رئیس اندیشکده بیانیه گام دوم:
دولت مردمی بسیاری از رخنه‌های نفوذ را می‌بندد
ذوعلم در رادیو گفت‌وگو مطرح کرد: اگر بتوانیم در نهاد دولت سازوکارهایی تعریف کنیم که مردم در امور اجرایی کشور نقش بیشتری داشته باشند، راه‌های بیشماری از نفوذ بسته می‌شود.
از جمله پدیده‌های سیاه تاریخ معاصر ایران به ویژه پس از انقلاب اسلامی، مسئله نفوذ و خسارت‌های ناشی از آن است. ملت بزرگ ایران با حافظه تاریخی و مشحون از آثار زیان‌های نشات گرفته از جریان نفوذ در ایران، همواره با این پدیدل ناپسند مقابله می‌نماید. مردم این مرز و بوم در دفاع از ارزش‌های ایرانی و اسلامی خود و اهتمام به غیرت ملی، پافشاری بسیار دارند و هرگز حاضر نمی‌شوند پای بیگانه توسط ستون پنجم آنها به خاک این سرزمین بازگردد.
خاطرات تلخ از دوران ضعف قاجاریه و پس از آن شکل گیری استبداد رضاشاهی و پسرش، با تشکیل ساواک به وسیله سازمان سیا و موساد از یاد نخواهد رفت. وطن فروشی جریان‌های وابسته از مشروطه تا ریاست جمهوری بنی صدر و خطرناک تر از آن نفوذ جریانی که موجب تغییر بنیاد‌های ارزشی ملت ایران می‌گردد نیز رویه‌ای دیگر از پدیده خطرناک نفوذ در ایران است که اینک در پی بازیابی تاریخی خود در مناصب تصمیم گیر و تصمیم ساز می‌باشد. از این رو ملت ایران فارغ از عملکرد نظام حاکم، همواره با نفوذ مقابله کرده است که نمود عینی آن خاموش کردن آتش فتنه سهمگین 88 و فتنه‌های تابعه آن است. در همین راستا برنامه « شبکه سایه‌ها » با حضور حجت الاسلام دکتر علی ذوعلم، رئیس اندیشکده بیانیه گام دوم و دکتر محمود عرب اسماعیلی، کارشناس مسائل سیاسی درباره شیوه‌های مردمیِ خنثی سازی نفوذ دشمن در ایران اسلامی به بحث و گفتگو پرداختند که مشروح آن را می‌خوانید؛
** آقای ذوعلم، بیش چهار دهه از عمر انقلاب اسلامی می‌گذرد و ما در تمام این سالها تلاش دشمن برای نفوذ در عرضه‌های گوناگون بوده‌ایم. به نظر می‌رسد عمق تلاش‌ها در چندسال اخیر افزایش یافته است که می‌توان آن را ناشی از افزایش قدرت ایران دانست. شما نقش مردم در شناخت جریان‌های نفوذ را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
انقلاب اسلامی با حضور، آگاهی و اراده مردم در برابر رژیمی شکل گرفت که پشتیبانی قدرت‌های بزرگ دنیا را داشت و از انواع راهبردهای فرهنگی برای تخریب اسلام استفاده کرده بود. در تمام این سالها که از عمر انقلاب می‌گذرد ایستادگی مردم در برابر دشمنی‌ها و نفوذ موجب پایداری نظام بوده است. نفوذ یک از ابعاد نفاق است چرا که دشمن به صورت واضح وارد میدان نبرد نمی‌شود و به دلیل پنهان شدن چهره دشمن، نفوذ پدیده بسیار پیچیده‌ای است. این پدیده شوم حاصل رخنه‌ها و تاثیرگذاری فرهنگی است که در ادراک جامعه نسبت به حقایق ایجاد می‌شود. گرچه راهکارها و راهبردهای امنیتی و حاکمیتی برای مقابله با نفوذ تاثیر گذار است اما عامل اصلی که می‌تواند راهگشا باشد، حضور مردم است.
عنصر اساسی در این مقابله، آگاهی، بصیرت و شناحت مسئله است یعنی تا زمانی که مردم مبادی، مبانی و ارزش‌های انقلاب را بپذیرند و نسبت به ترفندها و تکنیک‌های دشمن شناخت داشته باشند در برابر نفوذ ایستادگی می‌کنند. عنصر مهم دیگر در این مقوله، اراده است. در واقع ممکن است عده زیادی آگاهی و شناخت کافی نسبت به نفوذ دشمن داشته باشند اما نخواهند در برابر آن بایستند. بنابراین دو عامل گفته شده می‌تواند هوشیاری جامعه در برابر نفوذ را ارتقا دهد. در این میان، نخبگان و رسانه‌ها جامعه اهمیت بسیاری در شناسایی و مقابله با نفوذ دارند و انتظار زیادی از آن وجود دارد که علاوه بر شناخت شیوه‌های دشمن، به جامعه نیز آگاهی ببخشد.
