وضعیت استفاده از ۲ داروی درمان کرونا/آخرین تصمیمات برای واکسیناسیون مجدد در پاییز
دبیر کمیته علمی کشوری مقابله با کرونا با اشاره به وضعیت استفاده از دو داروی مولنی‌پیراویر و پکسلووید که به عنوان داروهای اختصاصی درمان کرونا مطرح شده‌اند و ورود آن به فهرست دارویی کشور، در عین حال از تبادل نظر و اقدام کمیته علمی کرونا و وزارت بهداشت برای ایجاد کلینیک‌های پساکووید جهت ارزیابی و بهبود عوارض کرونا در بهبودیافتگان این بیماری خبر داد.
دکتر حمیدرضا جماعتی با تاکید بر لزوم تکمیل واکسیناسیون علیه کرونا در کشور، گفت: در عین حال افرادی که سن بالا یا نقص سیستم ایمنی دارند، برای تزریق دز چهارم واکسن کرونا اقدام کنند که می‌تواند در کاهش بستری و مرگ‌ومیر این افراد به دلیل کرونا موثر باشد. در حال حاضر در بیمارستان‌ها، کسانی که بیشتر به دلیل ابتلا به کووید ۱۹ بستری شده و دچار مرگ‌ومیر می‌شوند، کسانی هستند که سن بالا یا نقص سیستم ایمنی دارند مانند بیماران پیوندی یا بیماران مبتلا به سرطان یا افرادی که بیماری‌های جدی زمینه‌ای دارند. به همین دلیل توصیه ما این است که مردم در زمینه رعایت پروتکل‌های بهداشتی در کل جامعه به ویژه در زمینه استفاده از ماسک، جدیت داشته باشند.
کاهش بستری و مرگ‌های کرونایی و سهل‌انگاری در رعایت پروتکل‌ها
وی تاکید کرد: در حال حاضر کاهش میزان بستری و مرگ‌ومیر ناشی از کرونا، باعث شده عده‌ای در رعایت پروتکل‌های بهداشتی سهل‌انگاری کنند که باتوجه به اینکه RE ما در ویروس اُمیکرون به یک و زیر یک نرسیده، می‌تواند خطرناک باشد و منجر به نگرانی‌هایی در اختلال در کنترل پاندمی در کشور شود. بنابراین رعایت پروتکل‌ها و تزریق واکسن به ویژه تزریق دز سوم در افرادی که هنوز دز سوم را تزریق نکردند و تزریق دز چهارم در افرادی که به هر علتی نقص سیستم ایمنی و سن بالا دارند، بسیار مهم است و می‌تواند اثر مهمی در کاهش میزان افراد مبتلا، بستری و مرگ‌ومیر در جامعه داشته باشد.
جماعتی ادامه داد: باید توجه کرد که در اپیدمیولوژی یک فاکتوری به نام R۰ داریم که به این معناست که یک فرد مبتلا به ویروس، چند نفر را می‌تواند مبتلا کند. R۰ ویروس اُمیکرون باتوجه به سرایت‌پذیری بالایی که دارد، تقریبا ۱۰ است؛ یعنی در شرایط عدم رعایت پروتکل‌ها و عدم تزریق واکسن، هر یک نفر مبتلا می‌تواند ۱۰ نفر را مبتلا کند. حال RE به معنای این است که اقدامات موثری مانند استفاده از ماسک، تزریق واکسن و ... را انجام می‌دهیم تا از انتقال ویروس از فرد مبتلا به افراد دیگر جلوگیری کنیم، اگر این عدد به یک و زیر یک برسد، نشان می‌دهد که در آن جامعه، ویروس از افراد مبتلا به افراد سالم منتقل نمی‌شود و زمانی می‌توانیم بگوییم بیماری کنترل شده که RE به یک و زیر یک برسد. این عدد هنوز در کشور ما به یک یا زیر یک نرسیده و از این جهت نشان‌دهنده این است که هنوز در جامعه ما افراد مبتلا می‌توانند ویروس را به افراد دیگر انتقال دهند و به همین دلیل اقدامات پیشگیرانه و رعایت پروتکل‌های بهداشتی و استفاده از ماسک بسیار موثر است و سایر اقدامات مانند فاصله‌گذاری، شستن دست‌ها و ... حائز اهمیت است. در شرایط فعلی کشور ما استفاده از ماسک و واکسیناسیون می‌تواند بسیار موثر و پیشگیرانه باشد و کمک کند که RE درباره ویروس کرونا و زیرسویه‌های مختلف آن به یک و زیر یک برسد.
