زهره الهیان: ونزوئلا جزو اولویت‌های دولت رئیسی در دیپلماسی اقتصادی است
نماینده مردم تهران گفت: مردم ونزوئلا زندگی خودشان را بر اساس آرمان‌ها برنامه‌ریزی کرده‌اند، به همین دلیل تحریم‌ها در عزم آنها خللی وارد نکرد. کماکان فرمانده هوگوچاوز را به عنوان اسطوره‌ای در ذهن خود نگه‌داشته‌اند و به آرمان‌های ضدامپریالیسمی چاوز وفادار هستند. همین امر هم موجب شده تا پس از عبور از بحران‌های سیاسی به ثبات نسبی برسند و بتوانند فراز و نشیب‌ها را پشت سر گذاشته و به سمت رشد اقتصادی حرکت کنند، جمهوری اسلامی ایران هم آمادگی دارد در این زمینه نقش خود را ایفا کند.
نماینده مردم تهران گفت: مردم ونزوئلا زندگی خودشان را بر اساس آرمان‌ها برنامه‌ریزی کرده‌اند، به همین دلیل تحریم‌ها در عزم آنها خللی وارد نکرد. کماکان فرمانده هوگوچاوز را به عنوان اسطوره‌ای در ذهن خود نگه‌داشته‌اند و به آرمان‌های ضدامپریالیسمی چاوز وفادار هستند. همین امر هم موجب شده تا پس از عبور از بحران‌های سیاسی به ثبات نسبی برسند و بتوانند فراز و نشیب‌ها را پشت سر گذاشته و به سمت رشد اقتصادی حرکت کنند، جمهوری اسلامی ایران هم آمادگی دارد در این زمینه نقش خود را ایفا کند.
چندی پیش هیاتی از محققان و دانشمندانِ فعال در حوزه‌های مختلف به ونزوئلا سفر کردند و طی این سفر با مقامات این کشورِ آمریکای لاتین دیدارهایی داشتند. زهره الهیان عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجیِ مجلس نیز در این سفر حضور داشت. بر همین اساس در گفت وگویی با الهیان به بررسی دستاوردهای این سفر پرداختیم که مشروح آن در ادامه آمده است:
برای شروع بفرمائید سفر شما و هیات همراه به ونزوئلا با چه هدفی صورت گرفت؟
الهیان: بله. این سفر از چند ماه قبل برنامه ریزی شده بود تا بتوانیم با هیاتی حضور پیدا کنیم که در عین تعاملات سیاسی در حوزه شرکت‌های دانش بنیان به ویژه فعالینِ حوزه سلامت، تعاملاتی را برقرار کنیم برای همین یک نماینده از معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری و یک نماینده از جهاد دانشگاهی در سفر به ونزوئلا همراه بنده بودند. در این سفر ملاقات‌ها و دیدارهایی با همتایان برنامه‌ریزی شده بود که از جمله آنها می‌توان به ملاقات با اعضای کمیسیون سیاست خارجی و امنیت ملی پارلمان ونزوئلا اشاره کرد، همچنین ملاقاتی با وزرای علوم، زنان و همچنین وزیر دفاع اسبق ونزوئلا صورت گرفت.
همچنین نشستی با گروه دوستی پارلمانی ونزوئلا داشتیم، این گروه برای اولین بار تشکیل شده که در آن ده نفر از نمایندگان مجلس ونزوئلا حضور دارند.
یک مساله قابل تامل تصویب اساسنامه گروه دوستی پیش از سفر هیأت ایرانی بود. نکته دیگری که در خصوص این گروه وجود داشت حضور نایب رئیس اول و دوم مجلس ونزوئلا، روسای کمیسیون‌های سیاست خارجی، انرژی و معاون وزیر خارجه ونزوئلا در این گروه بود که نشان دهنده حضور مقامات ونزوئلا در بالاترین سطوح است.
آیا درباره همکاری های علمی بین دو کشور تفاهمی صورت گرفت؟
الهیان: بله. با اعضای پژوهشگاه «ایویک» که در بالاترین سطوح علمی در ونزوئلا فعال هستند نشست داشتیم که در آن جلسه هیات‌های جهاد دانشگاهی و موسسه رویان در زمینه علوم سلولی و مولکولی توافقاتی با مسئولان ونزوئلائی داشتند.
وزیرعلوم ونزوئلا مدت‌ها پیش به ایران سفر کرده بود، در آن سفر دکتر ستاری معاون علمی رئیس جمهور تعهد کرده بود که 4 نفر از پژوهشگرانشان در زمینه دستاوردهای علوم سلولی و مولکولی در پژوهشگاه رویان آموزش ببینند که این اتفاق در یک ماه آینده رخ خواهد داد.
از سویی وزیر علوم ونزوئلا به قدری از دستاوردهای موسسه رویان شگفت‌زده بود که بارها گفت حاضرم به عنوان پژوهشگر در این پژوهشکده آموزش ببینم.
اعلام آمادگی کردیم در حوزه دستاوردهای پزشکی و درمان سرطان‌ها دستاوردهایمان را به ونزوئلا منتقل کنیم که طرف مقابل از این پیشنهاد استقبال کرد.
