داروهای خارجی ارز نیمایی دارند

دارو به عنوان یک مساله مهم و استراتژیک و یک کالای راهبردی است و ایران از نظر تولید دارو اقدامات خوبی در صنعت داروسازی داشه است به گونه‌ای که در حال حاضر ۹۷درصد داروهای موردنیاز کشور در داخل تولید می‌شود و به این معنی که در تولید داروها و تولید مایحتاج خود و چرخه تامین دارو که آخرین و مهمترین چرخه درمان است به نوعی ایران خودکفایی دارد.

اما در سال‌های اخیر و در دولت گذشته اقداماتی انجام شد که متاسفانه مردم و صنعت داروسازی با چالش‌های زیادی مواجه شدند، اینکه تخصیص ارز ترجیحی در برنامه دولت قرار گرفت و همین موضوع باعث شد که فساد در صنعت داروسازی روز به روز افزایش یابد و مردم هم با کمبودها و افزایش قیمت سرسام آوری در حوزه دارو مواجه شوند، این برنامه‌ریزی و سیاست نادرست به نوعی هم برای صنعت داروسازی و هم برای مردم چالش‌هایی را ایجاد کرد و کمبود دارو و روند صعودی قیمت آن دیگر مردم را کلافه کرده بود؛ این درحالی است که قاچاق معکوس که زیر سایه همین ارز ترجیحی شکل گرفت، سرمایه های کشور را بر باد داد.

شاید یکی از مهمترین برنامه‌هایی که می‌توانست به صنعت داروسازی تا این حد ضربه بزند همین ارز ترجیحی بود چرا که برخی از شرکت‌های داروسازی بیشترین سهم را از این ارز داشتند و برخی دیگر کمترین سهم، همین موضوع زمینه‌های فساد را در دارو و اقلام دارویی گسترش داد، تا جایی که پرونده‌های بزرگ فساد و رقم ۱۰۰ میلیون دلار در یک پرونده را شاهد بودیم، تدبیر برای حل مشکلات و راهکار و سازوکاری درست برای مبارزه با این همه مشکلات از سوی دولت سیزدهم به این قضیه خاتمه داد و اصلاح سیاست‌های ارزی در حوزه دارو مهمترین برنامه دولت در این زمینه بود.

دولت با اجرای طرح مردمی‌سازی یارانه‌ها به مساله اصلاح یارانه دارو هم نگاه ویژه‌ای دارد چرا که مسیری را هموار کرده تا مردم در این مسیر کمترین مشکلات را داشته باشند به همین دلیل پرداختی از جیب مردم برای دارو هیچ تغییری نخواهد کرد و قیمت دارو براساس نرخ شهریور ۱۴۰۰ پایه‌گذاری شده است.

یکی از برنامه های مهمی که دولت سیزدهم هم راستا با هدفمندسازی اختصاص ارز به حوزه دارو انجام داده، تقویت بیمه‌ها بوده که در صدد است با این کار بتواند مخارج مردم را کم کند؛ وزیر بهداشت درمان و آموزش پزشکی در همین زمینه تاکید کرده «امروز هیچ کس در کشور نباید بدون بیمه باشد بلکه باید هر فردی با کد ملی خود بتواند در هر نقطه ای از کشور خدمات پزشکی دریافت کند.» و با اقدام موثر دولت در همین زمینه امسال حدود پنج میلیون و ۶۰۰ هزار نفر بدون مراجعه زیر پوشش بیمه قرار گرفتند، و امروز افرادی که جزو سه دهک پایین جامعه هستند بدون پرداخت هیچ گونه حق بیمه ای از خدمات استفاده می‌کنند و این حرکت ادامه خواهد داشت.

موضوع اصلاح یارانه دارو از آنجا شکل گرفته است که مسئولان و کارشناسان حوزه دارو در وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو معتقد هستند که در چند سال گذشته اعمال سیاست غلط ارز ترجیحی صورت گرفته و اعمال این سیاست‌ها در صنعت دارویی مساله بسیار نادرستی بوده چرا که به صنعت داروسازی و بیماران آسیب جدی وارد کرده است.

  تخصیص ارز ترجیحی زنجیره تولید و توزیع صنعت دارو را با چالش روبه رو و با این تصمیم و سیاست نادرست، کمبودهای دارویی افزایش پیدا کرد؛ به دلیل اینکه ارز همیشه در دسترس نبود در روند تامین دارو و مواداولیه وقفه و اختلال ایجاد شد و حتی تاثیرات منفی در صنعت داروسازی داشت و همین مسایل در تغییر این سیاست‌های ارزی نقش بسزایی داشته است

از سوی دیگر با توجه به اینکه نزدیک به ٣٠درصد داروهای وارداتی در اثر وجود همین ارز ترجیحی قاچاق معکوس می‌شود و براساس برآوردها سال ٩٩ حدود ۵ هزار میلیارد تومان داروی قاچاق در کشور کشف شده است؛ این مساله نیز یکی از دلایلی بود که بر تغییر سیاست ارز ترجیحی در کشور صحه گذاشت تا دولت عزم خود را برای اصلاح این رویه اشتباه و جلوگیری از هدر رفت منابع کشور جزم تر کند و پس از سال‌ها تخصیص ارز به دارو، اکنون این قضیه به خوبی مدیریت شده است.

