ماجرای گران شدن حج چیست؟
نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت اصلی‌ترین دلیل افزایش هزینه حج را نوسان قیمت ارز دانست و درباره دیگر دلایل این گرانی توضیح داد.
حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعبدالفتاح نواب با اشاره به افزایش هزینه‌های سفر حج تمتع که گفته شده تحت‌تاثیر جنگ روسیه و اوکراین است، توضیح داد: زائران معمولاً از ثبات نسبی قیمت‌ها در عربستان سخن می‌گفتند، اما اکنون برخی از تاجران بزرگ عربستان می‌گویند که قیمت اعلامی ما برای یک هفته اعتبار دارد. در صورتی که سابقاً یک قرارداد از ابتدا تا انتهای حج نوشته می‌شد. اکنون برای مثال شاهد افزایش ۴۰ درصدی هزینه اتوبوس‌ها و افزایش قیمت خدمات در مشاعر هستیم، به طوری که خدمات زائران از حدود ۱۴۰۰ ریال سعودی به ۶۱۱۱ ریال سعودی رسیده است.
او افزود: مالیات بر ارزش‌افزوده از ۳ به ۱۵ درصد رسیده و موجب گرانی اجناس در خود عربستان شده است تا آنجا که برخی کشورهای آفریقایی اعلام کرده‌اند با این قیمت‌ها زائران منصرف شده‌اند.
سرپرست حجاج ایرانی در ادامه با بیان این‌که تحولات جهانی و درگیری‌ها در منطقه، افزایش قیمت‌های کالاها که در تعامل با تاجرهای کشور میزبان است و آنچه عربستان با عنوان خدمات و یا بیمه و... می‌گیرد در گران شدن حج بسیار تاثیرگذار است، گفت: البته عربستان کشور ثروتمندی است و باید از آورده‌های خود نیز هزینه کند، اما مسأله بیشتر در نوسان داخل کشور و ارتباط مستقیم با تغییرات قیمت ارز ریشه دارد.
نواب سپس به آماری افزایش قیمت ارزی حج در سال‌های گذشته اشاره کرد و گفت: هزینه حج ایرانی‌ها در سال ۱۳۹۰ بیش از ۴۰ میلیون ریال بوده و در سال ۹۱ حدود ۱۷ درصد افزایش یافته است. در سال ۹۲ یکباره ۱۰۴ درصد گران شده که ریشه آن در گرانی ارز بود. در سال ۹۳ این قیمت بدون تغییر بود و سال ۹۴ افزایش ۴ درصدی و سال ۹۶ افزایش ۳۶ درصدی، سال ۹۷ افزایش ۱۹ درصدی و سال ۹۸ افزایش ۵۵ درصدی را تجربه کرد. در سال ۹۹ حج تمتع نداشتیم و امسال نیز افزایش ریالی و ارزی نسبت به حج قبل داشتیم، اما عمده گرانی حج بیش از تکانه‌هایی که جدیداً عربستان انجام داده و در سال‌های بعد آثار منفی آن پدیدار خواهد شد، به دلیل نوسانات نرخ ارز بوده است.
نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت اظهار کرد: برخی اوقات از من سؤال می‌کنند که چگونه است در عراق صدهزار زائر اربعینی ایران در چند سال به ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر رسید. این مسأله به استقبال کشورها از زائران بازمی‌گردد. مردم عراق از درآمد خود برای زائران هزینه می‌کنند و هر ساله شاهد صحنه‌های بدیعی از خدمت‌رسانی آنان هستیم. امیدواریم افرادی که خود را خادم ضیوف الرحمن می‌دانند شرایط بهتری را فراهم کنند تا زائران علاقه‌مند بتوانند در این آیین ابراهیمی حج شرکت کنند. سخت‌ترین لحظات من وقتی است که زائری به دلیل نداشتن تمکن، فیش حج خود را می‌فروشد.
