گلایه اردوغان از رزمایش آمریکا در شمال سوریه

اظهارات جدید رئیس جمهور ترکیه در مورد امکان خرید جنگنده از کشورهای دیگر، نشانه‌ای جدید از تداوم تنش و انجماد در روابط آنکارا – واشنگتن است.

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه در سخنان خود روز جمعه خود، یک بار دیگر نشان داد که تلاش تیم او برای تقویت رابطه با دولت جو بایدن نتیجه بخش نبوده است.

به دنبال افزایش تنش و تهدید نظامی بین ترکیه و یونان، نیاز ترکیه به استفاده از اسکادران به روز و قدرتمند نیروی هوایی، بیشتر و بیشتر شده است. اما با این حال آمریکا هنوز هم حاضر نشده به آنکارا جنگنده بفروشد.

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه دیروز پس از اقامه نماز جمعه به سوالات خبرنگاران پاسخ داد و سخنانی بر زبان آورد که عملاً بوی تهدید می داد! تهدید به خریدن هواپیمای جنگنده، از کشوری غیر از آمریکا.  /تسنیم

اردوغان درباره مشکلات و اختلافاتی که در خرید جت‌های اف 16 با آمریکا پیش آمده است، گفت:«امیدوارم آمریکا با این اقدامات کاری نکند که ما برای خرید جنگنده، سراغ کشورهای دیگر برویم. این فقط آمریکا نیست که جنگنده می فروشند. کشورهای دیگر هم هستند از جمله: انگلیس، فرانسه و روسیه.»

اظهارات جدید رئیس جمهور ترکیه در مورد امکان خرید جنگنده از کشورهای دیگر، نشانه ای جدید از تداوم تنش و انجماد در روابط آنکارا – واشنگتن است.

روزنامه آکشام از قول اردوغان اعلام کرده: «با بایدن در این مورد صحبت خواهم کرد که چرا باید یونان به عنوان یک کشور عضو ناتو، رادارهای موشکی اس 300 خود را روی ما قفل کند؟» روزنامه ینی بیرلیک هم از قول اردوغان نوشته: «از کشورهای دیگر هم می توانیم هواپیما بخریم».

بی اعتنایی آمریکا به هیات وزارت دفاع

در شرایطی که قرارداد خرید جنگنده های اف 16 از آمریکا به بن بست رسیده بود، تیم اردوغان ترجیح داد گشودن این گره را به ژنرال ها واگذارد و به همین خاطر دو هفته پیش، هیاتی از ژنرال ها و کارشناسان برجسته وزارت دفاع ترکیه به مدت 6 روز در واشنگتن با مسئولین پنتاگون و نمایندگانی از کنگره آمریکا دیدار کردند تا آنها را اقناع کنند و هواپیماها، بدون شرط و شروط به آنکارا تحویل داده شود. آن هم شرط تحقیرآمیزی که از خریدار می خواست، متعهد شود که به هیچ وجه از این سلاح برای تجاوز به حریم هوایی همسایه اش یونان استفاده نخواهد کرد! این شرطی بود که از سوی یک سناتور وابسته به لابی یونانی ها در متن گنجانده شد و بیش از صد تن از اعضای کنگره آمریکا نیز از آن حمایت کردند.

گلایه اردوغان از رزمایش آمریکا در شمال سوریه

رئیس جمهور ترکیه با لحنی گلایه آمیز اعلام کرده که اشتباهات آمریکا و برداشتن گام های خطا از سوی دولت بایدن همچنان ادامه دارد.

اردوغان درباره رزمایش مشترک آمریکا با نیروهای سوریه دموکراتیک (نهاد اقماری پ.ک.ک) گفت: «متأسفانه اقدامات اشتباه ایالات متحده در مورد نیروهای SDF ادامه دارد. آنها به این گروه می گویند نیروهای دموکراتیک سوریه! اما این فقط یک پوشش و  استتار جعلی است. آنها تروریست هستند و ایالات متحده هزاران کامیون خودرو و تجهیزات را برای این سازمان های تروریستی ارسال کرده و هنوز هم برایشان سلاح  می فرستد. این کاری نیست که آنها فقط با نیروهای ائتلاف در سوریه کرده باشند، آنها همین کار را در عراق انجام دادند. اگر فرصتی برای دیدار با آقای رئیس جمهور در مجمع عمومی سازمان ملل وجود داشته باشد، در آنجا نیز در مورد این موضوع با ایشان صحبت خواهم کرد.»

آیا اردوغان و بایدن دیدار می کنند؟

اردوغان در سخنان خود، با اطمینان خاطر در مورد دیدار با بایدن صحبت نکرده و پیداست که وزارت امور خارجه ترکیه هنوز پاسخ مثبتی از تیم بایدن نگرفته است. اما امروز، یک پایگاه خبری اینترنتی نزدیک به آکپارتی (Internet haber) که توسط برادران اوز ایشیک مدیریت می شود، در این مورد، گزارشی منتشر کرد.

