نقش هورمون‌ها و تاثیر آن‌ها بر سلامت جسم و روان
سلامتی بدن همواره به عوامل مختلفی وابسته است که این عوامل می‌توانند برای سلامتی مفید یا مضر باشند. یکی از مهم‌ترین این عوامل هورمون‌ها هستند که در تمامی فعالیت‌های بدن نقش اساسی داشته و از همه مهم‌تر، فراهم آورنده نیاز اصلی انسان‌ها یعنی انرژی هستند.
هورمون‌ها انواع مختلفی دارند که برخی از آن‌ها در بین تمامی افراد مشترک بوده و برخی دیگر بر اساس سن و سال یا جنسیت در افراد متفاوت است. هورمون‌ها جزو عوامل داخلی هستند که می‌توانند به‌طور جدی سلامت انسان را تحت تاثیر قرار دهند و بسیار مهم است که افراد اطلاعاتی در رابطه با آن‌ها داشته باشند.
به همین جهت در ادامه این نوشته از درمانکده قصد داریم تا به‌صورت کامل جزئیات این موضوع را با شما در میان بگذاریم پس تا انتها با ما همراه باشید.
هورمون چیست؟
پیش از آن‌که هر اطلاعاتی راجع به تاثیرات هورمون‌ها ارائه دهیم، بهتر است قدری در رابطه با خود هورمون صحبت شود. هورمون‌ها مواد شیمیایی آلی هستند که در غدد خاصی در بدن گیاهان و جانوران چند سلولی برای اهداف مختلف ترشح می‌شوند.
هورمون‌ها تنظیم نوع و شدت عملکرد بافت‌های مختلف بدن را بر عهده دارند و هر بافت از بدن بر اساس هورمون‌ها می‌تواند کاربرد خود را تغییر دهد. هم‌چنین کاربرد مهم دیگر هورمون‌ها در بدن ایجاد یک ارتباط بین بخش‌های مختلف بدن و رد و بدل کردن سیگنال بین آن‌ها است. این ارتباط به دو شکل صورت می‌گیرد.
۱. ارتباط بین دو غده درون‌ریز: در این نوع ارتباط یک غده با ترشح نوعی هورمون آزاد‌کننده، غده دیگری را تحریک می‌کند تا هورمون را تغییر دهد.
۲. ارتباط بین غده‌درون ریز و اندام: در این نوع ارتباط، غده با ترشح نوعی هورمون یک ماهیچه را تحریک به انجام کاری می‌کند.
از جمله فعالیت‌های تحت کنترل هورمون‌ها در بدن انسان می‌توان اشاره کرد به:
- خواب
- اخلاقیات
- استرس
- هضم غذا
- عملکرد جنسی
هورمون‌ها از اسید‌های آمینه، اسید‌های چرب و پروتئین‌ها ساخته می‌شوند و هم‌چنین می‌توان آن‌ها را به عنوان استروئید طبقه‌بندی کرد. در این بین لازم به ذکر است که همه هورمون‌های موجود در بدن انسان‌ها به‌غیر از هورمون‌های جنسی و هورمون‌های قشر آدرنال، پروتئینی یا از مشتقات پروتئین هستند.
معروف‌ترین هورمون‌ها در بدن عبارت‌اند از:
- گلوکاگون
- استروژن
- کورتیزول
- پروژسترون
- هورمون‌های تیروئید
- هورمون‌های جنسی مانند تستوسترون
هورمون‌ها چگونه اثر می‌کنند؟
هورمون‌ها از طریق غدد درون ریز ساخته می‌شوند. ترشحات این غدد در جریان خون قرار می‌گیرد و در سراسر بدن پخش می‌شود اما در هر کجای بدن اثر نمی‌کند. سیستم کاری هورمون‌ها مانند سیستم کلید و قفل است. به این صورت که هر هورمون در بخش‌های خاصی از بدن تأثیر‌گذار است و نمی‌تواند در فرآیند‌های دیگر دخالت کند. این بخش‌ها از طریق گیرنده‌های هورمون که بر روی سلول‌هایشان قرار دارد، هورمون مورد نظر را بررسی می‌کنند و در صورتی که هورمون مورد قبول بود، آن را گرفته و بر اساس آن تغییر می‌کنند.
دلایل ترشح هورمون‌ها
این مواد شیمیایی در طبقه‌بندی‌های مختلف در بدن ساخته و در پاسخ به یک محرک خاص ترش می‌شوند. این محرک می‌تواند به دو صورت باشد؛ در حالت اول این تحریک‌ها به‌صورت روتین دار و دوره‌ای انجام می‌شود مانند تحریک سلول‌های ماهیچه‌ای برای جذب گلوکز از جریان خون به‌خاطر ترشح هورمون انسولین.
