تصمیم نهایی

گروه سیاسی فردا: پیش از آخرین دور مذاکرات برجامی وین، سیاسیون و صاحب نظران در حوزه سیاست خارجی دو گروه بودند، گروه نخست با اشاره به سوابق مذاکراتی علی باقری یقین داشتند که در پایان گفتگوها رسما مرگ برجام اعلام می شود چون هیأت ایرانی به سبک سعید جلیلی تنها به فکر کش دادن گفتگوها و به عبارت بهتر مذاکره برای مذاکره است حال آنکه طرف غربی به واسطه درگیری با چالش های متعدد دیگر از جمله مسئله تأمین انرژی، موضوع جنگ اوکراین و حاد شدن روابط چین و تایوان قصدی برای ادامه مذاکرات برجامی ندارد. گروه دوم بر این باور بودند که ایران در ماه های اخیر به ظاهر گرایش غلیظ به شرق  را نشان داد تا هم دل مسکو و پکن را برای احیای برجام نرم کند و هم با زهره چشم گیری از آمریکا و اروپا به واسطه عواقب این اتفاق، از برگ چین و روسیه پای میز مذاکره برای امتیازگیری به نفع خود بهره گیرد.

شانس احیای برجام

با اتمام آخرین دور گفتگوها در وین، اروپا ختم مذاکرات درباره پیشنهادش را اعلام کرد و از طرف ها خواست تنها با اعلام بله یا خیر نظرشان را بگویند. واشنگتن خیلی سریع با این پیشنهاد موافقت کرد اما تهران اعلام موضعش را به بعد از برگزاری جلسات کارشناسی موکول کرد و محمد مرندی مشاور رسانه ای تیم مذاکره کننده نیز شانس توافق را 50-50 خواند.

پاسخ تلویحی رئیسی به توصیه‌ای واقع‌بینانه 

پس از گذشت چند روز همچنان گمانه زنی ها درباره شکست احیای برجام یا حصول توافق ادامه داشت تا آنکه توئیت عباس عبدی فعال سیاسی اصلاح طلب تا حدودی مشخص کرد که تصمیم گیری درباره پیشنهاد اروپا در چه مرحله ای قرار دارد. او نوشت «گویا سرنوشت برجام بدست آقای رییسی است، نمی دانم که در نهایت چکار خواهید کرد ولی هر تصمیمی گرفتید باید محصول نظرات منصفانه کارشناسان باشد و درد و رنج مردم را نیز در نظر بگیرید و به تندروهای بی مسوولیت باج ندهید . بدانید روزی که مشکلات سرازیر شود آنان پنهان می شوند و شما پاسخگو».

شاید همین جنس توصیه را سایر سیاسیون به سیدابراهیم رئیسی داشتند که او در جلسه شورای اداری استان کرمان گفت «بگذارید گره مردم باز شود.... به نام هرکس تمام شد، شد. هر گره ای که از مردم باز شود رهبر انقلاب از آن راضی است». برخی رسانه‌ها این جمله را مصداق موافقت تلویحی رئیسی با احیای برجام تحلیل و توصیف کردند.

گیر کار کجاست؟

«میخائیل اولیانوف» نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین المللی وین دریک نشست خبری گفت متن سند احیای برجام تقریبا به طور کامل مورد توافق قرار گرفته و می‌توان گفت که تقریبا به طور کامل مورد توافق قرار گرفته است. ایران تنها در مورد چند کلمه از متن، سؤالاتی را مطرح کرده و در مورد بقیه متن می‌توان گفت توافق صورت گرفته است.

جالب آنکه ساعتی بعد «میخائیل اولیانوف» نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین المللی وین دریک نشست خبری گفت «متن سند احیای برجام تقریبا به طور کامل مورد توافق قرار گرفته و می‌توان گفت که تقریبا به طور کامل مورد توافق قرار گرفته است. وی افزود: ایران تنها در مورد چند کلمه از متن، سؤالاتی را مطرح کرده و در مورد بقیه متن می‌توان گفت توافق صورت گرفته است».

بعد از اظهارنظر دیپلمات روس یک دیپلمات ایرانی مطلع از روند مذاکرات گفت «پیشنهاد‌های اروپا در صورتی قابل قبول است که در موضوعات مختلف از جمله ادعا‌های سیاسی مرتبط با مسایل پادمانی، تحریم‌ها و تضمین، برای ایران اطمینان ایجاد کند».

پیشنهاد جدید اروپا

اتحادیه اروپا برای برداشتن آخرین مانع احیای برجام امتیاز جدیدی را به تهران پیشنهاد کرد. براساس این پیشنهاد، اجرای توافق به بعد از حل و فصل اختلافات ایران و آژانس موکول می شود و اگر همکاری ایران و آژانس اتفاق بیفتد، ایالات متحده و سایر طرف‌های گفتگو از شورای حاکم می‌خواهند که تحقیقات را کنار بگذارند.

گویا واشنگتن نیز با این پیشنهاد موافق است چراکه یک مقام ارشد آمریکایی اعلام کرد «واشنگتن می خواهد شاهد حل و فصل تحقیقات آژانس بین المللی انرژی اتمی باشد. تنها راه برای تحقق این امر این است که ایران اطلاعات مورد نیاز را در اختیار آژانس قرار دهد. این موضع ماست، صرف نظر از اینکه در متن تفاهم بیاید یا در جای دیگر.»

با این حال دو منبع مطلع از مذاکرات گفتند «اتحادیه اروپا به ایران و سایر طرف‌ها گفته است که تا ۱۵ اوت (۲۴ مرداد) به متن پاسخ مثبت یا منفی بدهند».

باید منتظر ماند و دید در نهایت سیدابراهیم رئیسی بعد از بررسی همه جوانب چه تصمیمی درباره پیشنهاد برجامی اتحادیه اروپا خواهد گرفت.