شگردهای نانواها برای دور زدن طرح یارانه نان/تخلف نانوایان برای دریافت آرد بیشتر
امسال دولت برای کاهش تخلفات نانوایی‌ها اقدام به هوشمندسازی فروش نان در نانوایی‌های سنتی کرده است، اما برخی متخلفان که همیشه راهی برای فرار از قانون پیدا می‌کنند، برای دریافت سهمیه بیشتر نان شگردهایی به کار می‌گیرند که در بلندمدت طرح دولت را بی‌اثر می‌کند. خبر‌های رسیده حاکی از آن است که برخی نانوایان با هدف بالا نشان دادن تراکنش پوزهای ویژه فروش نان برای دریافت آرد بیشتر و افزایش سهمیه ماهانه‌شان مبالغی چند برابر از کارت‌های مشتریان می‌کشند و مابه‌التفاوت را نقدی به آنها تحویل می‌دهند.
در قالب طرح هوشمندسازی یارانه آرد، در حال حاضر بیش از 60هزار دستگاه کارتخوان هوشمند در نانوایی‌های کشور و 70درصد نانوایی‌های تهران نصب شده است.
سیستم‌های هوشمند فروش نان برای هدفمند‌سازی یارانه آرد دولتی و جلوگیری از قاچاق آرد به خارج از مرز‌ها راه‌اندازی شده است. این اقدام در ماه‌های اخیر پس از تصمیم دولت برای حذف ارز ترجیحی صورت گرفته و تاکنون منجر به کاهش بیش از 30درصد تقاضای آرد دولتی از سوی نانوایی‌ها شده است. در این طرح 15درصد مابه‌التفاوت قیمت یارانه‌ای آرد هر شب برای نانوایی‌ها پرداخت می‌شود. با اجرای این طرح صرفه‌جویی‌هایی در مصرف آرد در کشور صورت گرفته است که البته هنوز آمار دقیق آن مشخص نیست. طبق این طرح کارتخوان‌های قدیم نانوایی‌ها دیگر قادر به ارائه خدمات نیستند، اما در مواقعی که کارتخوان‌های هوشمند در حال تسویه حساب هستند، می‌توان از این کارتخوان‌ها استفاده کرد.
در این طرح دولت کارتخوان‌هایی را در اختیار نانوایان سنتی آزادپز و دولتی قرار داده تا میزان پخت و فروش ماهانه نانوایان را از این طریق رصد کند. هدف از اجرای این طرح که ابتدا فقط در چند استان به صورت آزمایشی اجرا و سپس سراسری شد، این است که آرد تخصیصی به نانوایان متناسب با پخت ماهانه آنها باشد و بیشتر از میزان مصرف از دولت آرد تحویل نگیرند. این طرح اگر چه در آغاز به نفع مصرف‌کننده بود اما با اجرای آن در تمام کشور با نقاط ضعفی همراه است که باید در اسرع وقت و با فوریت رفع شود.
ایرادات و فواید طرح
یکی از ایرادات طرح که از همان ابتدا نمایان شد، کاهش ساعات پخت نان و تشکیل صف‌های طولانی در مقابل نانوایان است. ظاهراً با هوشمندسازی نان از سوی نانوایان جیره‌بندی شده و برای اینکه آرد تحویلی‌شان تا پایان ماه برسد، هم ساعات پخت را کاهش می‌دهند و هم اینکه در روزهای پنج‌شنبه و جمعه و ایام تعطیلات نانوایی را تعطیل می‌کنند، البته این اقدام دولت از چند جهت سودمند بود. اول اینکه نانوایان آرد دولتی را در بازار آزاد نمی‌فروختند و مصرف‌کنندگان از این یارانه منتفع می‌شدند و دوم اینکه آرد به خارج از مرز‌ها قاچاق نمی‌شد. نکته قابل توجه این است که در جریان تصمیم اخیر دولت برای هوشمندسازی فروش نان مشخص شد تنها در تهران هزار واحد نانوایی وجود دارد که سهمیه آرد می‌گرفتند اما پخت نانی نداشتند. علاوه بر این گزارش شده است در برخی از شهرها نانوایان برای بالا نشان دادن فروش نان و تراکنش‌های دستگاه پوز هوشمند مبالغ بالایی از کارت مشتریان در دستگاه پوز می‌کشیدند و مابه‌التفاوت آن را پول نقد تحویل می‌دادند. همچنین در برخی از نانوایی‌ها مانند بربری و سنگک که نوع کنجدی هم دارند، ترفندهایی به کار گرفته می‌شود، به عنوان مثال نان کنجدی که طبق استاندارد اتحادیه مربوط باید 4هزار تومان باشد به درخواست مشتری نان کنجدی 7 یا 10هزار تومانی پخته می‌شود و معادل قیمت آن دو تا کنجدی و یک عدد نان ساده در دستگاه ثبت می‌شود. با ادامه این روند به تدریج هدف اصلی از هوشمندسازی فروش نان از هدف واقعی خود دور می‌شود و بی‌اثر خواهد شد، از این رو ضرورت دارد بازرسی‌های دولت و صنوف از نانوایان افزایش یابد تا راه برای تخلف بیشتر بسته شود. «جوان» هفته گذشته نیز گزارشی از تخلفات نانوایان و کوچک کردن قد و اندازه نان در نانوایی‌های لواشی و کاهش کیفیت نان در هفته نخست هوشمندسازی فروش نان در تهران منتشر کرد.
با توجه به مشکلات بسیاری که برای مردم در خرید نان با کیفیت به‌وجود آمده است، ظاهراً گزینه فروش کیلویی نان باید سریعاً به مرحله اجرا درآید تا نانوایانی که اکنون راه تخلف‌شان بسته شده با کم‌فروشی زیان‌شان را جبران نکنند چراکه وقتی قطع و وزن نان کاهش می‌یابد و عملکردشان فقط با تعداد فروش ماهانه سنجیده می‌شود، طبیعی است که به روش‌های خودشان باز هم از طریق کم‌فروشی راهی برای فروش کیسه‌های آرد در بازار آزاد پیدا کنند و با فروش کیلویی دیگر نمی‌توانند وزن نان را به دلخواه خودشان کم کنند، از این رو مردم همچنان منتظر تکمیل این طرح هستند تا با فروش کیلویی نان مشکلات فعلی مرتفع شود.
منبع: روزنامه جوان