* نقش انکار ناپذیر نخبگان در دشمن شناسی
** آقای عرب اسماعیلی، درباره نقش مردم، به ویژه نخبگان در افزایش سطح دشمن شناسی جامعه سخن گفتیم، از نظر شما اساسا نقش نخبگان در افزایش بصیرت مردم چه اندازه بوده است؟
از آنجا که نفوذ پدیده‌ای پنهان و خاموش است، لازم است که نخبگان به دلیل دید بازتر و اندیشه فراتر نسبت به جامعه، نقش تبیین فتنه‌های دشمن را داشته باشند. همان گونه که مقام معظم رهبری فرمودند جهاد تبیین به خصوص در جامعه امروز با گسترش فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی ضروری است و نقش نخبگان در آگاهی بخشی مردم در زمینه دشمن انکار ناپذیر است.
* تاثیر دولت مردمی بر کاهش نفوذ
** آقای ذوعلم، ما در دوران رهبری امام خمینی (ره) و آیت الله العظمی خامنه‌ای مشاهده کرده‌ایم که تا چه حد بر نقش مردم در پیشرفت انقلاب و خنثی سازی توطئه‌های دشمنان تاکید شده است. شیوه‌هایی که مردم می‌توانند با تکیه بر فرمایشات بنیان گذار انقلاب و رهبری در برابر شبکه نفوذ بایستند چیست؟
آگاهی مردم از هدف نفوذ بسیار اهمیت دارد . انسان‌ها در هر جامعه‌ای دارای وجدان و فطرت پاک الهی هستند که اگر حق و باطل را به درستی تشخیص دهند به راحتی در جبهه حق قرار می‌گیرند. هدف اصلی نفوذ سلطه همه جانبه نظام سرمایه داری در کشور ماست. نمونه آن در دوران پیش از انقلاب از کودتای 28مرداد سال 1332 علیه دولت مصدق تا حذف نظام سلطنت با انقلاب اسلامی در سال 1357 موجود است که یک سلطه همه جانبه سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و نظامی به نفع امریکا برقرار بوده است. به همین دلیل یک انقلاب کاملا مردمی است با وحدت جدی بین همه جناح‌های سیاسی در برابر رژیم طاغوت شکل گرفت. باید توجه داشت که انقلاب اسلامی کاملا مردمی بود اما اساسا دولت مدرن، غیرمردمی است و گاهی منافع دولت با منافع مردم در تعارض قرار می‌گیرد. اگر ما بتوانیم نهاد دولت را مردمی کنیم یعنی سازوکارهایی تعریف کنیم که مردم در امور اجرایی کشور نقش بیشتری داشته باشند، راه‌های بیشماری از نفوذ بسته می‌شد.
* ارتباط میان افزایش تحریم‌ها و نفوذ در ایران
** آقای عرب اسماعیلی، مطمئنا دشمن برای تضعیف اقتصاد و فشل کردن اداره کشور، تحریم‌های ناجوانمردانه‌ای را اعمال کرده است تا از این رهگذر، مردم ایران را عصبانی و ناامید کند. درواقع تلاش دشمن برای افزایش تحریم‌ها، تغییر باورها و هویت افراد جامعه است. از نظر شما دشمن تا چه اندازه از تحریم‌ها برای نفوذ بهره برده است و چه راهکارهایی را برای مقابله با این جریان نفوذ مناسب می‌دانید؟
برجام خود بستر و زمینه ساز نفوذ در کشور بود یعنی دشمن در فضای پسابرجام به دنبال نفوذ سیاسی و امنیتی در ارکان مختلف جامعه بود. همان گونه " باراک اوباما "، رئیس جمهور سابق آمریکا در مصاحبه با روزنامه نیویورک تایمز به این موضوع تاکید کرده و گفته بود: یکی از سیاست‌های کلان امریکا در این مذاکرات، تغییر ذهنیت ایرانیان نسبت به امریکاست. بنابراین می‌توان گفت دشمن در پی این بود که با القای پذیرش توافق نامه برجام، این ذهنیت را در جامعه ایرانی و آحاد مردم شکل دهد که توانستیم با امریکا مذاکره کنیم پس می‌توانیم در مسائل دیگر هم با این کشور کنار بیاییم و این موضوع زمینه ساز ورود نمادهای امریکا و غرب به ایران باشد. در واقع هدف امریکایی‌ها از نفوذ، تغییر سبک زندگی مردم است. از این رو معرفی الگو و گزاره‌های متنوع از سبک ایرانی اسلامی مبتنی بر آموزه‌های دینی و فرهنگِ غنی ایرانی می‌تواند راهکار خوبی با برای مقابله با نفوذ دشمن در این حوزه باشد.
