آیا توانستهاین در زمینه مد و لباس فرهنگسازی کنیم؟
چه کسی نوع لباس مردم را تعیین میکند؟
بحث بر سر پوشش شهروندان در چند هفته اخیر بالا گرفته است و به دنبال آن اظهارنظرها پیرامون این موضوع بیشتر به چشم میخورد اما حلقه مفقود همه این بحثها یک سوال است؛ اینکه این پوشش در جامعه ایرانی چگونه تعیین میشود؟
پوشش تحمیلی نیست
همین ماه گذشته در میانه آیین اختتامیه یازدهمین جشنواره مد و لباس فجر وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به نوعی سیاست این وزارتخانه در یک جمله خلاصه میکند. او البته با اشاره به اینکه پوشش ایرانیان در طول تاریخ هنرمندانه بوده میگوید«در پی تحمیل نوع خاصی از لباس و چوشش برای جامعه عفیف ایرانی نیستیم.» این گفته نشان میدهد هر چند این وزارتخانه پیشنهادهایی برای این حوزه دارد اما علاقهای ندارد آن را حتما به تن جامعه بپوشاند. به همین ایده شاید نقدی وارد باشد چرا که با این نگاه احتمالا بستری برای عرضه لباسهای مدنظر این وزارتخانه هم شکل نخواهد گرفت. اما بی انصافی است این گفته را رهاشدگی این وزارتخانه در رابطه با پوشش تعبیر کنیم که احتمالا باید رد تعیین پوشش جامعه را در فضاهای دیگری جستجو کنیم.
بوتیکی به نام شبکههای مجازی
بالا رفتن ضریب نفوذ اینترنت در ایران و به طبع آن گسترش شبکههای مجازی را یکی از مصادیق تعیین نوع پوشش مردم میدانند. سهولت دسترسی به مدهای احتمالی آن هم بدون هیچ مانعی این شبکه را به عنوان یکی از مهمترین عوامل تعیین کننده پوشش مردم مشخص کرده است اما در این جا هم یک تناقش مستند و جالب توجه وجود دارد. گزارش مرکز آمار ایران که مهر سال گذشته تحت عنوان گزارش رفتار خانوار ایرانی منتشر شده نشان میدهد خریداران لباس از شبکه مجازی در اقلیت هستند. این گزارش که با جمعیت آماری قابل توجهی (بیش از هزار خانوار از تمامی استانهای ایران) تهیه شده نشان میدهد تنها 8 درصد مردم لباسهایشان را از فضای مجازی خریداری میکنند و 92 درصد دیگر ترجیح میدهند آن را از ویترین مغازهها پیدا کنند.
تعیین لباس از میدان هفتتیر
امروز آخرین روز برگزاری نمایشگاه ایران ویژند در محل نمایشگاه بینالمللی تهران است. نمایشگاهی که یکی از اهداف و ظرفیتهایش تقویت صنعت و فرهنگِ پوشاکِ ایرانی – اسلامی است. سید مجید امامی دبیر شورای فرهنگعمومی کشور و مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بازدید از این نمایشگاه حرفهای قابل توجهی زده است. او گفته اگر طراحان و تولیدکنندگان نوآور مد و لباس ایرانی - اسلامی، شاخصهای فرهنگی را رعایت کنند اما نتواند به بازار برسد، ما تنها ویترین داریم؛درصورتی که چیزی که لباس مردم را تعیین میکند، چهارراه ولیعصر و میدان هفتمتیر است. از اینجا بود که مانتوی جلو باز در ایران رسمی و شایع شد. مواجهه با این امر نامطلوب بهلحاظ فرهنگی ممکن نیست مگر اینکه تولیدکنندگانِ ایرانی - اسلامی بتوانند به بازار برگردند و بتوانند با حمایتهای ویژه و همچنین با نوآوری و اتصال به یکدیگر، سهم بازارشان را افزایش دهند.