«فردا» گزارش می‌دهد
سفر به یک «فراتر از همسایه»
سیدابراهیم رئیسی رئیس جمهور کشورمان امروز صبح راهی عمان شد و این سفر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. از گسترش همکاری‌های دوجانبه گرفته تا نقشی که می‌تواند در دریافت پول‌های بلوکه شده ایران و ... داشته باشد.
گروه سیاست سایت فردا - سیدابراهیم رئیسی رئیس جمهور کشورمان امروز و در پاسخ به دعوت رسمی هیثم بن طارق آل سعید، سلطان عمان در رأس هیئتی بلندپایه عازم مسقط شد. این اولین حضور رئیسی به این کشور در دوره سلطان جدید عمان است و اهمیت بسیاری دارد. شاهد آنکه شخص وزیر خارجه دست به قلم شده و در یادداشتی که روزنامه دولت منتشر کرده، درباره عمان و روابطش با ایران نوشته است.
حسین امیرعبداللهیان در این یادداشت با عنوان «ایران و عمان؛ فراتر از همسایگی، برادری و وفاداری» نوشته: «سفر آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور محترم ایران به کشور دوست و برادر، عمان که به دعوت رسمی عالیجناب سلطان هیثم بن طارق به مسقط انجام می‌شود نشانه دیگری از عزم، اراده و جدیت طرفین برای تقویت و گسترش روابط فیمابین و گام بلندی در راه تحکیم ثبات، استقرار امنیت پایدار و توسعه منطقه خواهد بود. دست همسایگان و دوستان خود را به گرمی می‌فشاریم.»
او همچنین درباره ظرفیت‌های عمان توضیح داده و نوشته: « سلطنت عمان با استفاده از ظرفیت‌های فراوان و موقعیت راهبردی خویش، می‌تواند در چهارچوب «چشم‌انداز خردمندانه عمان 2040» با موفقیت به اهداف خود دست یافته و در این چهارچوب، جمهوری اسلامی ایران در ابعاد گوناگون اقتصادی، سیاسی و فرهنگی در کنار کشور دوست و برادر سلطنت عمان خواهد بود.فعال‌سازی کریدور شمال-جنوب بویژه اجرایی شدن موافقتنامه چهارجانبه ایران، عمان، ترکمنستان و ازبکستان دربردارنده منافع مشترک و در جهت توسعه پایدار منطقه‌ای است. مسلم است که با تحقق این طرح‌های دوجانبه و چندجانبه، افزون بر توسعه اقتصادی دو کشور، پیوندهای دوستی و برادری در منطقه نیز مستحکم و پایدارتر خواهد شد.»
بحث سفر رئیسی به عمان اما مورد توجه رسانه‌ها نیز قرار گرفته است. اصلی‌ترین توجه اما به خاطر سابقه عمان در میانجیگری و بلاتکلیفی برجام است. با همین نگاه است که روزنامه اصلاح‌طلب «شرق» تیتر زده «چشم برجام به عمان» و نوشته: «اگرچه در محافل کارشناسی و رسانه‌ای دلایل متعددی برای حضور رئیسی در مسقط مطرح شده است، اما گمانه‌زنی‌ها بیشتر حول تلاش‌های میانجیگرانه عمان برای ازسرگیری مذاکرات وین و احیای برجام می‌چرخد. در این بین مسائل دیگری مانند رایزنی بر سر تبادل زندانیان دوتابعیتی و آزادسازی پول‌های بلوکه‌شده ایران و مهم‌تر از آن تلاش رئیس‌جمهور ایران در جهت بازگرداندن بدهی قدیمی بریتانیا که گفته می‌شود بعد از آزادی نازنین زاغری و انوشه آشوری کماکان در عمان مانده، وجود دارد که رئیسی را عازم مسقط کرده است.»
