اختلافات کلیدی میان ایران و آمریکا در احیای برجام چیست؟

سایت انتخاب، دیروز از قول منابع آمریکایی و اروپایی مدعی شد: پاسخ ایران به پیشنهاد اروپا، غیرمنطقی و ناامید‌کننده بوده و برای احیای برجام سازنده نیست.

این سایت در عین حال از قول کارشناس خود اذعان کرد خواسته‌های مهم از جمله درباره اخذ تضمین برای نقض تعهدات توسط آمریکا عملی نشده است.

کارشناس انتخاب گفته است: از واکنش آمریکا به متن نهایی اروپا، نه می‌توان نتیجه گرفت که حتما توافق می‌شود و نه می‌توان گفت که توافق منتفی است. یک فرضیه این است که با توجه به ملاحظاتی که آمریکایی‌ها داشته‌اند، احتمالا می‌خواهند که توافق به بعد از انتخابات کنگره آمریکا موکول و فشار روی دموکرات‌ها کمتر شود. فرضیه دیگر این است که شاید آمریکایی‌ها می‌خواهند از این طریق در داخل بین دموکرات‌ها از یک طرف و دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان میانه‌رو از طرف دیگر، یک نوع اجماع‌نظر ایجاد کنند و هزینه توافق را کاهش دهند.

رحمان قهرمانپور درباره محتوای پاسخ آمریکا بیان کرد: «قابل پیش‌بینی است که آمریکا جواب صریح بله یا خیر نداده است. چرا که اگر جواب مثبت می‌داد، ممکن بود دولت بایدن با این انتقاد مواجه شود که آمریکا به پیشنهادات ایران تن داده و خواسته آنها را پذیرفته است همچنین اگر به صورت قطعی پاسخ منفی می‌داد هم به این معنا بود که از نظر آنها مذاکرات تمام شده است. این بخشی از بازی‌انداختن توپ در زمین یکدیگر است که هم ایران و هم آمریکا دارند انجام می‌دهند. به این معنا که اگر مذاکرات موفق شد، هر طرف مدعی شود که این موفقیت با ابتکار او بوده است و اگر هم شکست خورد، طرف مقابل را باعث شکست بداند. این یک استراتژی رایجی است در مذاکرات؛ چه در مذاکرات تجاری و چه در مذاکرات سیاسی که به مراتب حساس‌تر است.

با این تفاصیل یک فرضیه این است که با توجه به ملاحظاتی که آمریکایی‌ها داشته‌اند، احتمالا می‌خواهند که توافق به بعد از انتخابات کنگره آمریکا موکول و فشار روی دموکرات‌ها کمتر شود. با توجه به اینکه در انتخابات مقدماتی در ایالت‌های مختلف، طرفداران ترامپ موقعیت خوبی به دست آوردند، نگرانی دموکرات‌ها بیشتر شده است. فرضیه دیگر این است که شاید آمریکایی‌ها می‌خواهند از این طریق در داخل بین دموکرات‌ها از یک طرف و دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان میانه‌رو از طرف دیگر، یک نوع اجماع نظر ایجاد کنند و هزینه توافق را کاهش دهند؛ بنابراین باید منتظر باشیم.

وی همچنین درباره اختلافات کلیدی که میان ایران و آمریکا وجود دارد، گفت: چند اختلاف جدی در میان است؛ یکی بحث تضمین‌هاست که خواسته ایران این است که آمریکا تضمین دهد که مانع فروش نفت ایران نشود و افزون بر این، تضمین دهد که از برجام خارج نمی‌شود. ما به این تضمین‌ها می‌گوییم «اقدامات اعتمادساز». دیگر اختلاف میان ایران و آمریکا، مسئله آژانس و روند بازدید آژانس از چهار مکان است که ایران خواهان این است که این پرونده به‌طور قطعی بسته شود ولی آمریکا، رافائل گروسی و ظاهرا آژانس حرف‌شان این است که این پرونده باید مسیر عادی خود را در آژانس طی کند. این یک مسئله مهمی و بدان معناست که قبلا در توافق برجام، پرونده PMD با یک توافق سیاسی بسته شد. حال ایران هم می‌خواهد که همچنان موضوع از طریق توافق سیاسی حل شود ولی ظاهرا آمریکایی‌ها روی این مسئله حرف دارند.

یادآور می‌شود لغو موثر و پایدار تحریم‌ها، ارائه تضمین معتبر از سوی آمریکا، راستی آزمایی لغو تحریم‌ها و بسته شدن ادعاهای سیاسی آمریکا و صهیونیست‌ها در آژانس، از جمله شرط‌های ایران برای احیای برجام است.

منبع: کیهان