الهیان: اعضای کمیسیون سیاست خارجی و امنیت ملی ونزوئلا هم می‌گفتند شرایط مشابهی با شما داریم چرا که تحت تحریم‌های ظالمانه آمریکا قرار گرفته‌ایم، ولی با وجود همه این مسائل و ابرتورم حاکم در ونزوئلا مردم همچنان احساسات ضدامپریالیستی خود را حفظ کرده‌اند و به صورت آرمانی به آن نگاه می‌کنند.
موضع مردم ونزوئلا نسبت به گرایش‌های سیاسی جمهوری اسلامی ایران چیست؟
الهیان: جوانان و دانشگاهیان آنها از ایستادگی جمهوری اسلامی ایران، برابر رژیم صهیونیستی استقبال می‌کنند و کوچک‌ترین تردیدی در آرمان مبارزه با استکبار به خود راه نمی‌دهند، به همین دلیل است که سفارت آمریکا و رژیم صهیونیستی را تعطیل کردند و بارها مورد تهدید و توطئه آمریکا قرار گرفتند.
بهایِ مخالفت با استکبار و رژیم صهیونیستی را هم پرداختند؟
الهیان: بله، آمریکا هم در این مدت اقدامات زیادی را علیه ونزوئلا انجام داده؛ مداخلات آمریکا در امور داخلی این کشور منجر به آشوب و بحران سیاسی در ونزوئلا شد، اما مردم می‌دانند که عامل تحریم‌ها و مشکلات اقتصادی این کشور آمریکا و استکبار جهانی است و در مبارزه با امپریالیسم جهانی پافشاری می‌کنند که همین امر باعث شده دولت بتواند از بحران سیاسی سالیان اخیر عبور کرده و امروز در شرایط ثبات سیاسی قرار بگیرد.
الهیان: بله. هر چند آمریکا و اسرائیل این مسئله را نمی‌پسندند ولی اکثریت مجلس را جناح چپ گرا به دست آورد؛ حمایت مردم از جناح چپ باعث شد تا ثبات فعلی ونزوئلا پس از یک دوره ناآرامی ادامه پیدا کند و که در نهایت منجر به تحولات مثبت اقتصادی می‌شود.
گرایش سیاسی مردم در سایر کشورهای آمریکای لاتین چگونه است؟
الهیان: پیروزی‌های جناح چپ‌گرا روند غالب در آمریکای لاتین است. این شرایط برای ایالات متحده که به آمریکای لاتین به عنوان حیاط خلوت خود نگاه می‌کند قابل تحمل نیست که همین مساله باعث می‌شود هر از چندگاهی در مناسبات سیاسی داخلی ونزوئلا دخالت داشته باشد، که آخرین مورد آن در سال 2019 رخ داد که فردی بنام خوآن گایدو خود را رئیس‌جمهور ونزوئلا اعلام کرد ولی در نهایت مادورو رئیس جمهور قانونی ونزوئلا با حمایت مردم توانست بر مداخلات آمریکا غلبه کند.
کمی هم درباره مسائل و شرایط اقتصادی ونزوئلا صحبت کنید.
الهیان: در این رابطه باید بگویم بحران انرژی به وجود آمده به خاطر جنگ اوکراین باعث شده وضعیت ونزوئلا در عرصه جهانی جایگاه کلیدی‌تر پیدا کند چراکه ونزوئلا دارای بیشترین ذخایر نفت اثبات‌شده در دنیاست هر چند زیرساخت‌های استخراج آن فرسوده است و توان استفاده از آن را کمتر دارد.
با توجه به منابع فراوان ونزوئلا، دو کشور در چه زمینه‌هایی می‌توانند همکاری اقتصادی داشته باشند؟
الهیان: در ونزوئلا معادن طلا، بوکسیت و ظرفیت‌های کشاورزی و دامداری زیادی وجود دارد که جمهوری اسلامی ایران می‌تواند با کمک بخش خصوصی، تجار و فعالان اقتصادی از آن استفاده کند البته این مساله با استقبال دولت ونزوئلا هم مواجه شده است اما این ظرفیت باید به بخش خصوصی شناسانده شود.
متاسفانه ما الان از این ظرفیت‌ها کمتر استفاده می‌کنیم تا جایی که می‌توان گفت این ظرفیت‌ها را معطل نگه داشته‌ایم؛ اتاق بازرگانی ایران باید در این زمینه فعال شود تا بتوانیم بهره اقتصادیِ بیشتری از رابطه با ونزوئلا ببریم.
در گزارشی هم که به کمیسیون امنیت ملی راجع به این سفر ارائه می‌شود، تاکید خواهم کرد از بخش خصوصی برای فعالیت در این حوزه حمایت و وزارت خارجه در این بخش فعال‌تر شود.
شرایط برای حضور شرکت‌های دانش بنیان در ونزوئلا مهیاست؟
الهیان: با وزارت علوم ونزوئلا در مورد تاسیس خانه نوآوری توسط جمهوری اسلامی مذاکراتی داشتیم تا بتوانیم با شرکت‌های دانش بنیان آنها همکاری داشته باشیم. از طرفی درصدد هستیم محصولات دانش پایه تولیدی توسط دانشمندان ما به صنتعگران ونزوئلا ارائه شود.