این پایگاه خبری به نقل از یک مقام مسئول در تیم اردوغان، نوشته است: بایدن و اردوغان آخرین بار در جریان اجلاس سران ناتو در مادرید در اواخر ماه ژوئن با یکدیگر دیدار کردند. در اثنای آن دیدار، بایدن حمایت خود را از پاسخگویی به تقاضای ترکیه برای خرید F-16 اعلام کرد. پس از آخرین دیدار، دولت آمریکا طبق درخواست ما در مورد برخی مسائل مهم مانند F-16 اقداماتی را انجام داد، اما هنوز هم به نتیجه نهایی نرسیده است. تلاش می کنیم در یک دیدار جدید، هم موضوع اف 16 و هم مسائلی همچون سوریه و تنش بین آتن و آنکارا، در دیدار بین روسای جمهور ترکیه و آمریکا مورد بررسی قرار بگیرد.»

چرا ترکیه حاضر نیست تعهد بدهد؟

درخواست کنگره آمریکا از دولت بایدن در مورد تغییر متن قرارداد فروش 40 فروند جنگنده اف 16 به ترکیه، یک درخواست عجیب و غریب است که مشکل خاصی برای دولت جو بایدن ایجاد نمی کند، اما قطعاً برای دولت اردوغان دردسرساز است. چرا؟ به این دلایل:

1.احزاب مخالف اردوغان از این موضوع به عنوان ابزار فشار استفاده خواهند کرد و بر روی این موضوع مانور خواهند داد که دولت با امضای چنین قراردادی، اعتبار و استقلال ترکیه را لگدمال کرده است.

2.مخالفین خواهند گفت: دولتی که نهایتاً تا 10 ماه دیگر بر سر کار است، به چه حقی دولت های آتی و نسل های آتی ترکیه را در برابر یونان متعهد می کند؟

3.با توجه به اختلافات عمیق و لاینحل بین ترکیه و یونان، امضای هرگونه تعهدی دال بر عدم استفاده از اف 16 در حریم هوایی یونان، ترکیه را به شدت در موضع ضعف قرار خواهد داد.

آیا اردوغان تهدید خود را عملی خواهد کرد؟

همچنان که در آغاز گزارش اشاره شد، اردوغان تهدید کرده که اگر آمریکا حاضر نشود به ترکیه اف 16 بفروشد، این کشور سراغ یکی از گزینه های انگلیس، فرانسه یا روسیه خواهد رفت. آیا اردوغان واقعاً دست به چنین اقدامی خواهد زد؟

باید به خاطر بیاوریم که اردوغان قبلاً یک بار دیگر دست به چنین اقدام جنجالی و شگرفی زده و با خرید سامانه موشکی اس 400 از روسیه نشان داد که تمایل دارد گاهی در برابر آمریکا و اروپا بایستد.

بسیاری از تحلیلگران داخلی ترکیه معتقدند که آن اقدام اردوغان، یک گاف و اشتباه بزرگ بوده و دینامیت زیر روابط آنکارا و واشنگتن گذاشته است. در آن دوره، دولت اوباما حاضر نشد به ترکیه پاتریوت بفروشد، فرانسه هم برای فروش موشک های خود به ترکیه تعلل و وقت کشی کرد، چینی ها تمایلی به فروش موشک به  ترکیه نداشتند و روسیه، آخرین گزینه ای بود که اردوغان سراغ آن رفت.  

آیا حالا هم می توان انتظار چنین اقدامی داشت؟ در پاسخ باید گفت: اردوغان، انگیزه ها و دلایل فراوانی برای خرید سوخوی روسی دارد و می تواند به سرعت پوتین را راضی کند. اما مساله اینجاست که الان روسیه در حال جنگ است و ساخت هواپیما طول می کشد. اردوغان هم فرصت چندانی ندارد و می خواهد هواپیماها را قبل از انتخابات تحویل بگیرد و با آنها رای جمع کند!

در مورد فرانسه نیز باید گفت: حساب سخنان تند اردوغان علیه ماکرون، از دست خبرنگاران در رفته است و روابط ترکیه و فرانسه تیره تر از آن است که اردوغان بتواند از این قدرت اروپایی جنگنده بخرد.

اما در مورد انگلیس، در دوران نخست وزیری جانسون مذاکرات مقدماتی صورت گرفته و رضایت او جلب شده بود. ولی حالا در انگلیس، جانسون نخست وزیر نیست و پادشاه به جای ملکه به قدرت رسیده است. این در حالی است که لاکهید مارتین یعنی کارخانه سازنده اف 16 همین حالا هم ده ها فروند جنگنده خشک سوییچ نخورده آماده تحویل دارد و اگر موانع سیاسی برطرف شوند، خرید از آمریکا برای اردوغان کوتاه ترین مسیر است. حال باید دید آیا بایدن حاضر است چنین امتیازی به اردوغان بدهد یا ترجیح می دهد نهایی شدن این معامله را به مقطع زمانی پس از انتخابات آتی موکول کند.