سیدمجتبی جلال زاده:
مهم‌ترین دلیل پیوستن ایران به سازمان شانگهای
سید مجتبی جلال زاده بیان کرد: مهم‌ترین دلیل پیوستن ایران به سازمان شانگهای این است که این نهاد بین‌المللی تحت‌تأثیر هژمونی آمریکا قرار ندارد و از ابتدا یک ماهیت ضد غربی و بر محور کشورهای شرقی تشکیل شد.
برنامه «گفتگوی ویژه» رادیو گفت‌وگو با موضوع نشست شانگهای و با حضور سید مجتبی جلال زاده کارشناس مسائل بین‌الملل به روی آنتن رفت.
سید مجتبی جلال زاده با بیان اینکه با روی کار آمدن دولت سیزدهم یک تغییر جهت تاکتیکی را در سیاست خارجی شاهد بودیم، گفت: طبق قانون اساسی، سیاست خارجی ایران اصول ثابت و سختی دارد که مهم‌ترین آن نفی سبیل است و در این راستا شعار نه شرقی و نه غربی مطرح شد.
وی درباره این پرسش که آیا امضای اسناد با شرق نفی شعار نه شرقی و نه غربی است توضیح داد و بیان کرد: امضای سند همکاری اتفاق دو جانبه‌ای است و در این راستا پیوند خوردن با سازمان‌های بین‌المللی از جمله سازمان همکاری شانگهای یا امضای سند همکاری ۲۵ساله با چین و یا ۲۰ساله با روسیه اسنادی هستند که در عرف بین‌الملل محقق می‌شود.
این کارشناس مسائل بین‌الملل در مصاحبه با رادیو گفت‌وگو با تصریح بر اینکه نگاه به غرب در کشورمان از سال‌ها قبل و حتی قبل از مشروطه در ایران وجود داشته است، اظهار کرد: در مباحث تاریخی غربی‌ها همیشه حضور پررنگی داشتند و بسیاری از اصول سیاست داخلی کشور را هم تنظیم می‌کردند.
وی به تداوم این نگاه در دولت سابق کشورمان اشاره و تصریح کرد: علی‌رغم آنکه دولت سابق معتقد بود اگر با کدخدا ببندیم، بقیه کشورها نیز با ایران همراه می‌شوند، در عمل شاهد بودیم غربی‌ها به تعهدات خود متعهد نیستند و هیچ انتفاع اقتصادی از برجام هم نصیب ایران نشد.
جلال زاده عدم اعتماد و بدعهدی غرب به رهبری آمریکا را باعث تغییر تاکتیک ایران در حوزه سیاست خارجی دانست و گفت: این مسئله سبب شد جمهوری اسلامی ایران نگاه درون منطقه‌ای و پیرامون منطقه‌گرایی را در دستور کار خود قرار دهد. در این راستا شاهد هستیم آقای رئیسی مسئله گسترش روابط با همسایگان را در دستور کار قرار می‌دهند.
وی با اشاره به وجود برخی تعارضات با چین بر سر برخی از مسائل اظهار کرد: ایران نه‌تنها با چین با بسیاری از کشورها روابط دوستانه دارد؛ اما ممکن است در برخی مسائل با آنها اختلاف داشته باشیم؛ بنابراین امضای اسناد راهبردی الزاماً به معنای پذیرفتن سیاست‌ها و نظام آنها نیست.
این کارشناس مسائل بین‌الملل افزود: قطعاً چینی‌ها به‌عنوان کشوری که پایه‌های حکومت خود را بر اساس مارکسیستم و کمونیسم تأسیس کردند با ارزش‌های ایران همسان نیست؛ اما این باعث نمی‌شود ایران علیه آنها موضع بگیرد؛ زیرا در روابط بین‌الملل آنچه اهمیت دارد رئالیسم یا واقع‌گرایی است. در رئالیسم بنیه اصلی روابط بین کشورها را قدرت تشکیل می‌دهد.
جلال زاده با تصریح بر اینکه در روابط بین‌الملل ماهیت دولت‌ها مطرح نیست، درعین‌حال یادآور شد: بدون تردید در این میان، رژیم‌های جعلی و اشغالگر خط قرمز ما هستند و اساساً رژیم‌هایی که آپارتاید و استعمار را محور خود قرار داده‌اند قطعاً خارج از منظومه فکری جمهوری اسلامی ایران هستند.
وی در تعریف سیاست خارجی موفق بیان کرد: سیاست خارجی موفق محسوب می‌شود که بتواند اقتصاد را تقویت و منافع و امنیت ملی را تأمین کند و اگر غیر از این باشد، سیاست خارجی کاملاً ناکارآمد است.
این کارشناس حوزه بین‌الملل در مصاحبه با رادیو گفت‌وگو توازن بخشی در نگاه به شرق نسبت به غرب را دستور کار سیاست خارجی دولت عنوان و اظهار کرد: غرب به رهبری آمریکا در ادبیات سیاست خارجی ایران دشمن شناخته می‌شود؛ زیرا سال‌ها خباثت آنها با ملت ایران چه قبل و چه بعد از انقلاب اثبات شده است و در این راستا با تحریم‌های خود سلامت و معیشت ملت ایران را هدف قرار می‌دهد.
وی نگاه به شرق را یک زمین‌بازی جدید تفسیر کرد که توسط ایران طراحی شده است و گفت: نگاه به شرق در چارچوب سند راهبردی ۲۵ساله با چین یا ۲۰ساله با روسیه و عضویت در پیمان‌های منطقه‌ای کاملاً مشهود است. همچنین همکاری با کشورهایی که در بلوک غرب سیاسی قرار نمی‌گیرند هم در دستور کار قرار گرفته است و در این راستا با کشورهایی همچون نیکاراگوئه و کشورهای آفریقایی و آمریکا لاتین همکاری گسترده داریم.
جلال زاده اشاره کرد: نگاه به شرق لزوماً به معنای یک جغرافیا نیست؛ بلکه نگاه به نقطه مقابل غرب به‌عنوان دشمن است و اقدامات ایران در حوزه سیاست خارجی در این راستا ارزیابی می‌شود.
این کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به تغییر جایگاه ایران در سازمان شانگهای از عضو ناظر به عضو دائم اظهار کرد: مسائلی بر این تغییر جایگاه مترتب است که محور آنها مسائل اقتصادی است. مهم‌ترین دلیل پیوستن ایران به سازمان شانگهای این است که این نهاد بین‌المللی تحت‌تأثیر هژمونی آمریکا قرار ندارد و از ابتدا یک ماهیت ضد غربی و بر محور کشورهای شرقی تشکیل شده است.
وی ضمن اشاره به هم‌افزایی و همکاری که پیمان شانگهای بین کشورهای عضو ایجاد می‌کند، درعین‌حال تصریح کرد: این هم‌افزایی به معنی ازبین‌رفتن رقابت بین کشورهای عضو نخواهد شد و ایران به‌صرف عضویت در این سازمان رقابت خود را در بخش‌های مختلف با کشورهای دیگر از جمله چین و روسیه کنار نخواهد گذاشت.