* جهاد کبیر راه مقابله مردمی با نفوذ است
در راهکارهای مقابله با نفوذ می‌توان از فرمایشات مقام معظم رهبری الگو گرفت. ایشان در سال‌های گذشته موضوع بسیار مهمی با عنوان « جهاد کبیر » را مطرح کردند. اگر خود باوری، مقاومت و عدم اطاعت در برابر خواسته‌های دشمن در میان مسئولان ما و مردم تجلی یابد، حاصل آن اقتدار نظام اسلامی خواهد بود یعنی می‌توانیم در عرضه‌های مختلف موفق باشیم؛ همان گونه که دانشمندان و نخبگان حوزه‌های نظامی، موشکی و پزشکی با الهام گرفتن از این فرمایش رهبری به قله‌های بلندی رسیده‌اند.
* گاهی خودی‌ها زمینه ساز نفوذ هستند
** آقای ذوعلم، از نظر شما در سال‌های گذشته ما چقدر از ناحیه نفوذ در سبک زندگی لطمه دیده‌ایم؟
تغییر سبک زندگی زمینه ساز سلطه همه جانبه است. اگر جامعه به جای توجه به ارزش‌های ملی، فرهنگی و بومی خود، ارزش‌های زندگی غربی را جایگزین کند، به جای تولید، در پی مصرف زدگی باشد، مد و آرایش را از کشورهای غربی تقلید کند، در معیارهای سیاسی خود دنیا گرایی و رقابت‌های حزبی و جناحی را اصل اساسی قرار دهد و... سبک زندگی آن خود به خود تغییر پیدا می‌کند.
در سبک زندگی دو سطح خرد و کلان داریم. در سطح کلان، نخبگان و خواص به ویژه سیاستگذاران و برنامه ریزان فرهنگی، اجتماعی و تربیتی تاثیرگذارند. باید توجه داشته باشیم بر اساس سنت الهی، مردم به بزرگان و راهبران خود نگاه می‌کنند، البته راهبران، در چند نفر که در راس قرار گرفته‌اند خلاصه نمی‌شود. گاهی یک مدیر که برخی از افراد جامعه از او الگو می‌گیرند با استفاده از رانت و ویژه خواری به ثروت بالا و ناعادلانه‌ای می‌رسد. این موضوع می‌تواند به افراد زیردست و کنار او سرایت پیدا کند. بنابراین نباید تمام رخنه‌ها و ورودی‌های نفوذ را ناشی از عاملیت دشمن بدانیم بلکه بخش بسیاری از آن به دلیل رفتار خودی‌ها یا تاثیر نفوذ در میان سیاست گذاران و مدیران است.
در بیان آخر، اگر جامعه به شاخص‌ها برسد و معیار تشخیص، ارزش‌های بالاتر از ظاهر باشد، قطعا راه نفوذ سد خواهد شد. به یاد داریم در فتنه 88، افرادی می‌گفتند فلان شخص که از نزدیکان امام (ره) بوده و در اوایل انقلاب جایگاه و سمت ویژه‌ای داشته است. درواقع این گونه نسبت‌ها که شاخص‌های درستی نیست، موجب می‌شود جامعه نتواند به درستی تصمیم بگیرد.
گفتنی است، رادیو گفت‌وگو می‌کوشد در قاب مجموعه برنامه «شبکه سایه‌ها » خط نفوذ در کشور را مورد بررسی و تبیین قرار بدهد. در این برنامه مبانی نفوذ، جریان شناسی، ابعاد، آثار و راه‌های مقابله با آن تشریح می‌شود. از مجرای این کوشش، دست کم مخاطبان این رسانه، نسبت به شاخص‌های مختلف شناخت عرصه‌ها، مجاری و ابعاد نفوذ آشناتر خواهند شد و نوعی آگاهی بخشی اجتماعی در مقابله با جریان نفوذ در جامعه شکل خواهد گرفت.