مورد دوم روتین مشخصی ندارد و اغلب از طریق عوامل خارجی صورت می‌گیرد. به عنوان مثال اگر یک ببر گرسنه به شما حمله کند، بخاطر استرس بالای آن لحظه هورمون کورتیزول در خون ترشح می‌شود که به بدن دستور می‌دهد که باید مقدار زیادی کالری را مصرف کند و در نتیجه شما به انرژی بیشتری دست پیدا کرده و سریع‌تر خواهید دوید.
تاثیرات هورمون ها در سلامتی
احتمالاً تا به اینجا به اهمیت و کاربرد هورمون‌ها در بدن پی برده‌اید. جالب است بدانید که هورمون‌ها نه‌تنها در سلامت بدن نقش بسیار مهمی دارند، بلکه در سلامت روان افراد هم بسیار تایر‌گذار هستند و همان‌طور که پیش‌تر نیز گفته شد، یکی از تاثیرات مهم هورمون‌ها در بدن وضعیت اخلاقیات افراد است.
یک فرد از نظر هورمونی در سه وضعیت قرار دارد. سطح هورمون زیاد، سطح هورمون کم و سطح هورمون متعادل. البته منظور این نیست که بدن تمام هورمون‌ها را بیشتر یا کمتر تولید و ترشح می‌کند بلکه ترشح زیاد یا کم حتی یک هورمون هم در سلامت افراد تاثیرات منفی دارد.
زمانی یک فرد را از نظر هورمونی می‌توان سالم در نظر گرفت که تمامی هورمون‌ها به‌صورت متعادل و به موقع در بدن او ترشح شوند؛ نه کمتر و نه بیشتر.
به عنوان مثال هر دو هورمون استروژن و تستوسترون در بدن زنان و مردان به عنوان هورمون جنسی وجود دارند اما در بدن مردان مقدار تستوسترون بیشتر و در بدن زنان مقدار استروژن بیشتر است. حال اگر این قضیه برعکس شود و مقدار هورمون تستوسترون در بدن یک خانم از حد معول بالا بزند، توزان طبیعی هورمون‌ها بهم ریخته و باید هرچه سریع‌تر تحت نظر دکتر زنان فرآیند درمان و کنترل اختلالات هورمونی آغاز شود.
به‌صورت کلی اختلالات هورمونی باعث اختلال در کارکرد قسمت‌های مختلف بدن و در نتیجه ایجاد مشکلات مختلف در زندگی روزمره افراد می‌شوند. این موارد بسیار گسترده هستند اما به عنوان مثال کوچک دیگری غده تیروئید را در نظر بگیرید که ترشح‌کننده هورمون‌های تیروئیدی است و اختلال در آن بسیار شایع است.
یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های این هورمون در بدن تنظیم سوخت و ساز و میزان انرژی در بدن است. ترشح کمتر این هورمون‌ها باعث کمبود انرژی، خستگی و بسیاری عوارض دیگر می‌شود. در نقطه مقابل ترشح بیش از حد هورمون‌های تیروئید باعث افزایش تپش قلب، ریزش مو و بسیاری موارد دیگر می‌شود. دقیقا به همان صورت که برای تیروئید گفته شد، کمبود یا ازدیاد هورمون‌های مختلف در بدن باعث کارکرد نادرست قسمت‌های مختلف بدن شده و سلامتی افراد را تهدید می‌کند.
کلام آخر
هورمون‌ها موادی هستند که زندگی بدون آن‌ها غیر ممکن است! بدن انسان به لطف این مواد جادویی تنظیم شده و توانایی کنترل فعالیت‌های خود را پیدا می‌کند. با وجود همه این‌ها، اختلالات هورمونی به شدت رایج هستند و هم‌چنین بسیار مشکل ساز اما قابل درمان. در صورتی‌که هرگونه اختلالات و مشکلات هورمونی را در خود حس می‌کنید، توصیه می‌شود هرچه سریع‌تر به یک دکتر غدد مراجعه کرده و فرآیند‌های درمانی را آغاز کنید.
اگر قصد دریافت نوبت مطب یا مشاوره از پزشکان متخصص مختلف از دکتر غدد گرفته تا هر تخصص دیگری را دارید، به‌سادگی می‌توانید به سایت یا اپلیکیشن درمانکده مراجعه کرده و نوبت مد نظر خود را از پزشک مدنظرتان دریافت کنید.
برچسب ها : دکتر زنان,متخصص زنان,دکتر غدد,درمانکده