ادعای آقای رئیس‌کل اسبق بانک مرکزی، دروغ یا واقعیت
یک کارشناس اقتصادی با تصریح بر اینکه آمار و ارقام ریاضی جای فلسفه‌بافی نیست، ادعای اخیر همتی رئیس‌کل اسبق بانک مرکزی را مبنی بر اینکه دولت سیزدهم فوق‌سلطان چاپ پول است، مستند به آمار و ارقام رد کرد.
عبدالناصر همتی رئیس‌کل اسبق بانک مرکزی در دولت دوازدهم که از سوم مرداد سال 1397 تا 9 خرداد سال 1400 ریاست بانک مرکزی را به‌عهده داشته است، اخیراً با انتشار ویدیویی در اینستاگرام، دولت سیزدهم را فوق‌سلطان چاپ پول خطاب کرده مدعی شد، در سال 1400 دولت سیزدهم 142 هزار میلیارد تومان پول چاپ کرده است، در این رابطه با یونس عباسی کارشناس اقتصادی و پژوهشگر و مدرس دانشگاه امام صادق علیه السلام گفت‌وگو کردیم؛
عباسی در واکنش به ادعای رئیس‌کل اسبق بانک مرکزی گفت: این ادعای عجیب را می‌توان در راستای تلاشهای شبانه‌روزی جمعی برای ناکارآمد نشان دادن دولت چندماهه ولو به‌بهای از دست دادن منافع ملی قلمداد کرد، ولی اکنون وقت آن است فارغ از انگیزه‌های این ادعا به بررسی علمی این ادعا پرداخت.
این پژوهشگر حوزه اقتصاد مالی با تصریح بر اینکه طبق داده‌های پولی و بانکی منتشرشده توسط بانک مرکزی پایه پولی از 517 هزار میلیارد تومان در انتهای تیر 1400 با 63 هزار میلیارد تومان افزایش به 580 هزار میلیارد تومان در انتهای بهمن 1400 رسیده است، گفت: نقدینگی نیز در بازه مشابه از 3819 هزار میلیارد تومان به مبلغ 4624 هزار میلیارد تومان افزایش یافته است.
وی افزود: بنابر آمار رسمی افزایش 63 هزار میلیارد تومانی پایه پولی و 805 هزار میلیارد تومانی نقدینگی هیچ‌کدام تطابقی با ادعای دکتر همتی ندارد.
عباسی در بیان دلایل رد این ادعا با تصریح بر اینکه چاپ پول توسط دولت در ادبیات اقتصادی همان خالص مطالبات بانک مرکزی از بخش دولتی است، گفت: در سمت منابع، پایه پولی به‌معنای استقراض دولت از بانک مرکزی است و در سمت مصارف هم به اسکناس و مسکوک در جریان پایه پولی اطلاق می‌شود.
این کارشناس اقتصادی اضافه کرد: خالص مطالبات بانک مرکزی از بخش دولتی از 46.3 هزار میلیارد تومان در انتهای تیر 1400 به منفی 79 هزار میلیارد تومان در انتهای بهمن 1400 رسیده است که به‌معنای افزایش مطالبه بخش‌های دولتی از بانک مرکزی است.
وی با اشاره به اینکه نقدینگی و پایه پولی متغیرهای انباشت هستند، گفت: به این معنا که همیشه افزایش پیدا می‌کنند و به همین دلیل نرخ رشد این متغیرها دارای اهمیت است و در تخمین تورم و اثرات تورمی مهم است.
* رکورد رشد نقدینگی و پایه پولی در دوران ریاست همتی ثبت شده است
این پژوهشگر اقتصادی با تصریح بر اینکه از فروردین سال 1398 تا بهمن ماه سال 1400 بیشترین رشد ماهانه نقدینگی به‌میزان 5.03 درصد در اسفند سال 1399 رخ داده است، گفت: طی این بازه بیشترین نرخ رشد پایه پولی نیز به‌میزان 7.4 درصد در انتهای سال 1398 و رکورد بعدی در اردیبهشت سال 1400 به میزان 5.9 درصد بوده است.
این کارشناس اقتصادی افزود: این در حالی است که از مرداد تا بهمن ماه سال 1400 بالاترین رشد ماهانه نقدینگی در مهر ماه با 3.93 درصد و بیشترین رشد پایه پولی هم 3.79 درصد در آذرماه بوده است.
* رکورد دست‌نیافتنی حجم نقدینگی دولت دوازدهم
وی با تصریح بر اینکه بیشترین نرخ رشد سالانه پایه پولی در سه سال اخیر 32.81 درصد و در سال 1398 بوده است، گفت: بیشترین نرخ رشد سالانه نقدینگی نیز 40.61 درصد در سال 1399 بوده است که به‌نظر می‌رسد هنوز رکورد رشد نقدینگی و پایه پولی توسط دولت جدید شکسته نشده است.
یونس عباسی با تصریح بر اینکه بسیاری از کارشناسان اقتصادی بر اساس موضوع روز، بحث ارز دولتی را یک گسل اقتصادی می‌دانستند که ممکن است تمامی تلاشهای دولت در ابعاد نه‌تنها اقتصادی بلکه سیاسی، بهداشت و درمان و اجتماعی را تحت‌الشعاع قرار دهد، گفت: اما به‌نظر می‌رسد از آن مخربتر رشد بی‌ضابطه و بی‌قاعده نقدینگی در دولت سابق است.
این کارشناس اقتصادی با تصریح بر ضرورت واکاوی علل و عوامل چنین تصمیمات غلط و پرمخاطره در دولت دوازدهم گفت: اگر مسئولان سابق خود را ملزم به پاسخگویی در این ابعاد می‌دانستند اکنون برای کلام خود تلاش می‌کردند متقن‌تر صحبت کنند.
وی با اشاره به اینکه آمار و ارقام امپراطوری رسانه‌ای و فرافکنی نیست گفت: علم اقتصاد نشئت‌گرفته از ریاضی است و در آن آمار و ارقام حرف می‌زند بنابراین نمی‌توان در آن با فلسفه‌بافی مقصر وضع موجود و پشت‌پرده گرانی‌ها را جابه‌جا کرد./تسنیم