ناگفته نماند که قضیه ارز ترجیحی و بروز چنین مشکلاتی از سال ۹۷ در صنعت دارو وارد شد و تولیدکنندگان مواد دارویی و تجهیزات پزشکی به صورت مستقیم این ارز را دریافت می‌کردند، شاید همین موضوع باعث شد که موضوع فساد و مافیای دارو بیشتر شود و دولت سیزدهم این مسایل را دلیل اصلی اصلاح ارز دارو دانست و گام مهمی برای کاهش روزنه‌های فساد در صنعت داروسازی برداشته است.

البته ابهامات زیادی در راستای هزینه ارز ترجیحی در صنعت دارو وجود داشت چون میزان ارز تخصیصی در صنعت داروسازی دستخوش تغییرات جدی شد تخصیص آن در این صنعت روند کاهشی داشت همین موضوع نشان داد که فساد در این صنعت رو به افزایش است و به واسطه این قضیه افزایش قیمت بسیار چشمگیر دارو برای مردم هم رقم خورد و پرداختی از جیب مردم را تغییر داد.

با تخصیص ارز دولتی به واسطه فسادی که در صنعت داروسازی رخ داد هزاران میلیارد سوءاستفاده شد و شاهد این مساله بودیم که در قبال دریافت ارز بیشتر و واردات کالای کمتری در کشور صورت می‌گرفت و براساس آمار سازمان غذا و دارو تنها در حوزه مواد اولیه ٧ هزار میلیارد تومان سوءاستفاده و گران‌فروشی شناسایی شد

مسیری که در راستای اصلاح سیاست ارزی دارو طی شده به گونه‌ای است که از نظر اقتصادی مردم در مضیقه نباشند یارانه پرداختی به حوزه دارو به گونه ای عملیاتی شود که پرداختی از جیب مردم افزایش نیابد.

البته اصلاح یارانه دارو به نفع مردم خواهد بود چرا که دیگر تغییری در قیمت دارو نخواهند داشت و اگر هم افزایشی در قیمت ایجاد شود، منابع به گونه ای به سمت سازمان‌های بیمه‌گر هدایت می شود تا مابه‌التفاوت این تغییرات را آنها پرداخت کنند.

به همین دلیل و براساس اعلام سازمان غذا و دارو، براساس قانون برنامه و بودجه ٣ میلیارد دلار ارز برای دارو و تجهیزات پزشکی با دستور رییس جمهور تخصیص یافت تا زیرساخت‌ ها برای انتقال ارز دارو به بیمه‌ ها فراهم شود و چون با اصلاح سیاست ارزی قیمت دارو برای بیمار تغییری نمی ‌کند و یارانه دارو در هنگام خرید بیمار اعمال می شود، این اقدام جدید در بستر نسخه الکترونیک محقق می‌شود.

داروهای خارجی ارز نیمایی دارند

اگرچه سیاست تغییرات ارزی در حوزه دارو اعمال شده است اما این موضوع هم نباید نادیده گرفته شود که همچنان شرکت‌هایی که تامین داروهای آنها با استفاده از ارز نیمایی است به کار خود ادامه می‌دهند و برای تامین این ارز هیچ مشکلی ندارند. ارز نیمایی به اندازه کافی وجود دارد و این شرکت‌ها می‌توانند با استفاده از این ارز دارو و مواد اولیه موردنیاز خود را خریداری کنند.

در واقع می‌توان گفت که داروهای خارجی که از ارز خارجی داشته‌اند، هیچ حذف ارزی برای آنها صورت نگرفته و چون از ارز نیمایی استفاده می‌کنند، پس همچنان این امکان برای آن برقرار خواهد بود.

شاید یکی از مهمترین دغدغه‌های مردم برای اصلاح سیاست ارزی این بود که ممکن است با اجرای این مهم، افزایش سرسام آور قیمت دارو را در کشور شاهد باشیم  و مردم هم متحمل هزینه‌های سنگین برای تامین داروی مورد نیاز خود باشند اما این سیاست‌ها به نحوی تنظیم شده است که افزایش هزینه‌های درمانی از جیب مردم را در پی نداشته باشد و مردم بدون دغدغه داروهای خود را تامین کنند.

قرار است با اصلاح قیمت دارو یارانه آن هم داده شود و از جیب مردم این افزایش قیمت‌ها گرفته نخواهد شد بلکه دولت آن را پرداخت می کندحتی دولت در این زمینه به فکر بیماران خاص هم بوده است تا آنها هم در راستای اجرای این سیاست‌ها با مشکلاتی مواجه نشوند و با توجه به اینکه تاکنون هزینه‌های آنها را دولت پرداخت می کرد از این پس هم این موضوع ادامه خواهد داشت و قرار نیست پولی از بیماران گرفته شود.

مهمترین موضوعی که در این زمینه باید مورد توجه مردم هم قرار گیرد اصلاح الگوی مصرف دارو است پس باید هم مردم در مصرف بالای دارو و هم پزشکان در تجویز نسخه دقت کافی داشته باشند تا با تجویز منطقی دارو و کاهش مصرف خودسرانه دارو از سوی مردم در این مسیر هم گامی اساسی برداشته شود./ایرنا