی مدت‌هاست که بنای اجرا دارد و مغفول مانده است. از نبود زیرساخت‌ها برای اجرا گرفته تا وعده‌های عملی نشده مسئولان از جمله عوامل اجرایی نشدن طرح است.
حتی بر فرض اینکه طرح بالاخره قابلیت اجرا پیدا کند و چهار میلیون مصرف‌کننده نسبت به نصب کنتور هوشمند اقدام کنند باز هم نمی‌توان به حل بحران برق دل خوش کرد. چراکه نمی‌توان انتظار داشت صرفا با نزدیک شدن به فصل زمستان ۱۰ هزار کسری از بین برود و انباشتگی ناترازی در کوتاه‌مدت رفع شود.
پیام باقری، رئیس هیات‌مدیره سندیکای صنعت برق ایران، در همین زمینه به شرق گفت: جبران این میزان کسری تولید برق، مستلزم احداث نیروگاه‌های جدید مطابق با برنامه‌های توسعه‌ای کشور بوده که متأسفانه تجارب سال‌های گذشته گواه این است که به رغم تأکید قانون‌گذار بر احداث پنج هزار مگاواتی نیروگاه در هر سال، متناسب با نرخ رشد تقاضا، به‌طور میانگین در سال‌های اخیر کمتر از نیمی از این میزان در حوزه احداث نیروگاه‌های جدید محقق شده؛ در‌حالی‌که روند رشد مصرف گاه از پیش‌بینی‌ها هم فراتر رفته است.
منبع: تجارت نیوز