واکسیناسیون ۷۳ درصد ایرانیان علیه کرونا
جماعتی درباره وضعیت و میزان واکسیناسیون علیه کرونا در کشور نیز گفت: میزان واکسیناسیون کلی علیه کرونا در کشور ما حدود ۷۳ درصد است.
وضعیت تصمیم‌گیری‌ها برای واکسیناسیون مجدد در پاییز/چرایی احتمال اختلال در کنترل پاندمی در دنیا
وی درباره احتمال تجدید تزریق واکسن کرونا در کل جمعیت کشور در پاییز، گفت: به نظر می‌رسد که هنوز زود باشد که ما اعلام کنیم که حتما نیاز به واکسیناسیون مجدد در جامعه داریم. همانطور که وزیر بهداشت هم اعلام کردند، این احتمالات وجود دارد. از آنجایی که ویروس‌ها به ویژه ویروس کرونا در فصول سرد، می‌توانند فعالیت بهتر و شدیدتری داشته باشند، باید دید که روند ویروس در آینده در کشور ما و کشورهای دیگر به چه سمت است.
جماعتی گفت: بسیاری از کشورها میزان واکسیناسیون‌شان در کل ۱۵ درصد بوده است؛ به ویژه کشورهای با درآمد پایین مانند کشورهای آفریقایی. این نشانه‌ای از این است که یک منشاء ویروس کرونا در این کشورها وجود دارد که در گردش است. بنابراین احتمال ایجاد زیرسویه‌های جدیدی از این کشورها هست؛ همانطور که درباره اُمیکرون و دلتا شاهد آن بودیم که از همین کشورها انتقال پیدا کرده و به سایر کشورها نیز منتشر شد. باتوجه به اینکه شاید در این کشورها اقدامات بهداشتی و پیشگیرانه از جمله واکسیناسیون به صورت موثر انجام نشود، بنابراین امکان ایجاد زیرسویه‌های جدید از آن کشورها و اختلال در کنترل پاندمی کل کشورها وجود دارد. به همین دلیل توصیه ما این است که سازمان‌های خیریه و سازمان‌های بزرگ اقتصادی دنیا برای جلوگیری از این مسائل و برای از بین بردن بی‌عدالتی در اقدامات بهداشتی در کشورها، کمک کنند تا در کشورهایی که از نظر اقتصادی ضعیف هستند، واکسیناسیون علیه کرونا انجام شود تا به کنترل پاندمی در کل دنیا کمک کند. زیرا گردش ویروس‌ها در این کشورها می‌تواند منجر به ایجاد زیرسویه‌های جدید و معضلات جدید در کنترل پاندمی در کل کشورهای جهان شود و همین موضوع باعث شود که با پیک‌هایی در کشورهای جهان مواجه شویم که باعث ایجاد دردسرهای جدید می‌شود.
وی ادامه داد: باتوجه به مشکلاتی که وجود دارد، امکان اینکه در فصول سرد با پیک‌هایی از ویروس کرونا به صورت زیرسویه جدید مواجه شویم، وجود دارد و در این صورت موضوع واکسیناسیون و اقدامات پیشگیرانه را می‌طلبد.
آخرین خبرها از ۲ داروی درمان کرونا
جماعتی درباره آخرین خبرها از داروهای درمان کرونا مانند پکسلووید و مولنی‌پیراویر، گفت: در کمیته علمی بحث بر این شد که از آنجایی که داروی پکسلووید برای موارد خاص مورد استفاده قرار می‌گیرد، ابتدا به صورت کلینیکال ترایال و پژوهشی مصرف شود تا نتایج آن را ببینیم و بررسی شود که آیا این دارو واقعا موثر است یا خیر. همچنین مشخص شود که این دارو چقدر موثر است و بر اساس نتایج، در زمینه اضافه کردن این دارو به لیست اقلام دارویی کشور، تصمیم‌گیری و اقدام کنیم.