رویکرد دولت سیزدهم در قبال کشورهای آمریکای لاتین را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
الهیان: ونزوئلا جزو اولویت‌های دولت آیت‌الله رئیسی در دیپلماسی اقتصادی است؛ شاهد بودیم وزیر نفت چندی پیش به این کشور رفت و توافقنامه‌هایی امضا شد روزهای گذشته هم شاهد حضور رئیس جمهور ونزوئلا به ایران بودیم و توافق های خوبی هم به امضا رسید.
از نظر شما چه مشکلاتی که در مسیر همکاری‌های اقتصادی بین ایران و ونزوئلا وجود دارد؟
الهیان: نبود خط کشتیرانی ثابت بین ایران و ونزوئلا یکی از مشکلاتی است که در تعاملات اقتصادی با ونزوئلا داریم، باتوجه به فاصله زیادی که بین دو کشور وجود دارد تبادل کالا فقط به وسیله کشتی امکان‌پذیر است که این مشکل باید به همت مسئولان حل شود.
مشکل دیگری که در مسیر تجار قرار دارد نبود خط اعتباری است، بانک مشترکی بین ایران و ونزوئلا تاسیس شده است که در دوره‌ای از مسیر اصلی خودش که تسهیل در روابط تجاری بین ایران و ونزوئلاست منحرف شد. این بانک باید احیا شود، به مسیر اصلی بازگردد، خط اعتباری برای تبادلات فراهم شود و به تجار تسهیلاتی برای تبادل کالا داده شود که این مسئله را هم پیگیری می‌کنیم.
از طرفی در این سفر نشستی با نمایندگان بخش‌های دولتی که از سوی ایران در ونزوئلا فعال هستند برگزار شد و مشکلاتشان را مطرح کردند که ان‌شاءالله پیگیری‌های لازم صورت خواهد گرفت.
گفت‌‌و‌گویی هم با رسانه‌های ونزوئلا صورت گرفت؟
الهیان: بله. چند مصاحبه با شبکه تلویزیونی و رادیویی ونزوئلا داشتم که پوشش خبری خوبی هم داده شد، در این مصاحبه‌ها در‌مورد وضعیت تحریم‌ها و مباحث حقوق بشری که در مورد کشور ما مطرح می‌شود توضیحاتی دادم.
الهیان: در مورد تحریم‌ها شرایط مشابهی با ونزوئلا داریم، این دو کشور معمولا در مجامع بین‌المللی حامی یکدیگر هستند؛ چراکه به واسطه تحریم‌ها مورد نقض حقوق بشر قرار گرفتند. تحریم‌ها باعث شده بیمارستان‌ها و تجهیزات پزشکیه ونزوئلا فرسوده شوند که مشکلات جدی ایجاد کرده است. در همین خصوص ظرفیت‌های خوبی برای ایفای نقش شرکت‌های ایرانی وجود دارد.
روابط ایران و ونزوئلا را در سالیان اخیر چگونه ارزیابی می‌کنید؟
الهیان: در سالیان اخیر هوگو چاوز رئیس جمهور فقید ونزوئلا بارها به ایران سفر کرد ولی متاسفانه در دوران 8 ساله ریاست جمهوری آقای روحانی به حوزه آمریکای لاتین کم لطفی شد و این بخش از دنیا را نادیده گرفتیم و ظرفیت دیپلماسی را در خصوص کشورهای غربی به کارگرفتیم آن هم در شرایطی که تحت تحریم های غربی ها قرار گرفتیم.
ما می توانیم به کشورهای آمریکای‌لاتین و ظرفیت های موجود در آن توجه داشته باشیم. در همین راستا مکرر در جلسات مختلف به وزیر امورخارجه متذکر شدم که باید به این ظرفیت ها توجه لازم صورت بگیرد که اقداماتی هم در حال انجام است که انشاالله با همکاری دولت و مجلس از این ظرفیت ها استفاده کنیم.
همچنین هشتمین کمیسیون مشترک اقتصادی در پیش است که در قالب همان کمیسیون تفاهمنامه‌ای امضا خواهد شد.
به عنوان سوال آخر علت پایداری مردم ونزوئلا را چه می‌دانید؟
الهیان: مردم ونزوئلا زندگی خودشان را بر اساس آرمان‌ها برنامه‌ریزی کرده‌اند، به همین دلیل تحریم‌ها در عزم آنها خللی وارد نکرد. کماکان فرمانده هوگوچاوز را به عنوان اسطوره‌ای در ذهن خود نگه‌داشته‌اند و به آرمان‌های ضدامپریالیسمی چاوز وفادار هستند. همین امر هم موجب شده تا پس از عبور از بحران‌های سیاسی به ثبات نسبی برسند و بتوانند فراز و نشیب‌ها را پشت سر گذاشته و به سمت رشد اقتصادی حرکت کنند، جمهوری اسلامی ایران هم آمادگی دارد در این زمینه نقش خود را ایفا کند./فارس