بازی «زمانی» غرب با برجام

در شرایطی که غربی‌ها از زمان شروع به‌کار دولت سیزدهم ساز زمانی را کوک کرده و بار‌ها ادعا کرده‌اند که زمان برای احیای برجام کوتاه است تا از این طریق فشار‌ها را علیه ایران افزایش دهند، با گذشت یک سال هنوز این فرجه زمانی به اتمام نرسیده و همان ادعا‌های زمانی دوباره مطرح می‌شود. مقامات امریکایی و فرانسوی بار دیگر بر بازگشت متقابل به توافق هسته‌ای ایران تأکید، اما همزمان ادعا کردند که به صورت نامحدود منتظر نخواهند ماند.

پس از پایان دور جدید مذاکرات غیرمستقیم بین ایران و امریکا در قطر برای احیای برجام، بار دیگر مسئله زمان بر مذاکرات سایه انداخته است. درحالی که مقامات امریکایی پس از مذاکرات دوحه گفتند اگرچه مذاکرات به دلیل خواسته‌های فرابرجامی ایران بی‌نتیجه بوده است، اما با این حال گفتند که زمان کافی برای ادامه مذاکرات و احیای برجام وجود دارد، اما اکنون رنگ عوض کرده و از نبود زمان کافی سخن می‌گویند. وندی شرمن، معاون وزیر امور خارجه امریکا جمعه شب با فرانسوا دلاتر یکی از مقامات وزارت خارجه فرانسه دیدار و گفتگو کرد. به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک، دو طرف بدون اشاره به زیاده‌خواهی‌های واشنگتن، مدعی فرابرجامی بودن خواسته‌های ایران در مذاکرات رفع تحریم‌ها شدند. بر اساس بیانیه صادر شده، آن‌ها مدعی نیاز فوری کنار گذاشتن خواسته‌های فرابرجامی از سوی ایران و بازگشت متقابل برای اجرای کامل برجام شدند. وندی شرمن که همراه جو بایدن، رئیس‌جمهور امریکا به منطقه سفر کرده است، به خبرنگاران گفت که امریکا قصد ندارد چارچوب زمانی در مورد مذاکرات پیرامون بازگشت به پایبندی متقابل به برجام تعیین کند، اما به صورت نامحدود منتظر نخواهد ماند. بر اساس گزارش‌ها، وی ادعا کرد: «ما دور تاریخی روی تقویم خط نکشیده‌ایم. توافقی روی میز وجود دارد و ایرانی‌ها باید برای موافقت با آن تصمیم‌گیری کنند.»

مشاور امنیت ملی امریکا در ادامه مدعی شد: «ما آماده بازگشت به پایبندی در مقابل پایبندی هستیم.» وی در عین حال در تداوم سیاست‌های شکست خورده فشار حداکثری تهدید کرد و مدعی شد: «ما همزمان با کار در میز مذاکره برای بازگشت به برجام، به تحمیل فشار اقتصادی بیشتر به ایران ادامه خواهیم داد. اما همانطور که اعلام کرده‌ام، به صورت نامحدود برای مذاکره آماده نخواهیم بود و دور تاریخی هم روی تقویم خط نکشیده‌ایم.» علاوه بر مقامات واشنگتن، یک مقام ارشد اتحادیه اروپا هم روز شنبه به خبرگزاری رویترز گفته است که مذاکرات برای احیای توافقنامه هسته‌ای ۲۰۱۵ با ایران رو به پایان است، اما مشخص نیست که آیا این مذاکرات به توافق بین تهران و قدرت‌های جهانی منجر شود یا خیر.

فرجه زمانی برای احیای برجام در یک سال گذشته بار‌ها از سوی مقامات امریکا و متحدان اروپایی آن مطرح شده است و حتی آنتونی بلینکن، وزیر خارجه امریکا و دیگر مقامات واشنگتن سال گذشته مدعی بودند که تنها چند هفته تا احیای برجام زمان باقی است و ایران باید تصمیم خود را بگیرد. اما ماه‌ها از این چند هفته گذشته است و مقامات کاخ سفید باز هم از هفته‌های باقی مانده سخن می‌گویند. غربی‌ها می‌خواهند با حربه زمانی، ایران را تحت فشار قرار دهند تا زودتر به میز مذاکرات برگشته و توافق جدید و مطلوب امریکا را امضا کند. این درحالی است که مقامات تهران بار‌ها گفته‌اند که مسئله زمان برای‌شان مهم نیست و تا زمانی که منافع ملی ایران تأمین نشده باشد، به روند مذاکرات ادامه خواهند داد. از طرفی، موضوع خواسته‌های فرابرجامی ایران هم که از سوی غربی‌ها مطرح می‌شود، در راستای مفاد برجام است و این امریکا است که خواسته‌های فرابرجامی در میز مذاکرات مطرح می‌کند تا بتواند بند‌های جدیدی از جمله برنامه موشکی و رفتار‌های منطقه‌ای ایران را در آن بگنجاند، اما تهران به شدت با این درخواست‌ها مخالفت کرده است.

درخواست ضمانت‌های اقتصادی قوی

همزمان با تعیین بندی زمانی از سوی غربی‌ها برای احیای برجام، ایران نیز خواسته‌های خود را مطرح کرده است. حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه روز جمعه تأکید کرد هر زمان که مذاکرات به نتیجه‌ای برسد، دوربین‌ها را دوباره وارد مدار می‌کنیم؛ ایران در تلاش برای دستیابی به یک توافق جدی و پایدار بوده و در مورد احیای برجام مصمم است. امیرعبداللهیان در پاسخ به سؤالی درباره اینکه مذاکرات ازسرگیری توافق هسته‌ای برجام در چه مقطعی انجام می‌شود، گفت: «دولت جدید ایران مذاکرات جدی با همتایان خود در مورد موضوع هسته‌ای انجام داده است. ما به پیش‌نویسی رسیدیم که ۹۰ درصد آن با موافقت ۱+۴ و همچنین امریکایی‌ها همراه است. ما برای لغو تحریم‌ها با امریکایی‌ها در تماس هستیم. آن‌ها از طریق اتحادیه اروپا و وزرای خارجه برخی کشور‌ها در حال رایزنی هستند. هم در پیش‌نویس و هم در ایده‌هایی که مطرح شده، پیشرفت زیادی حاصل شده است. فکر نمی‌کنم این مطلب درست باشد که بگوییم در دوحه شکستی رخ داد. پیشرفت وجود دارد، اما مسائل دیگری نیز وجود دارد که باید به آن‌ها پرداخته شود.» وزیر خارجه ایران در ادامه تأکید کرد: «ما ضمانت‌های اقتصادی قوی می‌خواهیم. اگر یک شرکت غربی با همتای ایرانی خود قرارداد ببندد، باید مطمئن باشد که پروژه اجرا می‌شود و در صورت اعمال تحریم، غرامت دریافت می‌کند.» ایران برای جلوگیری از خروج مجدد امریکا از برجام دنبال گرفتن تضمین است، اما مقامات کاخ سفید بار‌ها گفته‌اند که نمی‌توانند چنین تضمینی بدهند و امضای آن‌ها پای توافق احتمالی خود در حکم تضمین است. این درحالی است که در سال ۲۰۱۵ هم جان کری، وزیر خارجه سابق امریکا ادعا کرده بود که امضایش در برجام تضمین است، اما دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق این کشور به راحتی از این توافق خارج شد.

منبع: روزنامه جوان