وی افزود: درباره داروی مولنی‌پیراویر هم در کمیته علمی بحث شد که اما و اگرهایی درباره آن وجود داشت. به دلیل اما و اگرهای بسیار زیاد، به نظر می‌رسید شاید اطلاعات علمی قوی حامی دستورالعمل این دارو نباشد. بنابراین درباره مولنی‌پیراویر اطلاعات ناشی از مطالعاتی که در کل کشورهای دنیا انجام شده بود، در کمیته علمی مورد ارزیابی قرار گرفت و کمیته به این نتیجه رسید که فعلا اطلاعات کافی درباره استفاده از مولنی‌پیراویر وجود ندارد و این دارو مورد تایید کمیته علمی قرار نگرفت. بنابراین داروی مولنی‌پیراویر برای استفاده و اضافه شدن به لیست اقلام دارویی کشور مورد تایید کمیته علمی قرار نگرفت.
پساکووید در دستور کار کمیته علمی/مقدمه‌چینی برای ایجاد کلینیک‌های پساکووید
جماعتی درباره مصوبات جدید یا برنامه‌های جدید کمیته علمی کشوری کرونا، گفت: بیشترین موضوعی که در حال حاضر در کمیته علمی مورد بحث قرار می‌گیرد، همان بحث مشکلات و عوارض پساکووید است. پساکووید به این معناست که افراد که به هر شکلی بعد از ابتلا به بیماری کووید ۱۹، بهبود می‌یابند، دچار یکسری عوارض می‌شوند که عوارض قلبی-عروقی، مغزی، گوارشی، سندروم متابولیک، عوارض استخوانی، عضلانی و ... را شامل می‌شود و دیده شده که این عوارض منجر به مشکلات عدیده‌ای در حوزه بهداشت کشور ما خواهد شد.
توصیه به بهبودیافتگان کرونا
وی گفت: بنابراین در کمیته علمی روی این مباحث بحث می‌کنیم و صحبت بر این است که بتوانیم از کلینیک‌های پساکووید که از طریق معاونت درمان وزارت بهداشت در تمامی استان‌های کشور مستقر می‌شوند، استفاده کنیم و در آن‌ها متخصص‌های مختلف مستقر شوند و این افراد بتوانند مراجعه کرده و مورد ارزیابی قرار گیرند تا از معضلاتی که ممکن است به حوزه بهداشت کشور وارد شود، جلوگیری کنند. به عنوان مثال در مطالعات نشان داده شده، افرادی که حتی به صورت خفیف به کووید ۱۹ مبتلا شدند و حتی علامت هم نداشتند، تا یکسال احتمال ابتلا به بیماری دیابت را دارند. در مطالعات زیادی هم نشان داده شده که کلا افرادی که به کرونا مبتلا می‌شوند، علی‌رغم شدت بیماری، ممکن است تا ۴۰ درصد به بیماری دیابت مبتلا شوند. این میزان احتمال به دیابت می‌تواند معضلی جدی برای بهداشت کشور باشد و باید این مسایل در نظر گرفته شود. در غیر این صورت در آینده‌ای نه چندان دور می‌تواند منجر به مشکلات عدیده‌ای برای سیستم بهداشتی کشور شود. در عین حال عوارض قلبی-عروقی و انواع و اقسام بیماری‌های قلبی، اعم از سکته قلبی، آریتمی، ایجاد لخته در عروق و ...، مرگ ناگهانی و ... نیز عوارض متعددی است که متاسفانه در پساکووید داریم و به همین دلیل باید مورد توجه قرار گیرد. ما این موضوع را با معاونت درمان و وزیر بهداشت در میان گذاشتیم و ان‌شاءالله بتوانیم در آینده نزدیک، این برنامه را به صورت ساختاری در کل بیمارستان‌های کشور به عنوان کلینیک‌های پساکووید داشته باشیم.
وی گفت: افرادی که به کرونا مبتلا شده و بهبود یافتند، هرگونه علائم قلبی-عروقی، گوارشی، مغزی و هرگونه اختلالی را در سیستم‌های بدن‌شان مشاهده کردند، حتما به پزشکان متخصص و معالج مراجعه کرده و ارزیابی‌های لازم را از نظر معاینات و آزمایشات انجام دهند.