او درباره تدابیری که برای افزایش تا سه برابری قیمت‌ها سنجیده شده است، گفت: این مسأله اختصاص به ایران ندارد، اما وقتی زائرانی به نیت سفر حج، در بانک‌ها افتتاح حساب می‌کنند، باید مساعدت‌های لازم برای آن‌ها لحاظ شود. نظام جمهوری اسلامی نیز همیشه توجه به مردم داشته و حج و زیارت نیز پای کار آمده و یک بخش را از زائران می‌گیرند، یک بخش را هم خود پرداخت می‌کنند و بخشی را نیز تخفیف می‌گیرند، برای مثال می‌خواهند برای حضور یک مرشد دینی در هر خیمه از هر زائر ۶۰۰ ریال سعودی بگیرند. یا برای آب زمزم دربسته ۶۰ ریال در نظر گرفته‌اند و همینطور موارد غیر ضروری که خود کشورها برای آن پیش‌بینی‌های لازم را داشته‌اند.
نواب بیان کرد: اعمال چنین فشارهایی به زائر مسأله‌ای است که سابقه نداشته و امیدواریم این کشور ثروتمند در این شیوه که موجب از استطاعت افتادن برخی از زائران و محروم شدن از حج می‌شود، تجدید نظر کند.
او در گفت‌وگویی تلویزیونی در پاسخ به این پرسش که آیا واکسن‌های زائران در ایران مورد پذیرش عربستان قرار گرفته است، یادآور شد: کشور عربستان واکسن‌های سینوفارم و آسترازنکا را قبول می‌کند. بیشتر زائران ما نیز از واکسن سینوفارم استفاده کرده‌اند، ولی تعدادی از زائران نیز بودند که مقرر شد دز آخر را واکسن سینوفارم تزریق کنند و در صورت بررسی موردی، باید کارت واکسن را به همراه داشته باشند.
نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت درباره تأمین امنیت زائران با توجه به برخی اتفاق گذشته مانند واقعه غم‌انگیز منا، اظهار کرد: برگزاری هر ساله حج بدون رویداد نبوده است و مشکلات ناخواسته و غیرقابل پیش‌بینی روی می‌دهد. در لسان روایات نیز بیان شده است که در زمان حج انسان باید راحتی و آرامش را کنار بگذارد. اما برای پیش‌گیری از حوادث ۶ جایگاه در مسیرهای زائران در نظر گرفته شده است که در این جایگاه‌ها نمایندگان حج و زیارت در بخش حوادث غیرمترقبه حضور دارند تا در صورت بروز مشکل بتوانند سریعاً اطلاع‌رسانی و تدابیر لازم را اتخاذ کنند.
نواب همچنین درباره ازسرگیری ثبت‌نام حج و عمره، اظهار کرد: درباره بیش از یک میلیون زائران در صف حج، باید تدبیری اندیشیده شود. در زمانی که روابط بین ایران و عربستان مطلوب بوده در برخی مقاطع بالای یکصدهزار نفر زائر اعزام می‌شدند و تصور بر پایان این صف انتظار بود، اما بحث فاجعه منا و مسأله کرونا باعث تعطیلی حج شد و اکنون هم با ۴۵ درصد حج شروع شده است. این در حالی است که افراد نو مستطیع زیادی نیز داریم که راهی برای ثبت‌نام ندارند و برای تشرف باید با خرید فیش و یا از ظرفیت‌های خارج از کشور استفاده کنند، اما برای عموم مردم باید چاره‌اندیشی کرد. شاید با گشایش در ثبت‌نام در حدود ۵ میلیون نفر ثبت‌نام کنند. امیداریم عربستان با برنامه‌ریزی هم ظرفیت ایران را بالا ببرد و هم هزینه‌های اضافی را کم کند.
او افزود: از طرفی بیش از ۵ میلیون و ۸۰۰هزار نفر فیش عمره مفرده دارند. ما نیز مشتاق هستیم که سفر عمره انجام شود؛ چراکه مردم ایران بسیار عاشق و اهل زیارت هستند. در حرم‌های امام رضا (ع)، حضرت معصومه (س) و شاهچراغ و حتی در برخی روزهای سال در امامزاده‌های ایران شاهد هستیم که جمعیت بسیاری حاضر می‌شوند.
نواب ادامه داد: سازمان حج و زیارت و بعثه مقام معظم رهبری سعی بر این دارند که حج عزتمندانه و با کاهش هزینه‌ها انجام شود. با بررسی شرایط برخی کشورهای همسایه، با وجود خدمات نسبتا برابر، هزینه‌های حج آن‌ها یک و نیم برابر حج ایران است. بنابراین حج ایران با تدابیر انجام گرفته مقرون به صرفه است. در حالی که این کشورها، سفارت، کنسولگری و سفارت کنفرانس اسلامی دارند.