این روزنامه در ادامه برای اینکه معلوم کند کدام‌یک از این دلایل می‌تواند موتور این سفر رئیس دولت سیزدهم به عمان را روشن کرده باشد، با محمدجواد جمالی‌نوبندگانی، نایب‌رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دهم گفت‌‌وگو کرده است. نوبندگانی هم می‌گوید: « هر سه مسئله می‌تواند جزء اهداف و دلایل سفر سید ابراهیم رئیسی به عمان باشد. چون هیچ‌کدام نافی دیگری نیست. البته باید در نظر داشت که این سفر سید ابراهیم رئیسی به عمان می‌تواند دربردارنده چند هدف مهم و عمده دیگر هم باشد. مانند تلاش برای پایه‌ریزی مجدد روابط عمان و ایران. بالاخره هیثم بن طارق آل سعید، سلطان جدید عمان از دی سال 98 روی کار آمده است و مدت زیادی از پادشاهی وی نمی‌گذرد و هم از آن طرف دولت سید ابراهیم رئیسی نیز تنها ۹ ماه است که عنان کار را به دست گرفته است؛ بنابراین به نظرم اولویت این سفر رئیس‌جمهور ایران نوعی تلاش برای تبیین هرچه دقیق‌تر روابط دو کشور خواهد بود. به دلیل آنکه، هم سلطنت عمان و هم دولت رئیسی تازه‌نفس هستند. پس لزوم پایه‌ریزی مجدد روابط دو کشور بسیار ضروری است. در نتیجه آقای رئیسی در این سفر شاید به دنبال برنامه‌ریزی برای پایه‌ریزی روابط جدید بین دو کشور باشد.»
او افزوده: «در این بین حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه که مدتی هم معاون عربی - آفریقایی وزارت امور خارجه بوده و اشراف کاملی به اقتضائات کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس دارد با کمک بدر بن حمد البوسعیدی، همتای عمانی خود می‌تواند در این زمینه نقش کلیدی داشته باشند.»
وی معتقد است که «هدف دیگری که می‌توان برای سفر رئیسی به عمان متصور بود، تلاش برای یارکشی در شورای عالی همکاری خلیج فارس است. چون روابط ایران با قطر و عمان مثبت است و روابط حسنه‌ای هم با کویتی‌ها وجود دارد. بنابراین تهران سعی می‌کند که با این سفرها و تلاش برای تقویت مناسبات خود از یکدستی مواضع شورای همکاری خلیج فارس علیه خود جلوگیری کند.»
جمالی نوبندگانی تحولات منطقه را در انجام این سفر بی‌اثر نمی‌داند و گفته: «بعد از سپتامبر سال ۲۰۲۰ و امضای پیمان ابراهیم شاهد گسترش تحرکات سیاسی، دیپلماتیک و حتی نظامی و امنیتی رژیم صهیونیستی در کشورهای حاشیه خلیج فارس با محوریت بحرین و امارات متحده عربی هستیم؛ بنابراین جا داشته و دارد که ایران برای موازنه‌سازی دیپلماتیک در برابر تل‌آویو این سفر را به کشورهای حاشیه خلیج فارس داشته باشد؛ ازاین‌رو نباید حضور رئیسی فقط به عمان محدود شود. جمهوری اسلامی ایران باید تا می‌تواند، چه در سطح سران، چه در سطح وزرا و چه در سطح معاونان وزرا و حتی مدیر کلان وزارتخانه‌ها از وزارت امور خارجه تا وزارت نفت و دیگر وزارتخانه‌ها به خصوص در حوزه تجاری و اقتصادی سفرهای مکرر، مداوم و پی‌درپی را به کشورهای حاشیه خلیج فارس داشته باشد. اینها علاوه بر آن است که آقای رئیسی از ابتدای عمر دولتش عنوان داشته بود که بازسازی روابط با همسایگان جزء اولویت‌های سیاست خارجی دولت سیزدهم است. با چنین شعار، نگرش و رویکردی در حوزه دیپلماسی باید این دست سفرها در دستور کار قرار گیرد تا دولت بتواند سیاست منطقه‌ای خود را تقویت کند.»