او برقراری عمره را نیز به راه‌اندازی مسائل کنسولی منوط دانست و افزود: برای حل نیازهای زائران وجود نماینده سیاسی کشور در عربستان امری ضروری است و هنگامی که این تدبیر اتخاذ شد، حتماً عمره راه‌اندازی می‌شود. در سال‌های گذشته و قطعی روابط ایران و عربستان، چند نفر از نیروهای زبده وزارت امور خارجه از طریق سازمان حج و بعثه مقام معظم رهبری اعزام می‌شدند و خدمات کنسولی را پیگیری می‌کردند. این مسأله برای کشور بزرگ جمهوری اسلامی نه مناسب و نه قابل تداوم است. به هر حال باید سفارت گشوده شود تا خدمات به شکل مناسب ارائه شود.
نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت با اشاره به روابط مسئولان حج زیارت ایران و عربستان اظهار کرد: همتای حج و زیارت ایران مکاتباتی با وزارت حج عربستان انجام می‌دهد، ولی به دلیل سردی روابط به سختی ارتباط برقرار می‌شود، برای مثال درباره شرط سنی ۶۵ سال یک حرف حکیمانه و دقیق برای ایشان فرستاده شد و به اجتهاد درباره نص و مناسبات عقلانی و بهداشتی غیرسازنده در این تصمیم اعتراض شد و با مثال درباره عدم همراهی والدین بالای ۶۵ سال که به دلیل شرط سنی موجب محروم شدن سایر اعضای خانواده می‌شود، تاکید شد که این تصمیم منطقی نیست، این مسأله موجب استنکاف از حج «و لا سمح الله صد عن سبیل الله» را به همراه دارد. باید استطاعت مالی و جسمی لحاظ می‌شد. شایسته است کشورهای اسلامی هم به دستور قرآنی عمل کنند.
او در ادامه درباره تدابیر لازم برای اربعین، توضیح داد: دولت عراق در حال خدمت‌گزاری است و ملاحظات امنیتی، با لشکرهای بزرگ و چند حلقه حفاظتی برای تأمین امنیت زائران دارند. در ایران درباره اربعین ۱۴ کمیته در حال پیگیری مسائل هستند؛ چرا که این کار ملی فراتر از ظرفیت‌های یک سازمان و نیازمند حضور وزارت کشور و تأمین زیرساختی حمل و نقل و خدمات مرزی از سازمان‌های مختلف است. کمیته فرهنگی بر عهده بعثه مقام معظم رهبری است که با حضور نمایندگان دستگاه‌های دیگر در بعثه برگزار می‌شود. سازمان حج و زیارت در سامانه خود کار ثبت‌نام را انجام می‌دهد. مهم این است که شیفتگان اربعین را ساماندهی کنیم تا عشق زیارت امام حسین (ع) با تدبیر و حکمت در رفتار انجام شود و رفتارهایی چون شکستن مرز و بی‌نظمی نباید روی دهد. مهم این است که عشق و علاقه با حکمت و معرفت انجام دهیم.
نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت درباره لغو روادید بین ایران و عراق به‌ویژه در سفرهای زمینی گفت: کشور عراق خواهان ارائه خدمات به زائران است، ولی به دلیل محدودیت‌ها موفق به لغو روادید سفر زمینی تاکنون نشده است. پیشنهاد دادیم این کار در یک سازمان ساماندهی و برای مثال برای هزار نفر در روز این کار انجام شود. طبیعتاً جمع زیادی از این فرصت طی چند سال برخوردار می‌شوند.
نواب درباره این‌که آیا تدابیری برای سفر زمینی از مرز شلمچه تا سوریه اندیشیده شده است، اظهار کرد: آرزوی همه مسلمانان این است که مرزهای زمینی محدودیت‌هایی برای تردد مسلمانان نداشته باشد. باید هوشیار باشیم و همه دست به دست هم بدهیم تا نقشه‌های روزافزون دشمنان جبهه اسلامی خنثی شود. تحقق این مسئله دور از دسترس نیست.
منبع: ایسنا